Το βασικό ρίσκο που βλέπει τώρα ο πρωθυπουργός μετά την άρση του lockdown, είναι “να γίνουμε θύματα της επιτυχίας μας”. Αυτό ανέφερε σε διεθνές ακροατήριο κατά την εισαγωγική τοποθέτησή του σε συζήτηση που διοργάνωσαν, μέσω τηλεδιάσκεψης, το Miller Center του Πανεπιστημίου της Virginia και το Ινστιτούτο Brookings με θέμα την επιτυχία της Ελλάδας στην αντιμετώπιση της πανδημίας και για τις προκλήσεις που έπονται.
- “Ένα ρίσκο που βλέπω – είπε συγκεκριμένα ο Κυριάκος μητσοτάκης – είναι να γίνουμε θύματα της επιτυχίας μας, με την έννοια ότι οι άνθρωποι πράγματι εφησυχάζουν. Είναι φυσικό μετά από δυόμισι μήνες να είναι χαρούμενοι με την επιτυχία μας και τείνουν να ξεχνούν τους βασικούς κανόνες των κοινωνικών αποστάσεων. Επομένως, πρέπει να τους υπενθυμίζουμε διαρκώς ότι δεν έχουμε εξαφανίσει τον ιό, ο οποίος είναι ακόμα εδώ. Αναμένουμε ότι ο ρυθμός μετάδοσης θα είναι πολύ μικρότερος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά οι πολίτες πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να προσέχουν.
Δύσκολη και πολύπλοκη πρόκληση του ανοίγματος
“Φυσικά, η πιο δύσκολη και πολύπλοκη πρόκληση του ανοίγματος, είπε ο πρωθυπουργός, αφορά το πώς γίνεται το άνοιγμα προς ταξιδιώτες από το εξωτερικό, πώς ανοίγεις σταδιακά τον κλάδο του τουρισμού, πώς διασφαλίζουμε ότι θα σωθεί ένα μέρος της τουριστικής περιόδου, διότι η Ελλάδα βασίζεται στον τουρισμό, για σχεδόν το 20% της οικονομίας της. Και πώς εξασφαλίζουμε ότι όσοι επισκέπτονται την Ελλάδα ταξιδεύουν ασφαλώς, έχουν μία εξαιρετική εμπειρία και δεν συμβάλλουν σε νέα έξαρση του ιού”.
“Αισθάνομαι ιδιαίτερα περήφανος που έχουμε καταφέρει μέσα από (την αντίδραση σε) αυτή την κρίση να αλλάξουμε την εικόνα της χώρας. Πράγματι ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, απροσδόκητο για πολλούς ότι θα είχαμε καλή επίδοση στην αντιμετώπιση του Covid, για προφανείς λόγους: Πρόκειται για μία χώρα που μόλις έβγαινε από μία 10ετή κρίση, με ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας που είχε υποστεί μεγάλη πίεση, με έναν ηλικιωμένο πληθυσμό. Μία χώρα που δεν θεωρούνταν ιδιαίτερα ικανή στο να θέτει μεγάλους στόχους και να τους πετυχαίνει.
Οι τέσσερις αποφάσεις που οδήγησαν στην επιτυχία
“Πώς τα καταφέραμε; Τέσσερα είναι τα σημεία, λέει ο κ. Μητσοτάκης. Εκ των υστέρων ίσως φαντάζουν κάπως προφανή, πιστέψτε με, δεν ίσχυε αυτό όταν λάβαμε αυτές τις αποφάσεις.
Η πρώτη: Πάρε τις αποφάσεις πολύ νωρίς. Ήταν προφανές σε εμένα, μετά τις επικοινωνίες μου με τους ειδικούς δημόσιας υγείας, ότι θα πηγαίναμε σε κάποιας μορφής lockdown. Αυτό ήταν αναπόφευκτο στο μυαλό μου. Κι έλαβα την απόφαση να το κάνουμε νωρίς παρά αργά και νομίζω ότι ξεκάθαρα ήταν η σωστή απόφαση. Τα μοντέλα μας λένε ότι εάν είχαμε καθυστερήσει έστω κατά μία ή δύο εβδομάδες η πορεία της επιδημίας θα ήταν τελείως διαφορετική. Άρα, λάβαμε αποφάσεις πολύ νωρίς.
