Πριν από σχεδόν 15 ημέρες, η Τουρκία έμοιάζε να ξεμένει από επιχειρήματα για το συνεχιζόμενο «όχι» της στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Ειδικά η -κεντροδεξιά- κυβέρνηση του Ουλφ Κρίστερσεν στη Στοκχόλμη είχε στείλει ένα σαφές μήνυμα στην Άγκυρα: τηρήσαμε τους όρους της συμφωνίας μας, ωστόσο, δεν θα τσαλαπατήσουμε το κράτος δικαίου μας, ούτε τον νομικό πολιτισμό μας, ο οποίος, άλλωστε, είναι σε απόλυτη ταύτιση με αυτόν των υπολοίπων χωρών-μελών της συμμαχίας. Πλέον, για ό,τι συμβεί, η ευθύνη είναι αποκλειστικά της Τουρκίας.
Δύσκολη θέση
Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση Ερντογάν είχε βρεθεί σε δύσκολη θέση, καθώς, από τη μία διαπίστωνε ότι οι δύο σκανδιναβικές χώρες τηρούσαν τις δεσμεύσεις τους και από την άλλη τα υπόλοιπα μέλη της συμμαχίας είχαν ήδη εγκρίνει την ένταξη των δύο χώρων: ακόμα και η Ουγγαρία είχε δεσμευτεί ότι το Φεβρουάριο θα περάσουν από τη Βουλή της τα σχετικά πρωτόκολλα, χωρίς κάποιο πρόβλημα.
Το εντυπωσιακό είναι ότι και τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Τουρκία δεν έμοιαζαν να διαφωνούν με τη διεύρυνση της συμμαχίας, χωρίς, ωστόσο, να ασκούν στον Ερντογάν ιδιαίτερη πίεση για το θέμα, καθώς το πεδίο της οικονομίας της χώρας και του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού τους έδινε αρκετά «όπλα» για να χτυπούν τον Τούρκο πρόεδρο στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας στην Τουρκία.
Απρόσμενα «δώρα»
Και, ξαφνικά, η Σουηδία, άθελά της, έδωσε στον Ερντογάν την ευκαιρία που ήθελε για να παραστήσει τον μεγάλο και ισχυρό ηγέτη: δύο αντιτουρκικές διαδηλώσεις Κούρδων στη Στοκχόλμη, ένα κρεμασμένο ομοίωμα του Τούρκου προέδρου και το κάψιμο του Κορανίου από Δανό ακροδεξιό πολιτικό ήταν αρκερά για τον Ερντογάν, ώστε να ξαναρχίσει τα «παιχνίδια», προσπαθώντας να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του.
Η Άγκυρα, με αφορμή τα δύο αυτά περιστατικά, ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται στην παρούσα φάση να δώσει το «πράσινο φως» για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, επικαλούμενη ζητήματα θρησκευτικού σεβασμού και σεβασμού στον πρόσωπο του Τούρκου προέδρου, και ανέβαλε επ’ αόριστον μια νέα τριμερή συνάντηση με Στοκχόλμη και Ελσίνκι, όπου θα συζητείτο το θέμα της ένταξης των δύο χωρών στη συμμαχία.
Προεκλογικό παιχνίδι
Παράλληλα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, βλέποντας ότι ο Ερντογάν κερδίζει από τις εξελίξεις, έσπευσαν να πλειοδοτήσουν, ζητώντας πλήρη διακοπή των συνομιλιών με τις δύο σκανδιναβικές χώρες, μέχρις ότου προσαρμόσουν τη νομοθεσία τους, ώστε να απαγορεύονται τέτοιου είδους εκδηλώσεις, οι οποίες «προσβάλλουν» το Ισλάμ και το πρόσωπο του Τούρκου προέδρου, αλλά και γενικότερα τη χώρα.
Το ΝΑΤΟ αντιλαμβάνεται ότι όλα αυτά αποτελούν προεκλογικά παιχνίδια ενός Ερντογάν ο οποίος δίνει πραγματική μάχη επιβίωσης, καθώς αν χάσει στις εκλογές της 14ης Μαΐου, κυριολεκτικά… χάνεται. Ωστόσο, η νέα καθυστέρηση της διεύρυνσης της συμμαχίας προκαλεί εντάσεις, πιέσεις και δοκιμάζει τη συνοχή της, καθώς άλλες χώρες-μέλη δεν κρύβουν τη δυσφορία τους για τους τακτικισμούς της Άγκυρας.
Υπομονή
Σε αδρές γραμμές, το ΝΑΤΟ φέρεται αποφασισμένο να… κάνει υπομονή μέχρι τις 14 Μαΐού, διαμηνύοντας, ωστόσο, ότι αμέσως μετά η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει χωρίς χρονοτριβή και «παζάρια» στην κύρωση των πρωτοκόλλων ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη συμμαχία, ένα χρόνο μετά την έναρξη της διαδικασίας που υποτίθεται ότι θα ήταν fast track, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Πόσο πιθανό είναι αυτό το σενάριο; Ουδείς γνωρίζει, καθώς μια εκδοχή αναφέρει ότι η κύρωση των πρωτοκόλλων μπορεί να γίνει ακόμα και τον Οκτώβριο, οπότε και θα συνέλθει σε σώμα η τουρκική Βουλή, μετά τη θερινή διακοπή. Και όλα αυτά υπό την προϋπόθεση ότι η νέα κυβέρνηση της Τουρκίας δεν θα θέσει νέες προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα για να προχωρήσει η διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Εργαλειοποίηση
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται ότι η στάση του προκαλεί δυσφορία στη συμμαχία, αλλά αδιαφορεί και εργαλειοποιεί την όλη κατάσταση ώστε να ενισχύσει το τσαλακωμένο από τις κρίσεις -κοροναϊός, οικονομία, πληθωρισμός, κλπ- προφίλ του και να βελτιώσει τις δημοσκοπικές επιδόσεις του στο διάστημα ως τις εκλογές στην Τουρκία, που ήδη ήλθαν ένα μήνα νωρίτερα από το προγραμματισμένο.
Η όλη κατάσταση δημιουργεί ενόχληση στη Δύση και αυξάνονται οι φωνές που ζητούν να αυξηθούν οι πιέσεις προς την Τουρκία, ώστε να κλείσει εδώ και τώρα το ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, όσο ο Ερντογάν θα βρίσκεται σε προεκλογικό πυρετό, οι προσπάθειες αυτές θα πέφτουν στο κενό: η Τουρκία θα συνεχίσει να λέει «όχι» τουλάχιστον μέχρι να κλείσουν οι κάλπες.
