Με μια ιστορική απόφαση, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Ν. 4389/2016, με τις οποίες μεταβιβάστηκε η πλειοψηφία των μετοχών των δύο εταιρειών ύδρευσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, αντιστοίχως) στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, γνωστή και ως «Υπερταμείο».
Έλεγχος και των μετοχών
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας απεφάνθη ότι το Σύνταγμα επιβάλει το Ελληνικό Δημόσιο να ελέγχει την ΕΥΔΑΠ ΑΕ, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας αλλά και διά του μετοχικού της κεφαλαίου. Σύμφωνα με το σκεπτικό των σχετικών αποφάσεων που εξέδωσε, κατά πλειοψηφία η Ολομέλεια ΣτΕ (μειοψήφησε ένα μέλος της), «η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στον πληθυσμό της Αττικής δεν συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας και, συνεπώς, δύναται να ανατίθεται σε δημόσια επιχείρηση υπό μορφή ανώνυμης εταιρείας, όπως η ΕΥΔΑΠ ΑΕ».
Το σκεπτικό της απόφασης
Μάλιστα, η Ολομέλεια ΣτΕ υπογράμμισε ότι ότι δεν αρκεί μόνον ο έλεγχος του δημοσίου στην ανώνυμη εταιρεία ύδρευσης, αλλά απαιτείται το δημόσιο να έχει τον έλεγχο και των μετοχών αλλά και της διοίκησης της εταιρείας. Το σκεπτικό αναφέρει επίσης ότι «υπό τις παρούσες συνθήκες, όμως, δηλαδή υπό συνθήκες παροχής των υπηρεσιών αυτών μονοπωλιακώς, από δίκτυα μοναδικά στην περιοχή και ανήκοντα, ιδιοκτησιακώς, στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ [στον φορέα που παρέχει τις υπηρεσίες δυνάμει σύμβασης παραχώρησης], είναι συνταγματικώς επιβεβλημένος ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ ΑΕ από το Ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτής, αλλά και δια του μετοχικού της κεφαλαίου».
Τα αίτια της αντισυνταγματικότητας
Καταλήγοντας η Ολομέλεια ΣτΕ επισημαίνει πως οι διατάξεων του Ν. 4389/ 2016 με τις οποίες η πλειοψηφία των μετοχών της ΕΥΔΑΠ μεταβιβάστηκε στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, είναι αντισυνταγματικές, καθώς «η μεταβίβαση δυνάμει του ν. 4389/2016 από το Δημόσιο στην ΕΕΣΥΠ ΑΕ ποσοστού μεγαλύτερου του 50% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ ΑΕ αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, καθόσον το Δημόσιο, καίτοι είναι ο μοναδικός μέτοχος της εταιρείας αυτής, δεν ασκεί έλεγχο επί του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΣΥΠ και δεν πληρούται, ως εκ τούτου, η συνταγματική προϋπόθεση σύμφωνα με την οποία είναι επιβεβλημένος ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ ΑΕ από το Ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτής, αλλά και δια του μετοχικού της κεφαλαίου, επιπροσθέτως δε, η ΕΕΣΥΠ ΑΕ, είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου παρεμβαλλόμενο μεταξύ του Δημοσίου και της ΕΥΔΑΠ».
