Εκνευρισμό και δυσφορία -πρόσθετη- προκαλεί στο ΝΑΤΟ η στάση της Τουρκίας έναντι της Ρωσίας, καθώς, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές της συμμαχίας, η Άγκυρα πιέζει διαρκώς ώστε η γλώσσα που χρησιμοποιείται στις ανακοινώσεις του ΝΑΤΟ να είναι ήπια και ταυτόχρονα μπλοκάρει πιο ενεργές δράσεις κατά της Μόσχας.
Τελευταίο περιστατικό, η ανακοίνωση του ΝΑΤΟ για τη κρατική αεροπειρατία στο αεροσκάφος της Ryanair και την σύλληψη από δυνάμεις της Λευκορωσίας του Ρομάν Προτάσεβιτς. Σύμφωνα με το AI Monitor, η Τουρκία απείλησε με βέτο, αν η ανακοίνωση έκανε αναφορά σε κυρώσεις σε βάρος του Μινσκ, ζητούσε την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων και την αναστολή της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Λευκορωσίας, όπως ζητούσαν οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία.
Σοκαρισμένη η υφΥΠΕΞ των ΗΠΑ
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Γουέντι Σέρμαν, που ήταν παρούσα, «σοκαρίστηκε» από τη στάση της Τουρκίας, ωστόσο, τελικά υπαναχώρησε μετά από συζήτηση με τον γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος υπερηφανεύεται ότι είναι «φίλος της Τουρκίας». Οι πηγές αναφέρουν άλλες δύο πρόσφατες περιπτώσεις που η Τουρκία μαλάκωσε πολύ τις διατυπώσεις του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας: στις 15 Απριλίου, στην ανακοίνωση αλληλεγγύης για την κυβερνοεπίθεση σε βάρος των ΗΠΑ και στις 22 Απριλίου, σχετικά με την ανατίναξη από Ρώσους πράκτορες αποθήκης πυρομαχικών στην Τσεχία, το 2014.
Τα «στραβά μάτια»
Το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ και ιδίως οι ΗΠΑ υποχωρούν διαρκώς στις φιλορωσικές απαιτήσεις της Τουρκίας αποδίδεται σε μια σειρά γεγονότων: το βασικό είναι ότι η γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας την κάνει πολύτιμο σύμμαχο, με αποτέλεσμα η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες συχνά να κάνουν τα «στραβά μάτια» στην επιθετική πολιτική του Ερντογάν, παρότι απειλεί τη σταθερότητα σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο. «Κανείς δεν θέλει να “χαθεί” η Τουρκία, και αυτό η Άγκυρα το εκμεταλλεύεται στο μέγιστο», αναφέρει μια από τις πηγές.
Οι δικαιολογίες Ερντογάν
Από την άλλη, η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η στάση της εκπορεύεται από την ανάγκη να διαχειριστεί τις σχέσεις της με τον ισχυρό βορειοανατολικό της γείτονα. «Λένε ότι “εμείς είμαστε που ζούμε με επικίνδυνη γειτονιά, αφήστε μας να διαχειριστούμε τη σχέση μας με τη Ρωσία και μην χρησιμοποιείτε εμπρηστική γλώσσα”. Αλλά αυτό που επιδιώκει η Τουρκία είναι να διατηρήσει την ειδική σχέση της με τη Ρωσία, ακόμα και σε βάρος των αρχών του ΝΑΤΟ», εξηγούν οι διπλωματικές πηγές.
Το μπαλάκι στην Ουάσινγκτον
Ειδικά η στάση της για τη Λευκορωσία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, καθώς η Τουρκία δεν έχει συμφέροντα στο Μινσκ και θα μπορούσε εύκολα να στηρίξει μια αυστηρή ανακοίνωση και να «ρίξει γέφυρες» με τους συμμάχους της. Ωστόσο επέλεξε να μην το κάνει και τώρα το μπαλάκι περνά στην πλευρά των ΗΠΑ και του Τζο Μπάιντεν, εν όψει της συνάντησής του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει να στείλει ένα σαφές μήνυμα στην Άγκυρα: «Αν δεν μπορούν να κάνουν καλά την Τουρκία, πώς θα έχουν οι ΗΠΑ το απαραίτητο ειδικό βάρος για να διαχειριστούν την Κίνα ή τη Ρωσία;», τονίζουν.
Αλληλοεξάρτηση
Αμερικανός αναλυτής, βέβαια, υπογραμμίζει ότι αυτό που κάνει η Τουρκία, το κάνουν όλες οι χώρες και πολύ πιο συχνά οι ΗΠΑ, προσθέτοντας, μάλιστα, ότι κατανοεί τη θέση του Ερντογάν, όταν λέει ότι βρίσκεται σε μια εύφλεκτη περιοχή και πρέπει να τηρεί ισορροπίες. Ωστόσο, τονίζει ότι για την υπόθεση της Λευκορωσίας, η στάση της Τουρκίας -ακόμα και αν ήταν αποτέλεσμα πιέσεων από τη Μόσχα- δεν θα της κάνει καλό: «Όσο το ΝΑΤΟ έχει ανάγκη την Τουρκία, άλλο τόσο έχει και η Τουρκία το ΝΑΤΟ. Αν ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τη Λευκορωσία για να στείλει μήνυμα στο ΝΑΤΟ, τότε αυτό εν τέλει θα έχει υψηλό κόστος», τονίζει.
Ο μόνος συνδετικός κρίκος
Με τις σχέσεις Άγκυρας-Ουάσινγκτον να συνεχίζουν να επιδεινώνονται -η επίσκεψη της Σέρμαν στην Τουρκία έγινε για να επαναληφθεί το μήνυμα των ΗΠΑ για την οριστική απόσυρση των S-400– το ΝΑΤΟ παραμένει ο μόνος συνδετικός κρίκος της Τουρκίας με τη Δύση, όσον αφορά στην αμυντική πολιτική. Ο Στόλτενμπεργκ και η γραφειοκρατία της συμμαχίας δεν συζητούν ποτέ το ζήτημα των S-400, προκειμένου να αποφευχθούν εντάσεις στο εσωτερικό της, λένε οι διπλωματικές πηγές. Ωστόσο, καθώς η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ και η συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν πλησιάζει, κάτι τέτοιο μοιάζει αναπόφευκτο να συμβεί.