Πολλοί μας επέκριναν όταν λάβαμε τις αποφάσεις, επικαλούμενοι τις δραματικές οικονομικές επιπτώσεις, αλλά ήταν προφανές σε εμένα τότε -κάτι που είναι ακόμα πιο προφανές τώρα- ότι δεν υπάρχει αντίστροφη σχέση ανάμεσα στη λήψη δραστικών μέτρων και μία βαθιά ύφεση. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ότι οι χώρες που είχαν καλύτερη επίδοση στον περιορισμό της επιδημίας, και πρόκειται για τις χώρες που έλαβαν μέτρα νωρίτερα, μπορεί να βρίσκονται σε καλύτερη θέση για ταχεία ανάκαμψη. Δεν υπάρχουν οριστικά συμπεράσματα για αυτό, όμως αυτό είναι η προσδοκία μου.
Το δεύτερο σημείο είναι ότι επικοινωνήσαμε πολύ ξεκάθαρα και προσπαθήσαμε να οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη με τον ελληνικό πληθυσμό. Δεν ανέλαβα οποιαδήποτε καθημερινή ενημέρωση, ανέθεσα το έργο της επικοινωνίας στον κορυφαίο επιδημιολόγο μας και στον επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας. Ουσιαστικά προσπαθήσαμε να πείσουμε τους πολίτες ότι το σωστό ήταν να μείνουν σπίτι και να ακολουθήσουν τους βασικούς κανόνες κοινωνικών αποστάσεων.
- Και εξέπληξε πολλούς ότι οι Έλληνες -που θεωρούνται από πολλούς μάλλον “ανεξάρτητοι” και όχι τόσο προσηλωμένοι στην τήρηση των κανόνων- ακολούθησαν τις βασικές οδηγίες. Πρόκειται για συλλογική επιτυχία και είμαι ευγνώμων προς τους Έλληνες, διότι έκαναν αυτό που οι ειδικοί τους είπαν ότι θα ήταν καλό για τους ίδιους και εν τέλει για όλους μας.
Το τρίτο πράγμα που κάναμε ήταν να ενισχύσουμε πολύ γρήγορα το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αλλάξαμε τη χρήση κλινών στα νοσοκομεία, ουσιαστικά διπλασιάσαμε τον αριθμό των ΜΕΘ εντός εβδομάδων. Κατορθώσαμε να προμηθευτούμε επαρκή εξοπλισμό ατομικής προστασίας για την κάλυψη όλων των υγειονομικών αναγκών μας.
Και αυτό έδωσε στο υγειονομικό προσωπικό μας την επιπρόσθετη ασφάλεια ότι τους προσέχουν, και έκαναν καταπληκτική δουλειά. Δεν χάσαμε ούτε έναν εργαζόμενο στην υγεία από τον Covid και είχαμε πολύ λίγες λοιμώξεις στα νοσοκομεία μας. Καταφέραμε να προστατεύσουμε με αποτελεσματικό τρόπο το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Και το τελευταίο που κάναμε πολύ καλά ήταν να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους. Από την πρώτη ημέρα είπαμε ότι πρέπει να προστατεύσουμε τους ηλικιωμένους. Στην Ελλάδα έχουμε οικογένειες που συχνά ζουν μαζί σε βάθος τριών γενεών. Είχαμε πολύ σαφή επιχειρήματα, ώστε να διασφαλίσουμε ότι το μήνυμά μας επικοινωνήθηκε ξεκάθαρα στους πιο ευάλωτους, άτομα με υποκείμενα νοσήματα αλλά ειδικά τους πρεσβύτερους.
- Φυσικά είναι πολύ καλό να έχεις διεθνή αναγνώριση για τη διαχείριση της κρίσης αλλά γνωρίζουμε ότι το δύσκολο έργο εξακολουθεί να βρίσκεται μπροστά μας. Το άνοιγμα της οικονομίας είναι πολύ πιο πολύπλοκο από το κλείσιμό της. Έχουμε αρχίσει το άνοιγμα της οικονομίας από τις 4 Μαΐου, όταν ήραμε το οριζόντιο lockdown. Το κάνουμε σταδιακά.
Παρακολουθούμε τα νέα κρούσματα πολύ στενά. Δεν έχουμε δει οιαδήποτε έξαρση κρουσμάτων από τότε που αρχίσαμε την επαναλειτουργία της οικονομίας. Φυσικά ο καιρός μας βοηθά, καθώς βρισκόμαστε κυρίως σε εξωτερικούς χώρους, επομένως ενθαρρύνουμε τους πολίτες να κινούνται σε εξωτερικούς χώρους και τους ζητάμε να είναι σε επιφυλακή όταν βρίσκονται σε κλειστούς χώρους”.
