Εκθεση “σοκ” του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου εμφανίζει την παραοικονομία ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των εθνικών οικονομικών, περιλαμβανομένης και της ελληνικής και καταδεικνύει με τρόπο ανάγλυφο ότι αν δεν αντιμετωπιστεί με τρόπο δραστικό, τότε κάθε προσπάθεια για ενίσχυση των κρατικών εσόδων και στήριξη του κοινωνικού κράτους, θα πέσουν στο κενό.
Η παραοικονομία στην Ευρώπη και στην Ελλάδα
Σύμφωνα με την έρευνα, η παραοικονομία στην Ευρώπη έχει μεγάλος εύρος, καθώς κυμαίνεται από περίπου 10% έως και 40%!. Στις αποκαλούμενες «αναπτυγμένες» χώρες της Ε.Ε., η παραοικονομία διαμορφώνεται στο 10-20% κατά μέσο όρο, ενώ στις «αναδυόμενες» χώρες ο δείκτης ανεβαίνει στο 30-35%.
Στην Ελλάδα, η παραοικονομία κινείται στα επίπεδα του 30%, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι περιλαμβάνεται στις λίγες χώρες που ο σχετικός δείκτης διευρύνεται σταθερά από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Επιπρόσθετα, σε αντίθεση με άλλες χώρες που κατέγραψαν μείωση μετά το 2010, στη χώρα μας, ενώ το 2000 η παραοικονομία στην Ελλάδα διαμορφωνόταν στο 28,1% του ΑΕΠ, το 2008 είχε διευρυνθεί στο 31% και το 2016 στο 30,2%.
Οι επιπτώσεις της παραοικονομίας
Οι επιπτώσεις για τις οικονομίες των χωρών μελών της Ε.Ε είναι σημαντικές :
- Μειώνονται τα φορολογικά έσοδα
- Περιορίζονται οι πόροι για την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους στην Υγεία και στην Παιδεία
- Εξασθενεί η πιθανότητα επένδυσης σε νέες τεχνολογίες, με αρνητικές επιπτώσεις και στην παραγωγικότητα
- Αλλοιώνονται όλα τα στατιστικά στοιχεία, με βάση τα οποία σχεδιάζονται και εφαρμόζονται στρατηγικές για την απασχόληση, ενώ ενισχύεται η «στρατιά» των κακοπληρωμένων, ανειδίκευτων και ανασφάλιστων εργαζομένων.
Τα βασικά αίτια της παραοικονομίας
- Η χαμηλή ποιότητα των θεσμών
- τα γραφειοκρατικά εμπόδια, μονοπώλια και ολιγοπώλια
- η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση
- η βαριά φορολογία σε συνδυασμό με την αδύναμη εφαρμογή της
