Ήταν 10 Αυγούστου του 1920, όταν στην πόλη Σέβρ της Γαλλίας ο Έλληνας πρωθυπουργός, Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε την ομώνυμη Συνθήκη, η οποία ουσιαστικά έφερνε το τέλος των Οθωμανών και αύξανε δραματικά την εδαφική κυριαρχία της Ελλάδας, κάνοντας κάποιους να μιλήσουν τότε για την «Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε Θαλασσών».
Η Ελλάδα μεγαλώνει
Συγκεκριμένα, βάσει των όρων της Συνθήκης, στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Το άρθρο 26 της Συνθήκης όριζε ακόμα ότι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου – Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία έδινε στο μέλλον την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).
Το τέλος της αυτοκρατορίας
Παράλληλα, η Συνθήκη όριζε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας στην Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών, τη Συρία και τον Λίβανο στη Γαλλία επίσης ως προτεκτοράτα και η υπαγωγή της Ανατολίας στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας. Η Χετζάζ (μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας) το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη. Επίσης, τα στενά των Δαρδανελίων και η θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατικοποιήθηκαν και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τέλος καθορίζονταν η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων. Σημειώνεται ότι οι όροι της συνθήκης είχαν γίνει δεκτοί από τον σουλτάνο Μεχμέτ ΣΤ΄ ο οποίος προσπαθούσε να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκαν από το ανεξάρτητο κίνημα των Νεότουρκων. Το κίνημα υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησε αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθεί κυβέρνηση και να διαλύσει το χαλιφάτο.
Κενό γράμμα
Δυστυχώς, ωστόσο, η Συνθήκη παρέμεινε κενό γράμμα. Ο Βενιζέλος ηττήθηκε στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου του 1920 -δεν εξελέγη καν βουλευτής-, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επέστρεψε στο θρόνο, οι σχέσεις της Αθήνας με τους συμμάχους της διαταράχθηκαν και τα όσα προέβλεπε η Συνθήκη ακυρώθηκαν εν τοις πράγμασι μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923, όπου η Τουρκία ήταν στην πλευρά των νικητών. Την ίδια στιγμή, ο Μουσταφά Κεμάλ και οι Νεότουρκοί που δεν είχαν αναγνωρίσει τη Συνθήκη των Σεβρών, κατόρθωσαν να αποκρούσουν τα ελληνικά στρατεύματα, οδηγώντας στη Μικρασιατική Καταστροφή από τη μία και στην ίδρυση του κοσμικού τουρκικού κράτους από την άλλη. Μάλιστα, στην Τουρκία έχει επικρατήσει και η φράση «σύνδρομο των Σεβρών», σύμφωνα με την οποία ορισμένες εξωτερικές δυνάμεις, ιδιαίτερα δυνάμεις της Δύσης, «συνωμοτούν για να αποδυναμώσουν και έπειτα να διαμελίσουν την Τουρκία».
