Η ανακοίνωση της αμερικανικής Moderna ότι το εμβόλιο που αναπτύσσει κατά του κορονοϊού είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό 95% προσθέτει έναν ακόμη κρίκο αισιοδοξίας στην μάχη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας απέναντι στην πανδημία.
Ο επικεφαλής της Moderna Στέφαν Μπάνσελ έχει δηλώσει από τον περασμένο Σεπτέμβριο πως εάν το εμβόλιο αποδειχθεί αποτελεσματικό θα αρχίσει να κυκλοφορεί στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, η Pfizer υπόσχεται ότι οι πρώτες 50 εκατομμύρια δόσεις του δικού της εμβολίου θα βρίσκονται στην αγορά πριν από το τέλος του έτους, και χθες ο πρώην επικεφαλής της αμερικανικής Επιτροπής Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), δρ Σκοτ Γκότλιμπ, δήλωσε ότι πλέον υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε πως η πανδημία θα τελειώσει μέσα στο 2021.
Πόσοι και πότε θα έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο;
Το μεγάλο όμως, και κρίσιμο, ερώτημα είναι εάν η πανδημία θα τελειώσει για όλους το 2021: Θα έχουν, και σε ποια αναλογία, πρόσβαση στο εμβόλιο όλοι οι πληθυσμοί και τα κράτη του πλανήτη ανεξαρτήτως οικονομικής δύναμης;
Και πώς θα παρακαμφθούν τα deals των ισχυρών ώστε να διασφαλιστεί η δίκαιη διανομή του εμβολίου.
Ένα πρώτο ζήτημα εδώ που τίθεται από τον Guardian, ειδικά για το εμβόλιο της Moderna είναι πως είναι ακριβό. Η ίδια η εταιρία είχε ανακοινώσει από το καλοκαίρι πως η τιμή του θα οριστεί στα 37 δολάρια η δόση (απαιτούνται δύο δόσεις για κάθε εμβολιαζόμενο), έναντι 10 δολαρίων που τιμολογεί το δικό της η Johnson & Johnson και 20 δολαρίων η Pfizer.
Το deal της Moderna με την κυβέρνηση Τραμπ
Ένα δεύτερο ζήτημα, επίσης για την Moderna, είναι ότι ως αμερικανική εταιρία έχει χρηματοδοτηθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ με 2,48 δις δολάρια.
Λόγω των δεσμών της με την αμερικανική κυβέρνηση – ανεξαρτήτως του εάν θα ηγείται πια ο Τζο Μπάιντεν και όχι ο Ντόναλντ Τραμπ -, αλλά και λόγω της τιμής του, θα προηγηθεί η αμερικανική αγορά για την οποία έχουν ήδη δεσμευτεί 100 εκατομμύρια δόσεις στην αμερικανική αγορά, με προοπτική για 400 εκατομμύρια.
Ο υπόλοιπος κόσμος, όπως γράφει ο Guardian, θα πρέπει να περιμένει. Και οι ασθενέστερες οικονομικά χώρες θα πρέπει να στραφούν σε άλλους προμηθευτές, προσβλέποντας κυρίως στα κινεζικά γενόσημα.
Ο “νόμος της ζούγκλας”
Πέραν της Moderna, άλλωστε, και συνολικά σε ό,τι αφορά τα εμβόλια όλων των εταιριών, η διευθύντρια του Παγκόσμιου Κέντρου Υγείας της Γενεύης Σουρι Μουν προειδοποιεί πως οι ισχυρές οικονομικά χώρες έχουν υιοθετήσει προσέγγιση «νόμου της ζούγκλας».
Όπως λέει στο NBC, έχουν ήδη υπογράψει κολοσσιαία συμβόλαια για την προμήθεια εμβολίων – κυρίως οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η Ιαπωνία όπως τονίζει -, γεγονός που σημαίνει ότι οι φτωχότερες χώρες θα έχουν πρόσβαση σε πολύ μικρότερες ποσότητες εμβολίων τον επόμενο χρόνο.
Η ίδια επισημαίνει πως πρέπει να υπάρξουν πρωτόκολλα σε όλες τις χώρες που θα δίνουν προτεραιότητα γα το εμβόλιο στο υγειονομικό προσωπικό, τους ηλικιωμένους και τις ευάλωτες ομάδες.
Η άνιση μάχη της COVAX
Οι περισσότερες χώρες βεβαίως έχουν ήδη ενταχθεί στην COVAX, την συμμαχία της «δίκαιης πρόσβασης» στο εμβόλιο, η οποία έχει ως προγραμματικό στόχο την παροχή 2 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίων στους πληθυσμούς υψηλότερου κινδύνου έως το τέλος του 2021.
«Με τα ισχύοντα δεδομένα όμως», λέει η Σούρι Μουν, «δεν αναμένουμε ότι μέσω της COVAX θα μπορέσει να καλυφθεί με το εμβόλιο ποσοστό πάνω από το 10% με 15% του πληθυσμού των αναπτυσσόμενων χωρών».
Και τονίζει πως το μεγάλο ζήτημα είναι ότι οι οικονομικά ισχυρές χώρες έχουν πρόσβαση και δυνατότητες συμφωνιών με περισσότερες από μία φαρμακευτικές εταιρίες – «ποντάρουν σε περισσότερα από ένα άλογα», λέει χαρακτηριστικά.
Οι ΗΠΑ έχουν δεσμεύσει 1 δισεκατομμύριο δόσεις
Σύμφωνα, άλλωστε, με τα στοιχεία του Πανεπιστημίου Duke, 9,5 δισεκατομμύρια δόσεις των εμβολίων κατά του κορονοϊού έχουν ήδη δεσμευτεί πριν καν δοθεί η πρώτη άδεια κυκλοφορίας.
Περισσότερα από τα μισά εξ αυτών έχουν δεσμευτεί από τις πλουσιότερες χώρες παγκοσμίως. Και περίπου το ένα έκτο έχει δεσμευτεί μόνον από τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν προ-παραγγείλει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δόσεις από έξι διαφορετικές φαρμακευτικές εταιρίες.
