Σε γόρδιο δεσμό εξελίσσεται ο νέος ΕΝΦΙΑ, καθώς η μετατροπή του συμπληρωματικού φόρου σε φόρο επί του συνόλου των ακινήτων δημιουργεί προβλήματα στην αρμόδια επιτροπή, η οποία έχει κληθεί να βρει την άκρη χωρίς να προκύψουν νέες επιβαρύνσεις για το μεγαλύτερο τμήμα των ιδιοκτητών.
Οι στρεβλώσεις του νέου συστήματος
Μάλιστα, οι νέες αυξημένες αντικειμενικές αξίες στις περισσότερες περιοχές της χώρας, σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση του συμπληρωματικού φόρου, οδηγούν σε στρεβλώσεις και καταργούν το πνεύμα της αναδιάρθρωσης, δηλαδή την εξασφάλιση ομοιόμορφης αντιμετώπισης όλων των περιοχών και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Επί της ουσίας, η αναδιάρθρωση του ΕΝΦΙΑ με δημοσιονομικά ουδέτερο αποτέλεσμα και η αποφυγή επιβαρύνσεων σε μικρές και μεσαίες περιουσίες είναι τα δύο ζητούμενα που αναζητεί λύσεις η αρμόδια επιτροπή, η οποία από τις αρχές του φθινοπώρου έχει δοκιμάσει διάφορα σενάρια χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα.
Η δυσάρεστη εξέλιξη
Οι ανωτέρω λόγοι ματαίωσαν την ανακοίνωση του νέου ΕΝΦΙΑ τον περασμένο Δεκέμβριο, όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί και πλέον εκτιμάται ότι η επιτροπή θα είναι έτοιμη τον Φεβρουάριο.
Αυτό σημαίνει ότι στην προσεχή 13η μεταμνημονιακή αξιολόγηση η κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να ενημερώσει τους θεσμούς για την εξέλιξη του νέου φόρου στα ακίνητα, με το οικονομικό επιτελείο να μεταθέτει διαρκώς την υποχρέωση αυτή.
Πάντως, ανώτατο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου υποστηρίζει ότι παρά τα προβλήματα η συντριπτική πλειονότητα δεν θα πληρώσει περισσότερα, αλλά αντίθετα θα έχει μειωμένο λογαριασμό.
Περισσότερα κλιμάκια
Σύμφωνα με πληροφορίες (Καθημερινή), το σενάριο που προέβλεπε την αναμόρφωση του ΕΝΦΙΑ, με την εισαγωγή κλίμακας ανάλογης φιλοσοφίας με αυτήν του ΦΜΑΠ, δηλαδή την κλιμάκωση του φόρου ανάλογα με την αξία του ακινήτου, εγκαταλείφθηκε καθώς δημιουργούσε στρεβλώσεις, κυρίως στα μεσαίας και υψηλής αξίας ακίνητα.
Το σενάριο που φαίνεται να καταλήγουν οι επιτροπές προβλέπει ριζικές αλλαγές στα κλιμάκια και τους συντελεστές του φόρου, για να καλυφθούν οι μεγάλες αυξήσεις σε ορισμένες περιοχές της χώρας, κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων.
Για παράδειγμα, στην Αργυρούπολη η ανώτερη τιμή ζώνης εκτοξεύτηκε από τα 1.600 ευρώ στα 2.350 ευρώ, ενώ στη Δάφνη η κατώτατη τιμή αυξήθηκε από τα 1.000 ευρώ στα 1.750.
Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προστεθούν αρκετά κλιμάκια προκειμένου οι ιδιοκτήτες στις ανωτέρω περιοχές να μην πληρώσουν υψηλότερο ΕΝΦΙΑ.
Η κατώτατη τιμή ζώνης στη Δάφνη το 2021 φορολογήθηκε με συντελεστή 3,7 και εφόσον δεν αλλάξει η κλίμακα θα φορολογηθεί με συντελεστή 4,5 φέτος. Επίσης στην Αργυρούπολη στην ανώτατη τιμή ζώνης ο συντελεστής ήταν 4,5 και με βάση τις νέες αξίες ανεβαίνει στο
6. Επίσης στο 6ο διαμέρισμα της Αθήνας η κατώτατη τιμή ζώνης είχε συντελεστή 2,9 και με βάση τις νέες αξίες και την υφιστάμενη κλίμακα θα έχει συντελεστή 3,7.
Στη Νέα Ερυθραία η ανώτατη τιμή ζώνης από 2.950 ευρώ το τ.μ. ανεβαίνει στα 3.050 ευρώ το τ.μ. Η αύξηση είναι ανεπαίσθητη αλλά θα είναι αισθητή στον ΕΝΦΙΑ. Και αυτό καθώς στην παλαιά τιμή ζώνης ο συντελεστής ήταν 7,6, ενώ με την αύξηση της τιμής ζώνης εκτινάσσεται στο 9,2.
Ένα σημαντικό πρόβλημα προς επίλυση
Ενα σημαντικό πρόβλημα που πρέπει να επιλύσει η επιτροπή αλλά και το οικονομικό επιτελείο σχετίζεται με το γεγονός ότι πλέον δεν θα λαμβάνεται υπόψη το σύνολο της ακίνητης περιουσίας.
Για παράδειγμα, κάποιος που διαθέτει 15 ακίνητα αξίας 50.000 ευρώ έκαστο και συνολικής αντικειμενικής αξίας 750.000 ευρώ, θα πληρώσει πολύ μικρότερο ΕΝΦΙΑ από κάποιον που διαθέτει ένα ακίνητο στο οποίο κατοικεί ισόποσης αξίας.
Η στρέβλωση, κατά πάσα πιθανότητα, δεν πρόκειται να επιλυθεί εκτός κι αν η κυβέρνηση αναζητήσει διαφορετικές λύσεις για να ξεπεράσει το ανωτέρω πρόβλημα.
Με βάση τις τελευταίες πληροφορίες, ο νέος ΕΝΦΙΑ θα περιλαμβάνει πολλά κλιμάκια για να εξουδετερώσει τις αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών, ενώ γίνονται προσπάθειες να διορθωθούν οι συντελεστές παλαιότητας, καθώς σήμερα ένα σπίτι στην ίδια περιοχή στον ίδιο όροφο με μία πρόσοψη έχει την ίδια αξία είτε είναι ηλικίας 26 είτε 50 χρόνων.
Οι συντελεστές παλαιότητας
Για παράδειγμα, με διαφορετικές αξίες φορολογείται ένα ακίνητο εάν πρόκειται να μεταβιβασθεί και διαφορετικά εάν πρόκειται για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι συντελεστές παλαιότητας, που είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι εκείνοι που εφαρμόζονται στον ΕΝΦΙΑ σε σχέση με τους αντίστοιχους για τον προσδιορισμό των αντικειμενικών αξιών.
Στον ΕΝΦΙΑ εφαρμόζεται ουσιαστικά συντελεστής «νεότητας», καθώς στα νεόδμητα ακίνητα υπάρχει προσαύξηση του φόρου μέχρι και 25%. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι η τιμή ζώνης που λαμβάνεται υπόψη αφορά ήδη νεόδμητο κτίσμα.
Ετσι, π.χ., ένα νεόδμητο διαμέρισμα ηλικίας τριών ετών και τιμής ζώνης 250.000 ευρώ θα φορολογηθεί με ΕΝΦΙΑ υπολογισμένο για 312.500 ευρώ (με συντελεστή «νεότητας» 1,25, που επιβάλλεται σε ακίνητα ηλικίας από 0-4 έτη).
Στον αντίποδα, αν πρόκειται να μεταβιβασθεί ακριβώς το ίδιο σπίτι, η αντικειμενική του αξία επί της οποίας θα υπολογιστεί ο φόρος μεταβίβασης θα είναι 225.000 ευρώ, καθώς εφαρμόζεται συντελεστής παλαιότητας 0,90.
Αυτό που θα έπρεπε είναι ο υπολογισμός των φόρων, είτε πρόκειται για μεταβίβαση είτε για τον ΕΝΦΙΑ, να επιβάλλεται στην ίδια φορολογητέα αξία (ώστε να υπάρχει φορολογική δικαιοσύνη) και να αποφευχθούν στρεβλώσεις και επιβολή φόρων σε πλασματικές αξίες.
