Τα 4 κλειδιά της ανάκαμψης το 2021. Το νέο τοπίο για την Ελλάδα – Το σοκ και τα τραύματα της πανδημίας ευκαιρία για νέο ξεκίνημα

Του Κώστα Μποτόπουλου

Η χρονιά που φεύγει φέρει το βάρος της πανδημίας που σκέπασε τα πάντα, δημιούργησε σοκ στην παγκόσμια οικονομία, άλλαξε μοντέλα και συμπεριφορές θεσμών και κρατών, αλλά υπήρξε συγχρόνως προειδοποίηση και βάση για νέο ξεκίνημα. Αυτό το νέο ξεκίνημα είναι που ενδιαφέρει πλέον,σύμφωνα με την ανάλυση του Κώστα Μποτόπουλου που δημοσιεύει, στην τακτική στήλη του το economico.

Η μεγάλη υποχώρηση to 2020  ήταν σαφώς μεγαλύτερη από όσο αρχικά, αλλά και μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας, υπολογιζόταν. Σύμφωνα με την ανάλυση αυτή:

  • επιβάρυνε τα δημόσια οικονομικά όλων των χωρών,
  • ανάγκασε σε «κόψιμο χρήματος», όπου ήταν δυνατό, σε ευρύτατο δανεισμό και σε «πακέτα βοήθειας», δηλαδή επιπλέον δημόσιο δανεισμό, παντού,
  • πίεσε, σε αρκετές περιπτώσεις κάτω από το όριο αντοχής τους, νοικοκυριά κι επιχειρήσεις,
  • δημιούργησε μια εντελώς νέα κατάσταση στην αγορά εργασίας,
  • προώθησε -μάλλον οριστικά- την τεχνολογία και τις εφαρμογές της στην πρώτη γραμμή των παραγόντων που επηρεάζουν την οικονομία,
  • μετακίνησε -μένει να φανεί εάν οριστικά- τη σχέση μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, με απρόβλεπτη διεύρυνση του ρόλου του δεύτερου, και μεταξύ τραπεζών και αγορών κεφαλαίου, με ενίσχυση της ρευστότητας των πρώτων και «απομάκρυνση από την πραγματικότητα» των δεύτερων,
  • δημιούργησε τις προϋποθέσεις, τις οποίες οι αποφασίζοντες δεν έχουν ακόμα αντιληφθεί ή αξιοποιήσει σε όλο τους το εύρος, για μια άλλου είδους και βάθους παγκόσμια οικονομική συνεννόηση και συνεργασία.

Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που, παράλληλα με την πανδημία, ολοκλήρωναν τον κύκλο τους, που είχε ανοίξει το 2016, δύο γεγονότα-σταθμοί που άλλαξαν, προς το χειρότερο, το πρόσωπο της πολιτικής, αλλά και της οικονομίας, παγκοσμίως: η προεδρία Τραμπ και το Brexit.

To πλαίσιο της ανάκαμψης

Μέσα σε αυτό το σύνθετο κλίμα -που χαρακτηρίζεται από αναμονή ανάσχεσης της πανδημίας λόγω εμβολίων και επανέναρξης της οικονομικής δραστηριότητας, από τη μία, ταλαιπωρημένοι και εύθραυστοι πολιτικοί θεσμοί και οικονομικές δομές, από την άλλη- η ανάκαμψη πιθανότατα θα κινηθεί μέσα στο πλαίσιο που ορίζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

  • δεν θα είναι ξαφνική και γρήγορη αλλά θα πάρει χρόνο, θα έχει δολιχοδρομήσεις και διαφοροποιήσεις από ήπειρο σε ήπειρο και από χώρα σε χώρα.
  • δεν θα συνεχίσει να στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε νομισματικού τύπου εργαλεία αλλά θα απαιτήσει, σιγά-σιγά, τη διαμόρφωση έκτακτων αλλά με προοπτική διάρκειας, δημοσιονομικών εργαλείων.
  • θα έχει ως επίκεντρο έναν νέο μεγάλο παίκτη, την Κίνα, η οποία εκμεταλλεύθηκε την πανδημία, τον Τραμπ και τον αυταρχισμό του, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση, όπως έκαναν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα οι ΗΠΑ, να στηρίξει το παγκόσμιο σύστημα.
  • το κατά πόσον η αριθμητική βελτίωση (ανάπτυξη, παραγωγικότητα, συναλλαγές) θα οδηγήσει και σε δομική αναβάθμιση, θα κριθεί από το κατά πόσο θα υλοποιηθούν οι μεταβάσεις προς μια άλλου είδους οικονομία –πιο «πράσινη», πιο ψηφιακή, πιο μοιρασμένη– και μια άλλου είδους διεθνή συνεργασία -πιο ουσιαστική και απελευθερωμένη.

Το νέο τοπίο για την Ελλάδα

Η χώρα μας θα μπει σε αυτό το νέο τοπίο με προβλήματα αλλά και πλεονεκτήματα. Ξεκινά από χαμηλά αλλά διαθέτει εργαλεία:

  • αύξηση πολιτικής σοβαρότητας και σταθερότητας,
  • (σχεδόν) άμεσα διαθέσιμους πόρους 32 δις από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Εθνικό Σχέδιο για την αξιοποίηση τους με λήψη υπόψη των δομικών αναγκών της ελληνικής οικονομίας (ιδίως στους τομείς της «πράσινης ανάπτυξης», της ψηφιοποίησης, του εκσυγχρονισμού της δημόσιας Διοίκησης),
  • συνέχιση των επενδύσεων και αύξηση της εξωστρέφειας από τις επιχειρήσεις που επιβίωσαν,
  • θετικές προοπτικές για το εμπόριο και τον τουρισμό,
  • αναβάθμιση αξιοπιστίας και θέσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα πραγματικά και δυνητικά εμπόδια είναι κι αυτά γνωστά:

  • οι πάγιες δομικές αδυναμίες της οικονομίας, του πολιτικού και διοικητικού συστήματος,
  • η ασθενής κοινωνία των πολιτών και ο γενικευμένος ατομοκεντρισμός
  • μια αγορά εργασίας σφιχτή και κλειστή, ιδίως για τους νέους,
  • η συνεχιζόμενη υποβάθμιση της εκπαίδευσης και του πολιτισμού,
  • η διαρκής αναβολή των αναγκαίων τομών και μεταρρυθμίσεων,
  • βαθιά ριζωμένες «αντι-εκσυγχρονιστικές» και διχαστικές τάσεις,
  • εφησυχασμός όταν τα πράγματα πηγαίνουν, έστω λίγο, καλύτερα.

Το στοίχημα σχετικά με το ποιες τάσεις θα επικρατήσουν, διεθνώς και στη χώρα μας, είναι ανοιχτό. Θα μπορούσαμε ωστόσο να πούμε ότι σπάνια η χώρα μας είχε τόσους λόγους και τόσες δυνατότητες να προσδεθεί και να συμβάλει στη διεθνή προσπάθεια να αλλάξουν τα πράγματα και να μη μείνουν στάσιμα.

 

 

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή