Η ενεργειακή κρίση είναι η πρώτη από τις πολλές που έρχονται, η μεγάλη άμεση απειλή για την οικονομική ανάκαμψη είναι ο πληθωρισμός που τροφοδοτείται από το παγκόσμιο εφοδιαστικό κραχ που ακολούθησε την άρση των lockdown, και η Ελλάδα, μπορεί μεν να εμφανίζει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης αλλά παραμένει ευάλωτη στο δύσκολο εξωτερικό περιβάλλον: Με αυτά τα μηνύματα ο Ευάγγελος Μητιληναίος έδωσε το στίγμα των μεγάλων οικονομικών προκλήσεων της περιόδου που διανύουμε, στο ιδιαίτερα ενδιαφέρον συνέδριο που διοργανώνει ο «Κύκλος Ιδεών» του Ευάγγελου Βενιζέλου.
Η απειλή του πληθωρισμού
«Υπάρχουν 20άχρονοι που δεν ξέρουν τι σημαίνει πληθωρισμός», είπε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, εξηγώντας: «Είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι συμβαίνει στις αγορές.
Πρώτον, οι κεντρικές τράπεζες για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, τύπωσαν πολλά λεφτά που δεν είχαν σχέση με την παραγωγικότητα της οικονομίας, που ήταν στο μηδέν ή στο μείον λόγω Covid. Και οι κυβερνήσεις έδειξαν μεγάλη δημοσιονομική ανοχή, ακόμα και αυτές που είχαν μηδενικά περιθώρια.
Όταν ο κόσμος αισθάνθηκε ότι η Covid-19 υποχωρεί, ένοιωσε και την ανάγκη να ξοδέψει πολύ γρήγορα. Αυτό δημιούργησε μεγάλη αύξηση στη ζήτηση. Τέλος, η προσφορά δεν μπορούσε να ανταποκριθεί. Πολλά εργοστάσια δεν ξανάνοιξαν, πολλές προγραμματισμένες επενδύσεις δεν έγιναν, ενώ δεν κατασκευάστηκαν και πλοία υπό παραγγελία», συνέχισε ο γνωστός επιχειρηματίας.
«Η προσφορά δεν θα μπορέσει να ενισχυθεί πολύ σύντομα», εκτίμησε ο Ευ. Μυτιληναίος. «Όταν υπάρχει ανισορροπία ακολουθεί ο πληθωρισμός. Εδώ που φτάσαμε, αυτό που τον σπρώχνει πάρα πολύ είναι το ενεργειακό πρόβλημα».
«Η Ελλάδα ανακάμπτει, αλλά απειλείται»
«Ναι, υπάρχει ανάκαμψη, ναι, στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη γιατί ήταν μεγαλύτερη η πτώση, αλλά απειλείται από τους παραπάνω λόγους», τόνισε.
Αναφορικά με την ικανότητα της χώρας να αντλήσει τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης, ο επιχειρηματίας επεσήμανε ότι αυτός που έχει το know how για να διαχειριστεί τα κεφάλαια είναι οι τράπεζες. «Αν ρωτάτε», είπε, «το εάν η ελληνική διοίκηση μπορεί να αντιμετωπίσει μια είσοδο επενδυτικών κεφαλαίων της τάξης των 100 δισ. σε 4-5 χρόνια, η απάντηση είναι «όχι, όχι όπως είναι». Δίνεται μεγάλη ευκαιρία στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, τομέας όπου έχει πάει καλά, και να τις επιταχύνει.
«Οι μεγάλες επιχειρήσεις ετοιμάζονται και μπορούν να απορροφήσουν κονδύλια. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις», ξεκαθάρισε.
«Η ενεργειακή κρίση είναι η πρώτη από τις πολλές που έρχονται»
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος έκανε και δυσοίωνες εκτιμήσεις για την ενεργειακή κρίση. «Αυτό που θέλω να συγκρατήσετε, είναι ότι αυτή είναι η πρώτη εκ των πολλών που έρχονται».
Εξήγησε ότι οι κοινωνίες υπό το βάρος του εκλογικού σώματος της κάθε χώρας -στην Ευρώπη πάρα πολύ, αλλά όχι μόνο εκεί- αποφάσισαν ότι πρέπει «χθες» να πάμε στην απανθρακοποίηση. «Χωρίς σχέδιο, χωρίς επενδύσεις, χωρίς την εξασφάλιση του βασικού αγαθού της ενέργειας για τον πληθυσμό. Εχουμε αποφασίσει ότι καύσιμο μετάβασης θα είναι το φυσικό αέριο. Ξέρετε πού είμαστε τώρα; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι υποδομές για να δεχτούν ως καύσιμο μετάβασης το αέριο, δεν έχουν γίνει οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων για αυτή τη μετάβαση. Το μόνο που έχει γίνει, είναι να φτιάχνουμε αιολικά και φωτοβολταϊκά. Ξεχνάμε ότι όταν φυσά, λειτουργούν ή όταν έχει ήλιο, λειτουργούν. Μετά σταματούν. Δεν υπάρχει η τεχνολογία για μεγάλης έκτασης αποθήκευση», τόνισε.
