Με τη Μέρκελ να το έχει βάλει κορυφαίο πολιτικό της στοίχημα και τον Μακρόν να είναι αποφασισμένος να προωθήσει “πάση θυσία” το νέο Ταμείο Ανάκαμψης, οι περισσότεροι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη εκφράσει τη δέσμευσή τους να προσπαθήσουν να καταλήξουν σε συμφωνία φέτος το καλοκαίρι – πιθανότατα σε δύο συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούλιο.
- «Δεν μπορούμε να σπαταλήσουμε καθόλου χρόνο» ανέφερε η Γερμανίδα Καγκελάριος μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – με την ευκαιρία της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ από τη Γερμανία – σημειώνοντας ότι «χρειαζόμαστε συμβιβασμούς. Χρειαζόμαστε την ευρωπαϊκή ενότητα».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία ενός επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ και τον κοινό δανεισμό από τις αγορές προκειμένου να προικίσουν το ταμείο ανάκτησης των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο με τη σειρά του θα δώσει επιχορηγήσεις και δάνεια σε χώρες που το έχουν ανάγκη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Οι προτάσεις αυτές όμως περιέχουν ένα τεράστιο αριθμό λεπτομερειών οι οποίες πρέπει πρώτα να συμφωνηθούν.
- Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο economico και την Έλλη Τριανταφύλλου ο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης τόνισε ότι “βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για τις αποφάσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης. Δεν μπορούμε φυσικά να γνωρίζουμε πού ακριβώς θα κάτσει η μπίλια. Μπορούμε ωστόσο να αισιοδοξούμε ότι η Ελλάδα θα είναι ένας από τους κερδισμένους των αποφάσεων, καθώς έχει δημιουργηθεί μία θετική δυναμική για τη χώρα μας. Αυτό φάνηκε στην αρχική πρόταση της Κομισιόν για τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ για την Ελλάδα από το Ταμείο”.
Υπέρ μια γρήγορης συμφωνίας οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί
Yπέρ μιας συμφωνίας το συντομότερο δυνατόν για το Σχέδιο Ανάκαμψης τάχθηκαν ‘Αγγελα Μέρκελ, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, Σαρλ Μισέλ και Νταβίντ Σασόλι (οι επικεφαλής των ευρωπαίκών Θεσμών) κατά τη συνάντηση που είχαν πριν από λίγο στις Βρυξέλλες.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου οι τέσσερις Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμφώνησαν ότι χρειάζεται «ισχυρή συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών, σε κάθε στάδιο της διαδικασίας».Παράλληλα, η Γερμανίδα Καγκελάριος, η Πρόεδρος της Κομισιόν και οι επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συζήτησαν το χρονοδιάγραμμα των επερχόμενων διαπραγματεύσεων, καθώς και τα επόμενα βήματα στη διαδικασία.
Ο Σαρλ Μισέλ ενημέρωσε για την εξέλιξη των διμερών επαφών που είχε στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τη Σύνοδο Κορυφής που θα διεξαχθεί με φυσική παρουσία στις 17 και 18 Ιουλίου.
Oι τέσσερις συμμετέχοντες τάχθηκαν υπέρ του ότι οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής έτσι ώστε να ξεκινήσουν οι διοργανικές διαπραγματεύσεις .
- Επιπροσθέτως, η κ. Μέρκελ, η κ. Φον Ντερ Λάιεν, ο κ. Μισέλ και ο κ. Σασόλι ανέλυσαν και τις οικονομικές προβλέψεις των επόμενων μηνών που δείχνουν σοβαρή ύφεση. Σημείωσαν ότι η κρίση θα έχει βαθιές κοινωνικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και εξέφρασαν τη δέσμευσή τους να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να μετριάσουν τις κοινωνικές επιπτώσεις και να βοηθήσουν στη γρήγορη ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Τα 5 μεγάλα εμπόδια
Ταυτόχρονα, οι «υπέρμαχοι της λιτότητας» έχουν αρχίσει να διαμαρτύρονται και να ζητούν να πάρουν λιγότερα χρήματα οι χώρες που απομακρύνονται από τα πρότυπα του κράτους δικαίου.
