Την εκτίμηση ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εξαπολύσει μια… επίθεση γοητείας προς τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και τις αραβικές χώρες, σε μια προσπάθεια να επιδιορθώσει τις διμερείες σχέσεις καταθέτει σε άρθρο του ένας «insider» της τουρκικής πολιτικής.
Πρόκειται για τον πρώην ΥΠΕΞ της χώρας, Γιασάρ Γιακίς, ο οποίος σε άρθρο του στο Arab News προσπαθεί να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους ο Ερντογάν μοιάζει να αλλάζει τακτική, αλλά και τις επιδιώξεις της Άγκυρας μέσα από αυτήν την στροφή.
Οι επιτυχίες της Τουρκίας
Κατ’ αρχάς, ο Γιακίς εκτιμά ότι με εξαίρεση τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Τουρκία δεν είχε και πολλά πράγματα να δείξει όσον αφορά στην εξωτερική της πολιτική το τελευταίο διάστημα. Αντιθέτως, οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ επιδεινώθηκαν ραγδαία και η επερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν αναμένεται να μην ασκήσει εξωτερική πολιτική έχοντας τα συμφέροντα της Τουρκίας στο μυαλό της.
Παράλληλα, παρά την ασπίδα προστασίας που της παρέχει η Γερμανία, η Άγκυρα κάθε άλλο παρά καλές σχέσεις έχει με την Ε.Ε. και ειδικότερα με χώρες-μέλη όπως η Γαλλία, η Αυστρία, η Κύπρος ή η Ελλάδα. Μπορεί η Τουρκία να αποτελεί λιμενοβραχίωνα για το προσφυγικό, αλλά οι Βρυξέλλες την αντιμετωπίζουν με καχυποψία, όσον αφορά στο ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.
Προσπάθεια αναθέρμανσης
Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνει ο Γιακίς, η «επίθεση γοητείας» του Ερντογάν είναι ευεξήγητη: μοιάζει να συνειδητοποιεί ότι δεν μπορούν οι σχέσεις της Τουρκίας με όλους αυτούς -προσθέστε και μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου- να είναι είτε «παγωμένες» είτε οριακά εχθρικές καθώς η Άγκυρα ξεδιπλώνει την πολιτική της χωρίς να δίνει σημασία σε συμμαχίες ή ισορροπίες.
Όμως, σε τι συνίσταται η επίθεση γοητείας του Ερντογάν; Στις ΗΠΑ, ο νέος πρέσβης της Τουρκίας είναι υψηλόβαθμο στέλεχος του ΑΚΡ, του κυβερνώντος κόμματος της χώρας, κάτι που κατά τον Γιακίς σηματοδοτεί αλλαγή στον τρόπο με τον οποίοι η Άγκυρα επιθυμεί να διαχειριστεί από τούδε τις σχέσεις της με την Ουάσινγκτον, ενώ και κάποιες μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της χώρας ίσως να εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο.
Οι κινήσεις προς την Ε.Ε.
Όσον αφορά στην Ε.Ε., ο Ερντογάν συζητώντας με τους πρέσβεις των χωρών-μελών, ξαναθυμήθηκε με ζέση την… ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας στην Ένωση και έστειλε πρέσβη στη Γαλλία έναν πρώην συμμαθητή του Εμανουέλ Μακρόν στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, προσπαθώντας να στείλει κλάδο ελαίας στο Παρίσι με το οποίο οι σχέσεις της Άγκυρας άγγιξαν το ναδίρ.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσει ο Γιακίς και τον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας που αναμένεται να αρχίσει σύντομα, με τον Ερντογάν να δηλώνει ότι η χώρα του θέλει να ανοίξει μια νέα σελίδα στις σχέσεις της με την Ε.Ε. (χωρίς, πάντως, και πρέπει να σημειωθεί, να αποφεύγει τις προκλήσεις έναντι της Αθήνας και της Λευκωσίας, παρά την πιο ήπια γλώσσα που χρησιμοποιεί έναντι της Ε.Ε.).
«Ψάχνεται» με τον αραβικό κόσμο
Εντυπωσιακά ανοίγματα κάνει ο Ερντογάν και προς τον αραβικό κόσμο: συνομίλησε τηλεφωνικά με τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας και συναντήθηκε με τον Λιβανέζο πρωθυπουργό, Σαάντ Χαρίρι, μια συνάντηση που ερμηνεύεται ως απόπειρα του Τούρκου προέδρου να τον χρησιμοποιήσει ως σύνδεσμο με τις χώρες του Κόλπου για να βελτιώσει τις σχέσεις μαζί τους.
Από την άλλη, τα ΗΑΕ «του βάζουν δύσκολα», καθώς ζητούν από την Τουρκία να σταματήσει να υποστηρίζει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ενώ και οι σχέσεις της Άγκυρας με το Κατάρ προκαλούν εντάσεις στον αραβικό κόσμο. Η τουρκική στρατιωτική βάση εκεί πρέπει να κλείσει, όπως προβλέπει η αντιτρομοκρατική συμφωνία των χωρών της περιοχής, κάτι που προβληματίζει την Άγκυρα.
Κάτι «μαγειρεύεται» στην Άγκυρα
Οι πληροφορίες θέλούν τον Αζέρο πρόεδρο, Ιλχάμ Αλίγιεφ να παίζει τον ενδιάμεσο σε μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης της Τουρκίας με το Ισραήλ, το οποίο, πάντως, δείχνει επιφυλακτικό. Επίσης, ο Ερντογάν επιχειρεί να επιδιορθώσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Αίγυπτο, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει έλθει πολύ κοντά με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.
Ο Γιακίς, εν κατακλείδι, σημειώνει ότι όλες αυτές οι πρωτοβουλίες έχουν λάβει χώρα μέσα σε διάστημα μίας-δύο εβδομάδων. Άρα, μπορεί να υποτεθεί ότι κάτι μαγειρεύεται στην Τουρκία, όσον αφορά στην πολιτική της. Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά τονίζει, θα είναι δύσκολο να ξεχαστούν όλα όσα έχουν γίνει και ειπωθεί στο παρελθόν μεταξύ της Τουρκίας και αυτών των χωρών.
