Του Κώστα Μποτόπουλου
Όλα αλλάζουν …. Το παγκόσμιο δεύτερο κύμα της πανδημίας και οι οικονομικές του συνέπειες θα είναι, τελικά, οξύτερα από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί. Μας το (ξανα)είπαν, το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αλλά και Εμπορίου, πολλοί πολιτικοί ηγέτες.
Η όξυνση αυτή δεν θα δημιουργήσει μόνο ισχυρότερη ύφεση, σχεδόν σε κάθε μεριά και οικονομία του πλανήτη, αλλά και θα μεγεθύνει τις ανισότητες –μεταξύ χωρών, γεωπολιτικών συστημάτων (Βορράς- Νότος, Ευρωπαϊκή Ένωση-ΗΠΑ- Κίνα- αναπτυσσόμενος κόσμος) αλλά και μεταξύ κοινωνικών στρωμάτων και ατομικών περιπτώσεων:
- κερδισμένοι, για να το πούμε λίγο ωμά, θα είναι η Κίνα, οι πλούσιες χώρες και κυρίως οι πλούσιοι άνθρωποι εντός των πλούσιων χωρών.
Νέα πεδία επιχειρηματικότητας και απασχόλησης αναδύονται στη θέση των παραδοσιακών, η ίδια η έννοια της εργασίας αλλάζει έννοια –η χρήση της τεχνολογίας και η απόσταση παίρνουν τη θέση της «παροχής υπηρεσιών», όπως την ξέραμε.
Οι αγορές κεφαλαίου έχασαν την πυξίδα
Οι αγορές κεφαλαίου έχασαν την πυξίδα, το πετρέλαιο, μάλλον οριστικά, τη θέση του. Ο τραπεζικός τομέας βλέπει επιστροφή κεφαλαίων υπό μορφή καταθέσεων (στους δύσκολους καιρούς τα λεφτά βγαίνουν από τα σεντούκια). Αλλά βλέπει και μείωση των περιθωρίων κερδοφορίας και εξάπλωσης, πιασμένος στις μυλόπετρες των αυξημένων κεφαλαιακών απαιτήσεων και του αυξανόμενου ανταγωνισμού από «μη τραπεζικά», αλλά σχεδόν-τραπεζικά, και πάντως στηριγμένα στην τεχνολογία, ιδρύματα ή επιχειρήσεις.
Η υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα «Έκθεσης», δηλαδή πρότασης, για τη δημιουργία ψηφιακού ευρώ (η Κίνα ήδη διαθέτει, με τον τρόπο της, δηλαδή υπόγεια, ψηφιακό γουάν) αποτελεί μια καλοδεχούμενη αποδοχή της πραγματικότητας, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε αν αποτελεί άλμα στο κενό ή σε έναν καλύτερο κόσμο.
Εν τω μεταξύ οι τράπεζες «αμύνονται» με περικοπές, συγχωνεύσεις, «ψηφιοποίηση» και υπομονή. Το ΔΝΤ έγινε παγκόσμιος κήρυκας του κεϋνσιανισμού. Τα μέτρα δημόσιας πολιτικής –όχι πια, έμμεσα, από τις κεντρικές τράπεζες, αλλά από τις ίδιες κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια- είναι στην ημερήσια διάταξη, όπως και η μετάβαση σε μια (πιο) «πράσινη οικονομία». Οι αλλαγές μοιάζουν βαθιές και δομικές.
- Από την εβδομαδιαία ανάλυση του Κώστα Μποτόπουλου στη στήλη “Τα Θεσμικά της Οικονομίας”
