Πριν από λίγες μέρες ο ιδιώτης διαχειριστής του αεροδρομίου Ζαφέρ που βρίσκεται σχεδόν 374 χιλιόμετρα νότια της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε ότι πουλάει το αεροδρόμιο στην τιμή κατασκευής του -περίπου 59 εκατ. δολάρια- σε όποιον αναλάβει και τα χρέη του.
Ο «κατασκευαστικός πυρετός»
Το αεροδρόμιο είδε την κίνησή του -και τα έσοδά του- να μηδενίζεται λόγω της πανδημίας του κοροναϊού και παρά τις επιδοτήσεις/εγγυήσεις που δέχεται από την τουρκική κυβέρνηση, η εταιρεία διαχείρησής του απλώς θέλει να απαλλαγεί από αυτό. Για πολλούς που ασκούν κριτική στον Ερντογάν το Ζαφέρ είναι συμβολικό της υπερβολής του, όσον αφορά στον «κατασκευαστικό πυρετό» που έφερε στην Τουρκία με την ανάληψη της εξουσίας το 2003, αλλά και του λάθος τρόπου με τον οποίο επιχείρησε να κατασκευάσει όλα αυτά τα έργα, από δρόμους και αεροδρόμια μέχρι νοσοκομεία και άλλα έργα υποδομής.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από το 2003 ως σήμερα οι διαδοχικές κυβερνήσεις του ΑΚΡ και του Ερντογάν έχουν εγκρίνει πάνω από 180 έργα ΣΔΙΤ, συνολικού κόστους 140 δισ, δολαρίων. Κάποια από αυτά είναι χρήσιμα και απαραίτητα έργα υποδομών. Τα περισσότερα, ωστόσο, προκαλούν διαρκή αιμορραγία στα δημόσια οικονομικά της Τουρκίας, με ειδικούς να υπολογίζουν ότι το ετήσιο κόστος των εγγυήσεων προς τους κατασκευαστές ιδιώτες φθάνει σχεδόν το ένα πέμπτο του τουρκικού ΑΕΠ των 729 δισ. δολαρίων και να τονίζουν ότι όλα αυτά προκαλούν πραγματική καταστροφή για τις επόμενες κυβερνήσεις της χώρας, οι οποίες θα κληθούν να αναλάβουν τα βάρη.
Τεράστιο κόστος, μεγάλα τα βάρη
Πέρσι μόνο για δύο δρόμους -που συνδέουν την Κωνσταντινούπολη με την επαρχία της Σακάρια και με τη Σμύρνη- η κυβέρνηση πλήρωσε σχεδόν 4 δισ. λίρες σε εγγυήσεις, ενώ το ένα τρίτο του προϋπολογισμού του υπουργείου Υγείας διατίθεται για την πληρωμή των διαχειριστών νοσοκομείων που κατασκευάστηκαν στην Άγκυρα μέσω ΣΔΙΤ. Η αντιπολίτευση καταγγέλει ότι το πυρηνικό εργοστάστιο που η Ρωσία κατασκευάζει στο Ακουγιού θα κοστίσει τρεις φορές περισσότερο από την τρέχουσα τιμή της ενέργειας στη χώρα, ενώ μόνο για το 2021 ο προϋπολογισμός για πληρωμές εγγυήσεων σε έργα ΣΔΙΤ φθάνει τα 30 δισ. λίρες -πριν ληφθεί υπόψη η υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος κατά περίπου 11%.
Και όλα αυτά χωρίς κάποιος να βάλει στο ζύγι το γεγονός ότι σύμφωνα με το ΔΝΤ η Τουρκία έχει το μεγαλύτερο μέγεθος επένδυσης ανά έργο ΣΔΙΤ (περίπου 600 εκατομμύρια δολάρια ανά έργο) και ότι υπάρχει θέμα διαφάνειας, όσον αφορά στο πραγματικό κόστος του κάθε έργου, σε σημείο που ο ΟΟΣΑ να επισημάνει ότι οι πιθανές υποχρεώσεις μπορεί να προκαλέσουν ζήτημα βιωσιμότητας του χρέους. Τέλος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν ότι μεγάλο μέρος των έργων είναι -ή αποδείχθηκε στην πορεία ότι είναι- «λευκοί ελέφαντες», ήτοι μεγάλα έργα με μικρή χρησιμότητα, αν και το ΑΚΡ υποστηρίζει ότι το 70% των έργων αυτών είναι «επιτυχημένα».
