Ερωτηματικό παραμένει η εφαρμογή στην πράξη της διάσωσης της θερινής τουριστικής σεζόν στην Ευρώπη. Και αυτό, διότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προβληματίζονται για τη δυνατότητα ελέγχου των πιστοποιητικών εμβολιασμού κυρίως από προερχόμενους από τρίτες χώρες.
Προ ημερών, εγκρίθηκε πρόταση της πορτογαλικής προεδρίας το ανώτατο όριο συμπερίληψης περιοχών στην πράσινη λίστα να ανέλθει στα 75 κρούσματα/100.000 πληθυσμού/14 ημέρες (αντί 25), αλλά μόνο αν ο δείκτης θετικότητας είναι κάτω από 1%.
Ωστόσο μένει να φανεί αν όλα τα κράτη-μέλη θα αποκαταστήσουν πλήρως την ελεύθερη μετακίνηση για κατόχους των πιστοποιητικών (έχουν τη δυνατότητα επιβολής πιο αυστηρών όρων αν κρίνουν ότι το επιβάλλουν τα επιδημιολογικά δεδομένα).
Προβληματισμός για τις αφίξεις από τρίτες χώρες
Παράλληλα, αυξανόμενο προβληματισμό προκαλεί η αβεβαιότητα σχετικά με τις αφίξεις από τρίτες χώρες, ειδικά όσον αφορά την πιστοποίηση της γνησιότητας των αποδεικτικών εμβολιασμού.
Η δυνατότητα για επισκέψεις τουριστών από τις ΗΠΑ και άλλες τρίτες χώρες στην Ε.Ε. αποκαταστάθηκε με τη σύσταση που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο στις 20 Μαΐου.
Η σύσταση προβλέπει ότι πλήρως εμβολιασμένοι (με εμβόλια εγκεκριμένα από τον EMA ή για χρήση εκτάκτου ανάγκης από τον ΠΟΥ) πολίτες τρίτων χωρών μπορούν να ταξιδέψουν σε προορισμούς στην Ε.Ε. χωρίς την απαίτηση διαγνωστικών τεστ και χωρίς υποχρέωση καραντίνας.
Το “μπαλάκι” της ευθύνης στα κράτη- μέλη
Οσον αφορά την πιστοποίηση του εμβολιασμού, όμως, η Κομισιόν -τουλάχιστον προς το παρόν- μεταθέτει την ευθύνη στα κράτη-μέλη.
Μεσοπρόθεσμα, αν επιβεβαιωθεί ότι το πιστοποιητικό που εκδίδει η τρίτη χώρα πληροί τα κριτήρια ασφαλείας και διαλειτουργικότητας που θέτει η Ε.Ε., θα μπορούσε να ενταχθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού COVID και να αναγνωρίζεται αυτόματα σε όλες τις χώρες.
Πιο άμεσα, όμως, θα πρέπει τα ίδια τα κράτη-μέλη να αποφασίσουν πώς θα ελέγχουν την αξιοπιστία των ιατρικών δεδομένων των επισκεπτών.
Σύνθετο και πολύπλοκο το εγχείρημα
Η περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών αναδεικνύει το σύνθετο του εγχειρήματος. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν πρόκειται να εκδώσει ένα κοινό πιστοποιητικό COVID.
Οσοι εμβολιάζονται κατά της COVID-19 στις ΗΠΑ λαμβάνουν μία κάρτα από το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC). Οι κάρτες αυτές είναι εύκολο να πλαστογραφηθούν – και όπως έχει γραφτεί στον αμερικανικό Τύπο, σε διαδικτυακά φόρουμ οπαδών του Τραμπ υπάρχουν αναρτήσεις με αναλυτικές, σχετικές οδηγίες.
Η μόνη πολιτεία που έχει λανσάρει ένα ψηφιακό πιστοποιητικό ευρωπαϊκού τύπου είναι η Νέα Υόρκη.
Πώς αντιμετωπίζει το ζήτημα η Ελλάδα
Οι ελληνικές αρχές, ήδη από τον Απρίλιο, έχουν κοινοποιήσει ότι θα δέχονται, χωρίς την απαίτηση αρνητικών διαγνωστικών τεστ, άτομα εμβολιασμένα, μεταξύ άλλων, με το ρωσικό Sputnik V και τα κινεζικά Sinovac και Cansino.
Κανένα από τρία δεν έχει εγκριθεί για χρήση εκτάκτου ανάγκης από τον ΠΟΥ, ούτε έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας από τον EMA (το ρωσικό εμβόλιο βρίσκεται σε διαδικασία κυλιόμενης αξιολόγησης από τον EMA από τις αρχές Μαρτίου).
Σύμφωνα με τον Κανονισμό για το Ενωσιακό Πιστοποιητικό COVID, το κάθε κράτος-μέλος είναι υποχρεωμένο να δέχεται πιστοποιητικά εμβολιασμού που αφορούν εμβόλια εγκεκριμένα από τον ΕΜΑ, αλλά έχει και τη δυνατότητα να δέχεται χωρίς επιπλέον όρους ή περιοριστικά μέτρα και τουρίστες στους οποίους έχουν χορηγηθεί άλλα εμβόλια (ακόμα και όσα δεν συμπεριλαμβάνονται στη διευρυμένη λίστα του ΠΟΥ).
Αφίξεις εκτός Ε.Ε.
Για αφίξεις εκτός Ε.Ε., η σύσταση της 20ής Μαΐου είναι αρνητική για εμβόλια που δεν βρίσκονται στη λίστα του EMA ή του ΠΟΥ.
Σχετικά με τον έλεγχο της εγκυρότητας των πιστοποιητικών τρίτων χωρών, σύμφωνα με δηλώσεις που έχει κάνει στην Καθημερινή της Κυριακής ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης, οι ελληνικές αρχές υποβάλλουν δειγματοληπτικά ορισμένους εξ όσων καταφθάνουν από τρίτες χώρες σε rapid test κατά την άφιξή τους, ακόμα κι αν δηλώνουν εμβολιασμένοι.
Η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε συμφωνίες αμοιβαίας αναγνώρισης πιστοποιητικών εμβολιασμού με το Ισραήλ, το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία (κατά την πρόσφατη επίσκεψη Τσαβούσογλου).
Ωστόσο, μόνο με το Ισραήλ υπάρχει η δυνατότητα αυτόματης ηλεκτρονικής επικοινωνίας των εθνικών συστημάτων πιστοποίησης.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης βρίσκεται σε τεχνικές συνομιλίες με τις υπόλοιπες χώρες, αλλά και με το Ηνωμένο Βασίλειο, το Κουβέιτ και τη Σερβία για τα δικά τους πιστοποιητικά.
