Καθώς η ρωσική «ειδική επιχείρηση» στην Ουκρανία διανύει τον έκτο μήνα της, ένα ερώτημα συνεχίζει να πλανάται σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο: θα μπορούσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να είχε αποφευχθεί.
Σε μακροσκελές άρθρο του στο περιοδικό TIME, o Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Φίλιπ Σορτ, προσπαθεί να αναλύσει πώς ο Πούτιν, που το 2000, ως νέος πρόεδρος της Ρωσίας, δήλωνε αποφασισμένος να συνεργαστεί με κάθε τρόπο με τη Δύση, μετατράπηκε σε έναν ηγέτη ο οποίος κατηγορεί τις ΗΠΑ για όλα τα δεινά του κόσμου και εμφανίζεται αποφασισμένος να τραβήξει τα πράγματα στα άκρα, ακόμα και με κίνδυνο ο κόσμος να οδηγεί στο εφιάλτη της πυρηνικής σύγκρουσης.
Ο ιδανικός σύμμαχος
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητεία του, σημειώνει ο Σορτ, ο Πούτιν έμοιαζε ο ιδανικός σύμμαχος της Δύσης: έτοιμος να συνεργαστεί σε όλα τα πεδία, συμπαραστάτης από τους λίγους στην απόφαση των ΗΠΑ να επιθετούν στο Αφγανιστάν μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, πρόθυμος να συζητήσει τα πάντα και να εντάξει τη Ρωσία σε ένα νέο παγκόσμιο χάρτη ασφαλείας και συνεργασίας με τη Δύση. Κι αυτά, ενώ μεγάλο μέρος της ρωσικής γραφειοκρατίας εξέφραζε από επιφυλάξεις μέχρι ανοιχτές αντιρρήσεις στη στρατηγική αυτή.
Πώς συμπεριφέρθηκε η Δύση στην δοτικότητα του Πούτιν; Ο Σορτ σημειώνει ότι το πρώτο και βασικότερο ήταν η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Η αλήθεια είναι ότι ήταν οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ που το ζήτησαν, αλλά, επίσης, η αλήθεια είναι ότι η ένταξή τους στη συμμαχία έγινε αποκλειστικά και μόνο επειδή το ήθελαν οι ΗΠΑ, για τους δικούς τους σκοπούς. Ταυτόχρονα, επισημαίνει ότι η Δύση επιχείρησε να επιβάλλει τον δικό της τρόπο ζωής και πολιτικής στη Ρωσία, η οποία μόλις έβγαινε από τα χαλάσματα της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ.
«Επιστρέψαμε, είτε σας αρέσει, είτε όχι»
Φυσικά, ο Πούτιν δεν ήταν κανένας «φάρος» φιλελευθερισμού, ωστόσο, ο ρεαλισμός του τον έκανε να πιστεύει ότι η μοίρα της Ρωσίας ήταν να είναι ισότιμος συνεργάτης και σύμμαχος της Δύσης και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απλώς αγνοούσαν τις ανησυχίες της Ρωσίας για όλα τα ζητήματα, τον εξαγρίωνε και τον έκανε σταδιακά να παίρνει αποστάσεις από την αρχική πολιτική του. Όπως σημειώνει ο Ουίλιαμ Μπερνς, νυν διευθυντής της CIA και πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα το 2007, η ομιλία του Πούτιν στη σύνοδο για τη ασφάλεια στο Μόναχο μπορούσε να συμπυκνωθεί στη φράση: «Επιστρέψαμε, είτε σας αρέσει, είτε όχι».
Ειδικά για την Ουκρανία, ο Πούτιν είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς θεωρούσε ότι η ανεξαρτητοποίησή της το 1991 οδήγησε στη διάλυση της ΕΣΣΔ, ενώ κατηγορούσε τη Δύση ότι με την «Πορτοκαλί Επανάσταση» του 2004 απέτρεψε τη νίκη του φιλορώσου Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Η ανεξαρτητοποίηση της Κριμέας, το 2014, ήταν μια κίνηση από πλευράς Μόσχας, ώστε μέσω των συμφωνιών του Μινσκ να δημιουργηθεί μια ομοσπονδία στην Ουκρανία, ώστε να αποτραπεί η πιθανή ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Και όταν αυτό απέτυχε, απλώς αποφάσισε να την καταστρέψει ή να την κατακτήσει.
Σπέρνοντας την ανησυχία
Ακόμα περισσότερο, ο Πούτιν επιτέθηκε στην Ουκρανία και για να σπείρει την ανησυχία σε κοντινές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, θέτοντάς τους το κρίσιμο ερώτημα: πόσο έτοιμες θεωρείτε ότι είναι οι ΗΠΑ να σας υπερασπιστούν αν μετά την Ουκρανία αποφασίσει η Ρωσία ότι είστε ο επόμενος στόχος; Πόσο μακριά μπορεί να φθάσει αυτή η σύγκρουση -την οποία ο ίδιος βλέπει ως «υπαρξιακή»- από τη στιγμή που η Ουάσινγκτον έχει αποφασίσει ότι ο στόχος είναι πλέον να πληγεί δραματικά η Ρωσία; Πόσα είστε έτοιμοι να θυσιάσετε;
Εδώ και χρόνια, ο Πούτιν μοιάζει να χαράσσει μια πολιτική εκδίκησης για τη «χαμένη 25ετία», όπως την ονομάζει, από την πτώση της ΕΣΣΔ, μέχρι την ώρα που η Ρωσία άρχισε να αντιδρά δυναμικά σε αυτό που θεωρεί ως μονομερή πολιτική της Δύσης και, κυρίως, των ΗΠΑ σε βάρος της. Ο Ρώσος πρόεδρος δείχνει αποφασισμένος να πάει τα πράγματα μέχρι τέλους (στην ουσία είναι ένας δικτάτορας στη χώρα του, με τεράστιες εξουσίες στα χέρια του) και το ερώτημα είναι αν μπορεί να υπάρξει μια λύση που θα αποτρέψει τα χειρότερα.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
