Με κλειστά ακόμη κρίσιμα χαρτιά της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης, με μια καθαρή θέση – μήνυμα από τον έλληνα πρωθυπουργό προς την Αγκυρα, αλλά και με ελάχιστες, έως ανύπαρκτες, πιθανότητες για κυρώσεις κατά της Τουρκίας οδεύουν οι ευρωπαίοι ηγέτες προς την σημερινή, κρίσιμη σύνοδο κορυφής της ΕΕ.
Στο τραπέζι της συνόδου μπαίνει το συνολικό πλέγμα των ευρωτουρκικών σχέσεων παράλληλα με την αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο, και η έκβαση των συνομιλιών θα κρίνει ουσιαστικά και την έναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας.
«Κλειδιά» των εξελίξεων θα αποτελέσουν το προσφυγικό και η αναθεώρηση ή μη της ευρωτουρκικής συμφωνίας, καθώς και η τελική στάση της Κύπρου στο θέμα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Η ΕΕ δεν πρόκειται να αποφασίσει νέες κυρώσεις
Πηγές στο Βερολίνο αναφέρουν ότι στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν πρόκειται να αποφασίσουν νέες κυρώσεις ενάντια σε άτομα και εταιρείες που συμμετέχουν στις θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου. Σχετική απόφαση προϋποθέτει ομοφωνία και αυτή δεν υφίσταται. Παράλληλα οι ίδιες πηγές αφήνουν ανοιχτό κατά πόσο θα αποφασισθούν σήμερα επί της αρχής κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Ως γνωστόν η Κύπρος έχει συνδέσει την ψήφο της για αυτά τα μέτρα με επιπλέον κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό ο στόχος της ΕΕ θα πρέπει να είναι «η από κοινού δράση.» Το Κυπριακό δεν αφορά μόνο τη Λευκωσία αλλά ολόκληρη την ΕΕ. Όπως διαβεβαιώνουν, «δεν υπάρχει κανείς που δεν βλέπει το πρόβλημα. Το ζητούμενο είναι ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσουμε.»
Αυτό συνεπάγεται την αποκλιμάκωση της έντασης, όπως και την επανέναρξη συνομιλίων για την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί ένα βέτο της Κύπρου στην περίπτωση των κυρώσεων έναντι της Λευκορωσίας, θα πρέπει να αναμένεται ότι θεσμικοί παράγοντες της ΕΕ και γερμανική προεδρία θα καταθέσουν σχετικές προτάσεις.
Διττή στρατηγική έναντι της Άγκυρας
Σε ό,τι αφορά κυρώσεις εις βάρος της Άγκυρας λόγω των ερευνητικών δραστηριοτήτων του τουρκικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» στη Μεσόγειο, κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο δήλωσε ότι δεν της είναι «γνωστό ότι ο έλληνας πρωθυπουργός θα επιδιώξει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επιβληθούν κυρώσεις» στην Τουρκία. Όπως επισήμανε, αυτό το διάστημα οι δύο χώρες προσπαθούν μέσω μιας «επίπονης διπλωματικής διαδικασίας» να μειώσουν την ένταση και να ξεκινήσουν συνομιλίες. Σε αυτή την κατάσταση η επιβολή κυρώσεων θα ήταν «αντιπαραγωγική».
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας η κυβερνητική πηγή επισήμανε ότι το τελευταίο διάστημα καταβλήθηκαν από πολλές πλευρές προσπάθειες, προκειμένου να ξεκινήσει μια διαδικασία αποκλιμάκωσης της έντασης.
«Είμαστε ευγνώμονες», είπε, «που η Τουρκία και η Ελλάδα ανακοίνωσαν την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών και θα πρέπει και στην περίπτωση της Κύπρου να κάνουμε ένα βήμα μπροστά.»
Το ζητούμενο είναι μια διττή στρατηγική έναντι της Τουρκίας. Από τη πλευρά της η ΕΕ θα πρέπει να διατυπώσει τις προσδοκίες της, για παράδειγμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών, τη μετανάστευση, τον ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη. Από την άλλη θα πρέπει να αναδειχθούν οι τομείς συνεργασίας με την Άγκυρα.
