Ο πρώην Γερουσιαστής Τζο Λίμπερμαν σε πρόσφατο άρθρο του στη Wall Street Journal, ισχυρίστηκε ότι αν η Τουρκία έκανε αίτηση σήμερα για να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, δεν θα μπορούσε με τίποτα να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Συμμαχίας, όσον αφορά στη δημοκρατία, αλλά και στις σχέσεις της με στρατηγικούς αντιπάλους του ΝΑΤΟ, όπως η Ρωσία ή η Κίνα.
Τις εκτιμήσεις του Λίμπερμαν φαίνεται ότι μοιράζονται και νυν μέλη του Κογκρέσου, όπως ο Γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι η Τουρκία δεν πρέπει ούτε μπορεί να θεωρείται συμμαχική χώρα των ΗΠΑ. Από την άλλη, αναλυτές θεωρούν ότι η Άγκυρα θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνη και προβληματική εκτός Συμμαχίας –και φυσικά όσον αφορά στην άμυνα, συνεχίζει να αποτελεί μια μεγάλη δύναμη στο ΝΑΤΟ
Οι New York Times, σε μια επίκαιρη ανάλυσή τους μας δίνουν ανάγλυφα το κλίμα και την αμφιθυμία που επικρατεί στο αμερικανικό κατεστημένο για τη θέση της Τουρκίας του Ερντογάν στην Ατλαντική Συμμαχία:
“Η Τουρκία είναι ένας «κακότροπος» σύμμαχος, αλλά παραμένει πολύτιμη”
Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το τουρκικό «όχι» στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί μια «παραφωνία» σε μια αρμονική σχέση μεταξύ της Άγκυρας και της Συμμαχίας. Δεν θα μπορούσαν να κάνουν μεγαλύτερο λάθος.
Το 2009 ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρά τρίχα να οδηγήσει το ΝΑΤΟ σε αδιέξοδο, όταν αρνήθηκε να εγκρίνει τον ορισμό του Άντερς Φογκ Ρασμούσεν ως γ.γ. της Συμμαχίας, επικαλούμενος την ανεκτικότητα της Δανίας σε σατιρικά σκίτσα του Προφήτη Μωάμεθ και τη συμπάθειά της προς τους Κούρδους. Μετά από ώρες διαπραγματεύσεων και προσωπικές δεσμεύσεις του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, για Τούρκο σε διοικητική θέση στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν είπε το «ναι».
Το τωρινό «όχι»
Όταν Τουρκία και Ισραήλ διέκοψαν τις σχέσεις τους το 2010, η Άγκυρα απέτρεψε κάθε συνεργασία του ΝΑΤΟ με τη χώρα για έξι χρόνια. Εν συνεχεία μπλόκαρε τον εξοπλισμό χωρών της ανατολικής Ευρώπης, απαιτώντας η Συμμαχία να κηρύξει ως τρομοκρατική οργάνωση την κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία και το 2019 υποχρέωσε τη Γαλλία να στείλει πλοία για να συμμαζέψουν τα ερευνητικά πλοία που έβγαζε, συνοδεία στολίσκου πολεμικών πλοίων και μαχητικών, να βολτάρουν στο Αιγαίο.
Ωστόσο, φαίνεται ότι η τωρινή άρνησή του να πει το «ναι» στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ –πάλι επικαλούμενος τους Κούρδους- έχει αρχίσει να κουράζει ακόμα και τα πιο φιλικά προς την Τουρκία κράτη-μέλη της Συμμαχίας, αλλά και να κάνει όλο και πιο εμφανές το πρόβλημα που το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει με τις μικροπολιτικές της Άγκυρας, σε μια στιγμή που η ενότητα θεωρείται απαραίτητη, αν η Συμμαχία θέλει να ελπίζει ότι θα κάμψει τις ορέξεις του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Δεν θα έμπαινε σήμερα στο ΝΑΤΟ
Όπως, ωστόσο, σημειώνουν οι New York Times, η σημασία της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ –η στρατηγική της θέση, ανάμεσα σε ανατολή και δύση, Ευρώπη και Ασία, Μέση Ανατολή και Μαύρη Θάλασσα-, αλλά και η έως πρόσφατα καλή συνεργασία της με τις ΗΠΑ και γενικά με τη Συμμαχία κάνουν το πρόβλημα των «παιχνιδιών» του Ερντογάν όλο και πιο δυσεπίλυτο. Πολλώ δε μάλλον, όταν ο Ερντογάν, από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και εντεύθεν γίνεται όλο και πιο αυταρχικός και λαϊκιστής, αλλά και στρέφεται περισσότερο στη Ρωσία, παρά στη Δύση.