- Τα μεγάλα εμπόδια στον επιχειρούμενο ευρωπαϊκό συμβιβασμό, είναι πέντε: το μέγεθος των δαπανών, η διάρκεια των χρηματοδοτήσεων, οι προϋποθέσεις, η μοιρασιά και η προέλευση των χρημάτων
1. Το μέγεθος. Χώρες όπως η Αυστρία, η Δανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Σουηδία θεωρούν ότι «χρειάζεται ένας συνδυασμός μικρότερου μεγέθους, περισσότερων δανείων και ορισμένων επιστροφών (rebates) για γίνει η η συνολική συμφωνία αποδεκτή».
Ωστόσο, το Βερολίνο και το Παρίσι δεσμεύονται επίσημα για ένα ταμείο ανάκαμψης που περιλαμβάνει επιχορηγήσεις 500 δισεκατομμυρίων ευρώ – και αυτό μάλλον δεν συζητείται πλέον.
Αλλά μια μικρότερη διάρκεια εγείρει αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του πακέτου:Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να υποβάλουν λεπτομερή επενδυτικά σχέδια και να κερδίσουν έγκριση προτού διατεθούν χρήματα – μια δύσκολη διαδικασία για τη δημόσια διοίκηση αρκετών κρατών.Μερικοί διπλωμάτες λένε μάλιστα ότι εάν η διάρκεια ζωής του ταμείου συρρικνωθεί από τα προγραμματισμένα τέσσερα χρόνια σε δύο, ορισμένες πρωτεύουσες απλώς δεν θα έχουν αρκετό χρόνο να απορροφήσουν τα κονδύλια. Λένε επίσης ότι για να εφαρμοστούν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και μακροπρόθεσμες επενδύσεις, χρειάζονται περισσότερα από δύο χρόνια.
3. Οι όροι και οι προϋποθέσεις. Ορισμένες βόρειες χώρες επιμένουν ότι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση ανάκτησης πρέπει να έχει ως προϋπόθεση την εφαρμογή συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων.
Η Κομισιόν πρότεινε τη σύνδεση της χρηματοδότησης με τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου μια διαδικασία η οποία συστήνει μεταρρυθμίσεις στις χώρες και αυτές με τη σειρά τους πρέπει να δείχνουν στις επενδυτικές τους προτάσεις πως σκοπεύουν να ευθυγραμιστούν με τις συμβουλές των Βρυξελλών. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες και ο βαθμός ευελιξίας κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας εποπτείας, δεν είναι πάντα ξεκάθαρος.
4. Η μοιρασιά. Η πρόταση της Επιτροπής για τη διανομή 310 δισεκατομμυρίων ευρώ του ταμείου ανάκαμψης βάσει ενός μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη το ποσοστό ανεργίας μεταξύ του 2015 και του 2019. Ο Μισέλ πρότεινε να χρησιμοποιηθούν τα προτεινόμενα κριτήρια της Επιτροπής στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του σχεδίου για την ανάκαμψη και στη συνέχεια, τα υπολειπόμενα κεφάλαια να διανεμηθούν με βάση τη μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ από την αρχή της υγειονομικής κρίσης.
5. Η προέλευση των χρημάτων.Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ένας μεγάλος συνασπισμός χωρών πιέζουν για να υπάρξουν νέες πηγές εισοδήματος ώστε να μειωθεί η αύξηση στις συνεισφορές τους στον προϋπολογισμό, οι λεγόμενοι ίδιοι πόροι.
Ωστόσο, οι διπλωμάτες λένε ότι όσον αφορά τον προϋπολογισμό που ξεκινά το 2021, μόνο δύο νέες πηγές εισοδήματος έχουν ελπίδες να εγκριθούν: οι φόροι για τα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών και τα έσοδα από το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών.
Ένας πιθανός συμβιβασμός είναι ότι να εγκριθούν μια ή δυο πηγές χρηματοδότησης για το σχέδιο ανάκαμψης και να δεσμευτούν οι ηγέτες να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις για άλλες πιθανές νέες ροές μετρητών τα επόμενα χρόνια.