Σημείο αναφοράς είναι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας του 2016, στην οποία γίνεται λόγος για διεύρυνση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, κατάργηση της βίζας για τούρκους πολίτες για ταξίδια στην ΕΕ, οικονομική βοήθεια προς την Άγκυρα για τους πρόσφυγες. Αυτά τα θέματα θα πρέπει να επανέλθουν στο προσκήνιο της συζήτησης με την Άγκυρα.
Προϋπόθεση η αποκλιμάκωση της έντασης
Η ίδια πηγή κατέστησε όμως σαφές πως προϋπόθεση για αυτές τις παραχωρήσεις είναι η αποκλιμάκωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο. Πρωταρχικά η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει να κάνουν τη διαπίστωση ότι βελτιώθηκαν οι σχέσεις τους με την Τουρκία. Συνεπώς «δεν πρόκειται για κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα», τόνισε η κυβερνητική πηγή. «Είναι μια διαδικασία όπου έχουν ήδη γίνει τα πρώτα βήματα, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουν και πολλά άλλα.»
Mητσοτάκης: Δεν είναι αποδεκτές μονομερείς ενέργειες
O πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε σήμερα το δικό του μήνυμα, και προς την Αγκυρα και προς την Ευρώπη, εν όψει της συνόδου: «Οι μονομερείς ενέργειες», είπε, «προκαλούν παρενέργειες, οι επιθετικές κινήσεις φέρνουν ανάλογες απαντήσεις».
«Συνεπώς», δήλωσε, «πρέπει να σταματήσουν οι προκλήσεις για να ξεκινήσουν οι συζητήσεις, για το ζήτημα το οποίο μας χωρίζει με την Τουρκία, που δεν είναι άλλο από την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Η δύσκολη ισορροπία Μέρκελ και το προσφυγικό
Η Ανγκελα Μέρκελ, από την πλευρά της, ενέταξε το ελληνοτουρκικό στις, «σύνθετες» όπως τις χαρακτήρισε, ευρωτουρκικές σχέσεις. Και, δίνοντας στίγμα και για την στάση της Γερμανίας στην σύνοδο κορυφής, επεσήμανε μεν την ανάγκη για αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο και είπε ότι η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έφθασε στα πρόθυρα της στρατιωτικής σύγκρουσης, παράλληλα όμως έσπευσε να απονείμει εύσημα προς την Αγκυρα για την στάση της στο προσφυγικό.
«Η Τουρκία», είπε, «είναι εταίρος στο ΝΑΤΟ και επιτελεί θαυμαστό και αξιοσημείωτο» έργο σε ό,τι αφορά τη φιλοξενία τεσσάρων εκατομμύριων προσφύγων.
“Θα πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά”, πρόσθεσε , “πώς θα πετύχουμε την αποκλιμάκωση της έντασης, πώς θα ενισχύσουμε τη συνεργασία στο προσφυγικό και σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη αντιμετώπιση των προσφύγων.”
Επιστολή Ερντογάν με δύο “όρους”
Το ερώτημα είναι μέχρι που θα τραβήξει το «παζαρι» με την Μέρκελ ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ έστειλε νέα επιστολή στην ΕΕ θέτοντας δύο όρους για την ανατολική Μεσόγειο:
«Ο πρώτος», φέρεται να αναφέρει, «είναι η δίκαιη και θεμιτή οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στην Ανατολική Μεσόγειο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας.
Ο δεύτερος στόχος μας είναι να εγγυηθούμε τα ίσα δικαιώματα και συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων για τους πόρους υδρογονανθράκων ως ίσοι εταίροι του νησιού της Κύπρου».
Η σύνοδος Κορυφής θα ξεκινήσει αύριο στις 15:00 ώρα Βρυξελλών και όπως ανέφερε στην πρόσκληση προς τους ευρωπαίους ηγέτες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, το ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου και της Τουρκίας θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια του δείπνου.
Ενδεικτικό του έντονου διπλωματικού παρασκηνίου είναι πως, μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει κανένα προσχέδιο συμπερασμάτων της συνόδου.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