«Απανθρακοποίηση χωρίς σχέδιο»
«Θα έπρεπε να υπάρχουν αποθέματα ασφαλείας. Τώρα στην κρίση σκέφτηκαν οι αρχές στην ΕΕ ότι χρειάζονται μεγάλοι χώροι αποθήκευσης αερίου. Τώρα το αποφασίσαμε; Τι έχει συμβεί; Φύγαμε μπροστά, αφήσαμε στο πλάι τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο (μπαίνεις σε μαύρη λίστα αν ασχολείσαι) και όταν έρθει η ώρα, λέμε δεν έχει φυσικό αέριο, γιατί έχει κρύο; Πρώτη φορά έχει κρύο;»
Υποστήριξε ότι μεταξύ των δύο, το πετρέλαιο είναι πιο εύκολη περίπτωση γιατί υπάρχει σε αφθονία. Στο φυσικό αέριο υπερβάλλουσες ποσότητες έχει μόνο η Ρωσία.
«Αυτή είναι η πρώτη κρίση μεταξύ πολλών που θα περάσουμε μέχρι να φτάσουμε στην πράσινη μετάβαση», προειδοποίησε. Εκτίμησε δε ότι ότι το χειμώνα στο φυσικό αέριο μπορεί να υπάρξουν ελλείψεις. Τόνισε δε ότι ή θα πάμε πολύ γρήγορα όπως θέλουν οι «φανατικοί πράσινοι» ή παράλληλα με τη μετάβαση θα φτιάχνουμε τις υποδομές.
Ευ. Βενιζέλος: Να προετοιμαστούμε για πρωτοφανείς καταστάσεις
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε ότι πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο αφηγήσεις: η μια, η πιο απλοϊκή, αναφέρεται στην κανονικότητα, τη θεωρία της ισχυρής ανάπτυξης, ότι θα πορευόμαστε σε σιδερένιες ράγες. Η άλλη είναι πιο περίπλοκη, πιο επιφυλακτική, «έχει διδαχθεί περισσότερα μαθήματα από τα τελευταία 12 χρόνια».
«Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε πρωτοφανείς καταστάσεις», επεσήμανε. «Το διεθνές οικονομικό τοπίο επηρεάζεται πολύ από πολιτικούς παράγοντες, από τη γεωστρατηγική (σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας κ.λπ.). Αυτό συνδέεται με τις εφοδιαστικές αλυσίδες, με τις τιμές στην ενέργεια. Πάντα με διακατέχει ο φόβος μιας νέας «Ντοβίλ», επεσήμανε ο γνωστός πολιτικός.
Είναι τεχνητοί οι λόγοι που όλοι έχουμε ίδιους όρους πρόσβασης στις αγορές. Αυτό μπορεί να ανατραπεί στο μέλλον, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε χώρας.
«Χρειαζόμαστε μια νέα παγκόσμια σύμβαση που θα αφορά το ‘μπαλόνι’ που έχει δημιουργηθεί από τις κεντρικές τράπεζες», εκτίμησε. Ο ίδιος πάντως αρνήθηκε να υιοθετήσει τη λέξη «κούρεμα» για τα χρέη.
«Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Το “κούρεμα” δεν ακούγεται ευχάριστα, είναι μια απειλή που μπορεί να τινάξει στον αέρα τις αποδόσεις και τα επιτόκια μιας χώρας. Χρειάζονται πιο κομψά, πιο υπαινικτικά μέσα για να διαχειριστεί η παγκόσμια οικονομία και οι κεντρικές τράπεζες αυτό το φαινόμενο».
“Χρειαζόμαστε ένα πιο έξυπνο Σύμφωνο Σταθερότητας”
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος τόνισε ότι πρέπει να έχουμε βασική επιδίωξη να αποκτήσει η Ελλάδα επενδυτική βαθμίδα, ενώ σε ό,τι αφορά το χρέος επεσήμανε ότι το 2012 κάναμε ένα «υβριδικό δημόσιο χρέος», που σε μεγάλο βαθμό είναι εκτός αγορών.
«Πρέπει όμως να συμφωνήσουμε πώς θα κινηθούμε μετά την έξοδο από τα μέτρα της πανδημίας. Θα επικρατήσει το πνεύμα ευελιξίας στην ΕΕ; αναρωτήθηκε. Χρειαζόμαστε ένα πιο «έξυπνο» Σύμφωνο Σταθερότητας», επεσήμανε.
Σε ό,τι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκτίμησε ότι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από το ΕΣΠΑ και τα περιφερειακά προγράμματα. «Στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι μεγάλα δημόσια έργα και ιδιωτικές επενδύσεις που μόνο μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να παρουσιάσουν. Οι μικροί μόνο μέσα από υπερεργολαβίες θα συμμετέχουν», δήλωσε.
Επισήμανε το πρόβλημα που αφορά επενδύσεις και σε χρήση γης, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στη Δικαιοσύνη, που δεν μπορείς να παρακάμψεις.
Για την ενεργειακή κρίση, ο Ευάγγελος Βενιζέλος μίλησε για δύσκολο χειμώνα. Επεσήμανε ότι πρέπει «να εξομαλυνθεί η σχέση της ΕΕ με τη Ρωσία. Η ΕΕ πρέπει να πάρει μεγάλες πρωτοβουλίες για προμήθεια και αποθήκευση».
