Όπως έγραψε το economico.gr, ο Κανάδας προστίθεται στις χώρες που έχουν ή θα αποκτήσουν το μαχητικό 5ης γενιάς F-35, καθώς η χώρα ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει 88 αεροσκάφη της Lockheed Martin, με απευθείας ανάθεση και συνολικό προϋπολογισμό που φθάνει τα 19 δισ. δολάρια.
Ωστόσο, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Οτάβα στρέφεται στις ΗΠΑ για να αγοράσει το υπερεξελιγμένο μαχητικό πολλαπλών ρόλων. Αντιθέτως, η υπόθεση «Καναδάς και F-35» έχει όλα τα χαρακτηριστικά του σίριαλ, με εντάσεις, ανατροπές, συγκρούσεις, που την κάνουν να μοιάζει περισσότερο με πολιτικό θρίλερ.
Το «σίριαλ»
Πώς όμως έχει η ιστορία;
Το έτος είναι 2010, πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Μπαράκ Ομπάμα, πρωθυπουργός του Καναδά ο Συντηρητικός Στίβεν Χάρπερ και το υπουργείο Άμυνας της χώρας πιέζει για την αντικατάσταση του γερασμένου στόλου των μαχητικών CF-18 και F-18 της καναδικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Το πραγματικό κόστος
Η κυβέρνηση Χάρπερ αποφασίζει να προμηθευτεί 65 από τα νέα F-35, δαπανώντας 9 δισ. δολάρια, με χρονοδιάγραμμα παράδοσης του πρώτου αεροσκάφους το 2016, αλλά και με δεύτερη εταιρεία σε φάση stand-by, αν η συμφωνία για τα μαχητικά δεν μπορέσει να υλοποιηθεί όπως προβλέπεται.
Ωστόσο, ένα χρόνο αργότερα, το σχέδιο καταρρέει όταν ο Γενικός Ελεγκτής του Καναδά κατηγορεί την κυβέρνηση ότι απέκρυψε το πραγματικό κόστος των αεροσκαφών -το οποίο υπολογίζεται σχεδόν στα 30 δισ. δολάρια σε βάθος 30ετίας- και τους γραφειοκράτες του υπουργείου Άμυνας ότι δεν επέδειξαν τη δέουσα επιμέλεια.
Η δέσμευση Τριντό
Την ίδια στιγμή, ο επικεφαλής του Γραφείο Προϋπολογισμού της καναδικής Βουλής αποκαλύπτει αντίστοιχα στοιχεία και το 2012 το συνολικό κόστος της προμήθειας υπολογίζεται στα 45 δισ. σε βάθος 40ετίας, με τον Χάρπερ ντροπιασμένο να υποχρεώνεται να δηλώσει ότι το σχέδιο εγκαταλείπεται.
Από την πλευρά του, ο τότε αρχηγός της αντιπολίτευσης, Τζάστιν Τριντό, αξιοποιεί την κατάσταση και στην προεκλογική εκστρατεία του 2015 δεσμεύεται ότι ο Καναδάς δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να προχωρήσει στην αγορά του F-35 και ότι θα κηρύξει ανοιχτό διαγωνισμό για την προμήθεια ενός φθηνότερου μαχητικού.
Το ίδιο λάθος;
Επτά χρόνια αργότερα, η κυβέρνηση Τριντό ανακοινώνει ότι ο Καναδάς θα αποκτήσει 88 μαχητικά F-35, με την υπουργός Άμυνας Ανίτα Άναντ να δηλώνει ότι «τα F-35 χρησιμοποιούνται από τους εταίρους μας στο NATO σε όλον τον κόσμο. Αποδείχθηκε ότι είναι ένα προσαρμοσμένο και διαλειτουργικό αεροπλάνο».
Το ενδιαφέρον είναι ότι καναδικά ΜΜΕ αναρωτιούνται αν ο Τριντό κάνει το ίδιο λάθος που οδήγησε τον Χάρπερ σε άτακτη υποχώρηση: αν δηλαδή το κόστος της αγοράς δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό κόστος που τα F-35 θα έχουν καθόλη τη διάρκεια της χρήσης τους από την καναδική Πολεμική Αεροπορία.
Άλλα δέκα χρόνια με CF-18
Σημειώνουν, δε, ότι ίσως ο Γενικός Ελεγκτής και το Γραφείο Προϋπολογισμού παρουσιάσουν ένα κόστος που θα είναι τριπλάσιο των 19 δισ., προκαλώντας τις ίδιες αναταράξεις που ο Χάρπερ αντιμετώπισε το 2011, αλλά και οδηγώντας το πρόγραμμα σε νέα «φουρτούνα» και ενδεχόμενη ματαίωση.
Ωστόσο, ακόμα κι αν το εξοπλιστικό πρόγραμμα προχωρήσει κανονικά, ο Καναδάς θα υποχρεώθεί να πετάει για ακόμα περίπου δέκα χρόνια τα CF-18, τα οποία φέτος κλείνουν 40 χρόνια υπηρεσίας και που για να παραμείνουν στον αέρα, η Οτάβα αγόρασε αποσυρθέντα F-18 από την Αυστραλία για ανταλλακτικά.
