Με την Ευρώπη να εξαρτάται από το εισαγόμενο φυσικό αέριο και τη Ρωσία να προμηθεύει το 40% ή και περισσότερο από αυτές τις εισαγωγές, ο Πούτιν έχει πλεονέκτημα. Οπως είπε, ο νέος αγωγός είναι ήδη γεμάτος με φυσικό αέριο και θα μπορούσε να βοηθήσει στην αύξηση των προμηθειών «την επόμενη μέρα» που θα εγκριθεί.
Πώς μπήκε η Ευρώπη σε αυτή τη δίνη
Οι λόγοι είναι πολλαπλοί. Μια αιτία είναι ένας κρύος χειμώνας που προηγήθηκε πέρυσι, ο οποίος αποστράγγισε τα αποθέματα αερίου που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα αποθέματα αυτά συνήθως αναπληρώνονται το καλοκαίρι, αλλά αυτό δεν έγινε φέτος.
Ο ζεστός καιρός απορρόφησε ακόμη περισσότερο αέριο από το συνηθισμένο, λόγω της ζήτησης για κλιματισμό.
Λιγότερος άνεμος σήμαινε λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, με αποτέλεσμα οι γεννήτριες να χρειάζονται καύσιμα αερίου. Τις περιορισμένες προμήθειες υγρού φυσικού αερίου, μια ακριβή επιλογή που μπορεί να παραδοθεί με πλοίο αντί με αγωγό, «άρπαξαν» πελάτες από την Ασία.
Επιπλέον, η Ευρώπη εδώ και χρόνια πίεζε για την καθημερινή τιμολόγηση, αντί για μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Ο ρωσικός γίγαντας φυσικού αερίου Gazprom έχει εκπληρώσει αυτές τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις, αλλά δεν έχει αντλήσει επιπλέον αέριο πέρα από αυτό. Ο Πούτιν λέει ότι οι πελάτες που έχουν αυτά τα συμβόλαια πληρώνουν πολύ λιγότερα για φυσικό αέριο από άλλους αγοραστές.
Πόσο σχετίζεται η Ρωσία με την τεράστια έλλειψη φυσικού αερίου στην Ευρώπη
Οι τιμές ήταν επτά φορές υψηλότερες τον Οκτώβριο από ό,τι στην αρχή του έτους και έχουν υποχωρήσει σε περίπου τετραπλάσιες τιμές το τελευταίο διάστημα.
Ο ρόλος του αγωγού Nord Stream 2
Η Gazprom επένδυσε δισεκατομμύρια για την κατασκευή του αγωγού μήκους 1.234 χιλιομέτρων προς τη Γερμανία.
Ο αγωγός αυτός θα επιτρέψει στη Ρωσία να πουλάει φυσικό αέριο απευθείας σε έναν μεγάλο πελάτη και να παρακάμπτει τον αγωγό μέσω της Ουκρανίας, η οποία έχει αντιμετωπίσει αμείλικτη πίεση από τη Ρωσία μετά την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας από τη Μόσχα το 2014 και την υποστήριξή της στους αυτονομιστές αντάρτες στην Ουκρανία.
Ακόμη και πριν από τις εχθροπραξίες του 2014, η Μόσχα είχε ξεκινήσει προσπάθειες για διαφοροποίηση των οδών παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, λέγοντας ότι το ουκρανικό σύστημα είναι ερειπωμένο και κατηγορώντας τη χώρα για «μεταγγίσεις» αερίου.
Πόσα θα χάσει η Ουκρανία από τα απολεσθέντα ετήσια τέλη διέλευσης
Η Ουκρανία πρόκειται να χάσει 2 δισεκατομμύρια δολάρια από τα απολεσθέντα ετήσια τέλη διέλευσης. Η ίδια και η Πολωνία, της οποίας ο αγωγός επίσης παρακάμπτεται, αντιτίθενται σθεναρά στον Nord Stream 2. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες άλλες χώρες έχουν επίσης ασκήσει έντονη κριτική, προειδοποιώντας ότι το πρότζεκτ αυτό θα αυξήσει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο Nord Stream δεν θα τεθεί σε λειτουργία αυτόν τον χειμώνα – αν και υπήρξε εικασία ότι η Ευρώπη μπορεί να επιτρέψει την έναρξη ροής φυσικού αερίου όσο οι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν το ζήτημα, ίσως με αντάλλαγμα την αποστολή περισσότερου αερίου μέσω της Ουκρανίας.