Πλέον, όλο και περισσότεροι αναρωτιούνται αν το ΝΑΤΟ θα ήταν καλύτερα χωρίς την Τουρκία, καθώς, σε γενικές γραμμές, οι υπόλοιπες χώρες-μέλη, με μικρές ή μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις, δεν διαταράσσουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την συνοχή της Συμμαχίας. Ο πρώην Γερουσιαστής Τζο Λίμπερμαν σε πρόσφατο άρθρο του στη Wall Street Journal, ισχυρίστηκε ότι αν η Τουρκία έκανε αίτηση σήμερα για να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, δεν θα μπορούσε με τίποτα να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Συμμαχίας, όσον αφορά στη δημοκρατία, αλλά και στις σχέσεις της με στρατηγικούς αντιπάλους του ΝΑΤΟ, όπως η Ρωσία ή η Κίνα.
Εντός ή εκτός;
Τις εκτιμήσεις του Λίμπερμαν φαίνεται ότι μοιράζονται και νυν μέλη του Κογκρέσου, όπως ο Γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι η Τουρκία δεν πρέπει ούτε μπορεί να θεωρείται συμμαχική χώρα των ΗΠΑ. Από την άλλη, αναλυτές θεωρούν ότι η Άγκυρα θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνη και προβληματική εκτός Συμμαχίας –και φυσικά όσον αφορά στην άμυνα, συνεχίζει να αποτελεί μια μεγάλη δύναμη στο ΝΑΤΟ, με τις δεύτερες ισχυρότερες Ένοπλες Δυνάμεις και μια ανεπτυγμένη αμυντική βιομηχανία. Ο φόβος είναι ότι μια Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ θα ήταν εύκολο να έχει πιο στενές σχέσεις με τη Ρωσία, κάτι που θα ήταν εξαιρετικά αρνητικό για τη νότια πτέρυγα της Συμμαχίας.
Επιστρέφοντας στο ζήτημα των δύο σκανδιναβικών χωρών, οι περισσότεροι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο Ερντογάν θα υπαναχωρήσει τελικά, αφού πρώτα κάνει απολύτως σαφείς τις ανησυχίες της Τουρκίας σχετικά με τους Κούρδους, πάρει την άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων από τη Σουηδία και τη Φινλανδία και κερδίσει πολιτικούς πόντους στο εσωτερικό της Τουρκίας, καθώς το 2023 έχει εκλογές και το αποτέλεσμά τους είναι κυριολεκτικά υπόθεση ζωής και θανάτου για τον ίδιο και το καθεστώς του.
Το «παιχνίδι» του Ερντογάν
Από την άλλη, κάποιοι πιστεύουν ότι η στάση του Ερντογάν αποτελεί και ένα νεύμα προς τη Ρωσία, σε μια φάση που η Μόσχα αναζητά συμμάχους και εταίρους: η Τουρκία είναι η μοναδική ΝΑΤΟϊκή χώρα που δεν έχει επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα και που –με εξαίρεση τα επιθετικά drones που έχει πουλήσει στην Ουκρανία- δεν έχει στείλει στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο. Ένα «μπλόκο» στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, έστω και προσωρινό, θα αποτελούσε «δώρο» στον Πούτιν, ο οποίος σαφώς και δεν θέλει να έχει 1.300 χιλιόμετρα σύνορα με χώρα-μέλος της Συμμαχίας.
Και, βέβαια, υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει «σνομπάρει» τον Ερντογάν, ίσως πρέπει, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, να κάνει κίνηση καλής θέλησης προς τον Τούρκο ομόλογό του, ώστε να γίνει εφικτό να υπογραφούν τα πρωτόκολλα ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στη Συμμαχία μέσα στον Ιούνιο. Για την ώρα, η Ουάσινγκτον έχει δείξει ότι δεν θέλει να εμπλακεί στις συζητήσεις μεταξύ της Άγκυρας, της Στοκχόλμης και του Ελσίνκι, ωστόσο, αυτό ίσως καταστεί αδύνατο αν ο Ερντογάν δεν καμφθεί.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
