Με τις ρωσικές δυνάμεις να συνεχίζουν να υφίστανται ήττες στα μέτωπα της Ουκρανίας, ένα ερώτημα παραμένει ανοιχτό και στοιχειώνει όλο τον πλανήτη: τι θα συμβεί αν ο Ρώσος πρόεδρος πραγματοποιήσει την απειλή του και χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα;
Κατ’ αρχάς, πριν απαντηθεί το συγκεκριμένο ερώτημα θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ήδη πριν καν αρχίσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχε χρησιμοποιήσει το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας ως συγκαλυμμένη απειλή προς τη Δύση. Ωστόσο, καθώς διανύουμε τον όγδοο μήνα της σύρραξης, παρά τη συχνή αναφορά της Μόσχας στα συγκεκριμένα όπλα και παρά το γεγονός ότι η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία δεν πηγαίνει καθόλου όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί, το πράγμα έχει παραμείνει σε επίπεδο ρητορικής.
Τακτικά και στρατηγικά όπλα
Αυτό μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα: ή ότι ο Πούτιν κρίνει ότι προς το παρόν η χρήση πυρηνικών όπλων δεν είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του στην Ουκρανία ή ότι αντιλαμβάνεται ότι μια τέτοια κίνηση αποτελεί απόφαση χωρίς επιστροφή και δεν είναι διατεθειμένος -ακόμα- να κάνει ένα τέτοιο «τρομερό» βήμα. Ωστόσο, αναλυτές σε όλο τον κόσμο τονίζουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος έχει δείξει ότι πάντα έχει ακόμα ένα πιόνι να παίξει στην αιματηρή σκακιέρα της Ουκρανίας, οπότε δεν αποκλείουν, αν τα πράγματα χειροτερέψουν στο πεδίο για τη Ρωσία, να κάνει πράξη τις απειλές του.
Όμως τι όπλο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Ρωσία; Κατ’ αρχάς, η Ρωσία διαθέτει δύο βασικά είδη πυρηνικών όπλων, τα τακτικά και τα στρατηγικά. Τα πρώτα είναι σχετικά χαμηλής ισχύος και έχουν σχεδιαστεί για να χρησιμοποιούνται σε συνθήκες μάχης, προκειμένου να καταστρέψουν, π.χ., μια σημαντική στρατιωτική εγκατάσταση, ένα μεγάλο μηχανοκίνητο σώμα στρατού, κλπ. Τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα, από την άλλη, είναι μεγάλης ισχύος και είναι σχεδιασμένα για στρατηγικά πλήγματα, όπως σε μεγάλες πόλεις, βιομηχανικά κέντρα, κλπ.
Αμφίβολη επιτυχία, μεγάλο ρίσκο
Για την ώρα, οι αναφορές της Ρωσίας αφήνουν να εννοηθεί ότι μιλά για τακτικά πυρηνικά όπλα, τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντικά πλήγματα στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και να προκαλέσουν τρόμο στην πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας, να σπάσουν το ηθικό των μαχητών και να πανικοβάλλουν τους πολίτες που θα βρεθούν μπροστά σε έναν εχθρό ο οποίος δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής προκειμένου να επιτύχει το σκοπό του.
Ωστόσο, Δυτικοί αναλυτές αμφιβάλλουν αν η χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου από τη Ρωσία θα είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα σε βάρος του ευέλικτου και κινητικού ουκρανικού στρατού. Στην καλύτερη περίπτωση, απλώς θα πάγωνε τις αντιμαχόμενες πλευρές στις θέσεις που βρίσκονται σήμερα, δίνοντας χρόνο στον Πούτιν να ανασυντάξει τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και στο Κίεβο να εξοπλιστεί περαιτέρω, καθώς η Δύση θα έχει άλλο ένα λόγο να στηρίξει την Ουκρανία μέχρι τη νίκη της.
Πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ
Όσο για το ενδεχόμενο χρήσης στρατηγικού πυρηνικού όπλου ή πολλών τακτικών κατά στρατηγικού στόχου, επιχειρώντας να σπείρει τον τρόμο, το ρίσκο της διεθνούς κατακραυγής και περαιτέρω απομόνωσης της Ρωσίας ακόμα και από χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία που τηρούν ουδέτερη στάση, είναι πολύ μεγαλύτερο από τα στρατιωτικά οφέλη που θα φέρει για τη Μόσχα μια τέτοια κίνηση. Επίσης, οι ειδικοί αποκλείουν μια τέτοια πράξη να οδηγήσει την Ουκρανία στο τραπέζι της συνθηκολόγησης, αντιθέτως, μάλιστα, θα ανοίξει ακόμα περισσότερο τη σύρραξη.
Από την άλλη, ποια θα μπορούσε να είναι η αντίδραση της Δύσης σε μια τέτοια κίνηση από πλευράς Ρωσίας; Από πλευράς ΗΠΑ έχει γίνει σαφές ότι θα απαντήσουν στρατιωτικά, βάζοντας στο στόχαστρό τους στρατιωτικές μονάδες της Ρωσίας στο ουκρανικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας, πλοία στη Μαύρη Θάλασσα και μονάδες επιμελητείας, προκαλώντας μείζονες καταστροφές στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, χωρίς, όμως να καταφύγουν κι αυτές στο πυρηνικό τους οπλοστάσιο.
Το «πυρηνικό ταμπού»
Από πολιτικής άποψης, μια τέτοια κίνηση από πλευράς Πούτιν θα τον απομονώσει ολοκληρωτικά, καθώς θα έχει σπάσει το «πυρηνικό ταμπού» που ισχύει από τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, όλοι οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Δύση θα κοπούν και όλοι οι σύμμαχοί του θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση καθώς η χρήση πυρηνικών όπλων είναι μια πρακτική μη υποστηρίξιμη σε οιαδήποτε περίπτωση και υπό οιεσδήποτε συνθήκες.
Ωστόσο, μια πιο απαισιόδοξη άποψη λέει ότι όσο περνά ο καιρός, τόσο οι επιλογές του Πούτιν μειώνονται. Αν η μερική επιστράτευση αποτύχει να φέρει αποτελέσματα στο πεδίο -κάτι που, όμως, θα χρειαστεί μήνες για να φανεί- και αν οι Ουκρανοί συνεχίσουν να ανακτούν εδάφη που είχαν κατακτηθεί από τις ρωσικές δυνάμεις, τότε, λένε οι πιο μελαγχολικοί αναλυτές, η πιθανότητα ο Ρώσος πρόεδρος να καταφύγει στη χρήση πυρηνικός αυξάνεται επικίνδυνα, με όλα όσα μπορεί να σημαίνει αυτό.
