Έντεκα χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, πρόκειται να υποστούν επίπληξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις υπερβολικές κρατικές δαπάνες, όταν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες τεθούν σε ισχύ φέτος.
Σύμφωνα με τους Financial Times, οι χώρες αυτές παρουσίασαν πέρυσι δημοσιονομικά ελλείμματα μεγαλύτερα από το όριο του 3% του ΑΕΠ που επιτρέπεται από τους κανόνες της ΕΕ. Η Κομισιόν θα αποφασίσει τον Ιούνιο αν θα κινήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) σε κάθε περίπτωση. Οι χώρες της ευρωζώνης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πρόστιμα εάν δεν διορθώσουν την πορεία τους, ενώ οι χώρες εκτός ευρώ αντιμετωπίζουν κινδύνους για τη φήμη τους.
Η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, των οποίων τα ελλείμματα υπερβαίνουν το 3% και δεν σχεδιάζουν να επιστρέψουν στη συμμόρφωση κατά τα επόμενα χρόνια, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υποστούν κυρώσεις.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες ανεστάλησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και τώρα εφαρμόζονται ξανά μετά από μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένων ρητρών που δίνουν μεγαλύτερο περιθώριο για αμυντικές επενδύσεις.
Οι νέοι κανόνες έλαβαν πρόσθετη ισχύ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία δήλωσε ότι θα μπορούσε να αποκλείσει χώρες από το νέο, αλλά μη δοκιμασμένο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, εάν δεν ενεργήσουν σύμφωνα με τις συστάσεις της ΔΥΕ.
Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και της Τσεχίας, υποστηρίζουν ότι το έλλειμμά τους θα επιστρέψει στο 3% ή κάτω από αυτό φέτος και δεν θα πρέπει να τιμωρηθούν για μια προσωρινή παραβίαση.
«Μπορεί να υπάρχουν οριακές περιπτώσεις», δήλωσε στους Financial Times ο Valdis Dombrovskis, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής για τις οικονομικές υποθέσεις. «Εάν υπάρχει μια χώρα της οποίας το υπερβολικό έλλειμμα είναι κοντά στο 3% αλλά προσωρινό, μπορεί να αποφασίσουμε να μην χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ο προϋπολογισμός του 2024 μπορεί να μπει στο παιχνίδι».
Η Ρουμανία, μη μέλος της ευρωζώνης, είναι επί του παρόντος η μόνη χώρα που βρίσκεται σε διαδικασία ΔΥΕ.
Η Πολωνία και η Ρουμανία, καθώς και η Σλοβακία, μέλος της ευρωζώνης, πιέζουν για εξαίρεση με την αιτιολογία ότι οι στρατιωτικές δαπάνες που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σε πλήρη κλίμακα τις έχουν ωθήσει πάνω από το όριο.
«Η Πολωνία έχει τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ, υψηλότερες από τις ΗΠΑ. Πρόκειται για μια εξαιρετική κατάσταση που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ είναι φτιαγμένοι γι’ αυτό», δήλωσε στους Financial Times ο Andrzej Domański, υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας.
Η Πολωνία είχε έλλειμμα άνω του 5% το 2023 και δαπάνησε το 3,9% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της για την άμυνα το ίδιο έτος, πράγμα που σημαίνει ότι το έλλειμμά της που δεν σχετίζεται με την άμυνα ήταν κάτω από το όριο του 3%.