Η Ρωσία παρακρατεί επιπλέον προμήθειες αερίου;
Η Gazprom λέει όχι. Η επικεφαλής του κλάδου εξαγωγών της, Ελενα Μπουρμίστροβα, δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι «δεν μας ενδιαφέρουν ούτε οι τιμές ρεκόρ -ούτε οι χαμηλές, ούτε οι υψηλές- του φυσικού αερίου», προσθέτοντας ότι «θέλουμε να δούμε μια καλά ισορροπημένη και προβλέψιμη αγορά».
Τουλάχιστον ορισμένοι αναλυτές συμφωνούν.
Ο Τόμας Ο’Ντόνελ, ενεργειακός και γεωπολιτικός αναλυτής στο πανεπιστήμιο Hertie School του Βερολίνου, είπε ότι η Ρωσία έπρεπε να γεμίσει τα δικά της αποθέματα φυσικού αερίου – όπως και η ΕΕ- μετά από έναν κρύο χειμώνα.
Ο “νονός” του φυσικού αερίου
Ενώ ο Πούτιν απολαμβάνει τον ρόλο του ως «νονός του φυσικού αερίου» και έχει εκμεταλλευτεί την έλλειψη αυτή για να πιέσει για την έγκριση του Nord Stream 2, «η πιο κοινότοπη πραγματικότητα είναι… ότι απλά δεν υπήρχε εφεδρικό ρωσικό φυσικό αέριο για εξαγωγή, έως ότου η Ρωσία ολοκληρώσει την πλήρωση του δικού της αποθηκευτικού χώρου για το χειμώνα», υπογράμμισε ο Ο’Ντόνελ. «Ο νονός μπλόφαρε», έγραψε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο μόνος τρόπος για τη Ρωσία να βοηθήσει στην κάλυψη της έλλειψης φυσικού αερίου αυτόν τον χειμώνα θα ήταν να αντλήσει περισσότερο φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας – με την προϋπόθεση ότι η Gazprom είναι πρόθυμη να το κάνει.
Ο Πούτιν διέταξε τη Gazprom να στείλει φυσικό αέριο στην ευρωπαϊκή αποθήκη, αφού η Ρωσία ολοκλήρωσε την πλήρωση των αποθεμάτων της την περασμένη εβδομάδα, αλλά «είναι περιορισμένη», ανέφερε ο Ο’Ντόνελ. «Θα μπορούσε να δώσει ένα σόου, κάνοντας πολύ περισσότερα» πρόσθεσε.
Η στάση των ΗΠΑ
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι συμφωνούν. «Η Ρωσία μπορεί και πρέπει να παρέχει πρόσθετες προμήθειες μέσω της Ουκρανίας, η οποία έχει αγωγό με επαρκή χωρητικότητα και δεν χρειάζεται το Nord Stream 2 για αυτό», είπε η Κάρεν Ντόνφριντ, η κορυφαία διπλωμάτης των ΗΠΑ για την Ευρώπη, την περασμένη εβδομάδα.
«Και, εάν η Ρωσία αποτύχει να το κάνει αυτό, προφανώς θα βλάψει την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και θα θέσει υπό αμφισβήτηση τα κίνητρα της Μόσχας για την παρακράτηση αυτών των προμηθειών», είπε.
Υπογραμμίζοντας την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, ο Πούτιν και η Gazprom ενδέχεται να ελπίζουν σε πιο επιεική ρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς για τον Nord Stream 2.
Ο αγωγός δέχθηκε νέο πλήγμα με μια ακόμη καθυστέρηση την Τρίτη όταν οι γερμανικές ρυθμιστικές αρχές ανέστειλαν τη διαδικασία έγκρισής του, λόγω προβλήματος με το καθεστώς του φορέα εκμετάλλευσης του αγωγού, σύμφωνα με τη γερμανική νομοθεσία.
Ο πιθανός αντίκτυπος στην Ευρώπη
Οι τιμές του φυσικού αερίου αργά ή γρήγορα θα αντικατοπτρίζονται στις οικιακές και επαγγελματικές χρεώσεις για ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, ανέφερε το σπειροειδές κόστος ενέργειας ως τροχοπέδη στην ανάκαμψη της πανδημίας, επειδή οι υψηλότεροι λογαριασμοί θα αφαιρέσουν χρήματα από τις καταναλωτικές δαπάνες και τις επιχειρηματικές επενδύσεις.
Η στριμωγμένη αγορά της Ευρώπης αντηχεί στις ΗΠΑ, συμβάλλοντας στην άνοδο των τιμών εκεί, αν και η αμερικανική αγορά δεν έχει δει σε καμία περίπτωση την άνοδο των τιμών που καταγράφεται στην Ευρώπη.
Ο χειμώνας που έρχεται
Οι αναλυτές λένε ότι είναι δύσκολη μια τέτοια πρόβλεψη. Ολοι ελπίζουν ότι δεν θα υπάρξει μια μεγάλη καταιγίδα στα τέλη του χειμώνα, η οποία θα απειλούσε με περαιτέρω μείωση των προμηθειών.
Οι αναλυτές εικάζουν ότι η ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να διανεμηθεί με περιορισμό και κατ’αναλογία -ίσως για ορισμένους βιομηχανικούς πελάτες στην αρχή- εάν τα πράγματα γίνουν πολύ άσχημα.
Μια ενεργειακή «αποκάλυψη» -μια συνολική απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας ή θερμότητας, εάν τα αποθέματα φυσικού αερίου μηδενιστούν και δεν μπορούν να αντικατασταθούν- πιθανότατα θα προκαλούσε θανάτους σε φτωχούς και ευάλωτους πληθυσμούς, όπως αυτό που συνέβη στο Τέξας φέτος, όταν μια χειμερινή καταιγίδα οδήγησε σε γενικευμένο μπλακ άουτ και περισσότερους από 200 θανάτους στον θάνατο.
Η απειλή της Λευκορωσίας
Η Πολωνία και άλλα κράτη της ΕΕ κατηγορούν, στο μεταξύ, τον αυταρχικό πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ότι χρησιμοποιεί τους μετανάστες, που προσπαθούσαν να φτάσουν στην ΕΕ μέσω των συνόρων της Λευκορωσίας με την Πολωνία, ως «πιόνια» για να εκδικηθεί για τις ευρωπαϊκές κυρώσεις μετά την βίαιη καταστολή διαδηλώσεων από την κυβέρνησή του.
Με την ΕΕ να προωθεί περισσότερες εξοντωτικές κυρώσεις, ο Λουκασένκο απείλησε να διακόψει τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, που διέρχονται από έναν αγωγό στη Λευκορωσία.
Αν και η δήλωσή του αναστάτωσε περαιτέρω τις αγορές, είναι απίθανο ο Λουκασένκο να μπορέσει να εκπληρώσει την απειλή του, δεδομένης της πολιτικής του εξάρτησης από τη Ρωσία και της επιθυμίας της Μόσχας να διατηρήσει τη φήμη ενός αξιόπιστου προμηθευτή.
Ο Βάλερι Καρμπαλέβιτς, ένας ανεξάρτητος Λευκορώσος πολιτικός αναλυτής, απέρριψε την απειλή του Λουκασένκο ως ακραία.
«Οι αποφάσεις λαμβάνονται στη Μόσχα, όχι στο Μινσκ», είπε. «Ο Λουκασένκο θέλει να τρομάξει την ΕΕ και να παρασύρει τον Πούτιν σε αυτή την αντιπαράθεση, προσπαθώντας να οδηγήσει το Κρεμλίνο στην ανάληψη μιας πιο ριζοσπαστικής δράσης», κατέληξε.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
