Κώστας Μποτόπουλος

Τα νούμερα και η πραγματικότητα για την ύφεση: Προβλήματα με δομικά χαρακτηριστικά ταλαιπωρούν Ευρώπη και ΗΠΑ. Η αντανάκλαση στην Ελλάδα

Κάθε εβδομάδα με τον Κώστα Μποτόπουλο

Στην οικονομία, υπάρχουν τα νούμερα, υπάρχει και η πραγματικότητα. Επί μήνες τώρα, σχεδόν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και ιδίως λόγω της ανεξέλεγκτης ανόδου του πληθωρισμού που (και) ο πόλεμος έφερε, πλανιέται πάνω από την παγκόσμια οικονομία το φάσμα της ύφεσηςγενικευμένης ή εστιασμένης, μεγάλης ή μικρής. Ενώ στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, οι προβλέψεις ήταν μάλλον δυσάρεστες, η εικόνα άλλαξε κάπως, ιδίως λόγω της άμβλυνσης της ενεργειακής κρίσης και της αντίστασης των ΗΠΑ πρωτίστως και της Ευρωπαϊκής Ένωσης δευτερευόντως: Σήμερα οι αναλύσεις συγκλίνουν μάλλον προς μια αποφυγή ή πάντως περιορισμό της ύφεσης. Να, όμως, που και τα νούμερα και τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα.

«Τεχνική» και πραγματική ύφεση

Εν μέσω ευρωπαϊκής βελτίωσης, η ευρωπαϊκή ατμομηχανή, η Γερμανία, ετοιμάζεται να μπει σε «τεχνική ύφεση», δηλαδή να συμπληρώσει τρία διαδοχικά τρίμηνα με αρνητική ανάπτυξη. Παρά την πτώση των τιμών ενέργειας και παρά τα μέτρα τόσο σε (υπερεθνικό) επίπεδο νομισματικής πολιτικής (από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) όσο και σε (εθνικό) επίπεδο στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων (από την κυβέρνηση Σολτς), ο πρώην γίγαντας συνεχίζει να συρρικνώνεται (η Ρωσία αναμένεται να αναπτυχθεί γρηγορότερα από τη Γερμανία το 2023…).

Μαζί με τη Γερμανία μένει πίσω κι ένας άλλος πρώην γίγαντας, για τον οποίο μιλάμε όλο και λιγότερο, από τότε που εγκατέλειψε την Ένωση, αλλά συνεχίζει να παίζει ρόλο στη διαμόρφωση του διεθνούς οικονομικού κλίματος: το Ηνωμένο Βασίλειο. 124 δισεκατομμύρια στερλίνες το χρόνο στοιχίζει το Μπρέξιτ, ο πληθωρισμός έχει πάρει την ανηφόρα χωρίς να κάμπτεται από τα διαρκώς αυξανόμενα επιτόκια (4% αυτό το μήνα, το υψηλότερα ποσοστό από το 2008), η παραγωγή και οι εξαγωγές συρρικνώνονται, το εργατικό δυναμικό λείπει, η διαφθορά και η αναξιοπιστία στα μάτια της κοινωνίας έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρόβλεψε, ακριβώς πάνω στα τρίτα γενέθλια του διαζυγίου από την Ένωση, ότι η βρετανική θα είναι η μόνη μεγάλη οικονομία που θα συρρικνωθεί το 2023 και πιθανώς και το 2024: στο νησί, η ύφεση, τεχνική και πραγματική, είναι ήδη γεγονός.

Προβλήματα με δομικά χαρακτηριστικά

Και όσες, όμως, οικονομίες δεν συρρικνωθούν, παρουσιάζουν προβλήματα με δομικά χαρακτηριστικά. Γαλλία και Ισπανία μπορεί να υπήρξαν τα δυο «σωσίβια» που κράτησαν την οικονομία της Ευρωζώνης σε θετικό έδαφος το 2022, σε αντίθεση με τη Γερμανία και λίγο λιγότερο την Ιταλία, όμως και οι 4 μεγάλες χώρες, όπως και η Ευρωζώνη γενικά, έχουν μπει για τα καλά σε ταραγμένα ύδατα χωρίς να φαίνεται λιμάνι: συμμετοχή, έστω εξ αποστάσεως, σε πόλεμο, ακρίβεια, αναζήτηση ενεργειακής απεξάρτησης, προβλήματα συνεννόησης, κοινωνική δυσαρέσκεια, σχετικά υψηλά ποσοστά απασχόλησης αλλά πτώση του επιπέδου ζωής για όλες τις κατηγορίες πλην των πλουσίων.

Αλλά και στις ΗΠΑ, που αντιστέκονται μέσω προγραμμάτων-μαμούθ (την περίφημη IRA -Inflation Reduction Act, που προσπαθεί να μιμηθεί η Ευρώπη) και λόγω του δυναμισμού των επιχειρήσεων και της αγοράς απασχόλησης τους, υπάρχουν τεράστια προβλήματα δημοκρατίας, κοινωνικής συνοχής, σχέσης με τις άλλες χώρες, και ιδίως την Κίνα. Μια υπερδύναμη που βγήκε από το παρατεταμένο λοκντάουν, υγειονομικό και οικονομικό, αλλά ασθμαίνει και απειλεί, παρασύροντας και μέρος του διαρκώς αναδυόμενου και μονίμως υπολειπόμενου «παγκόσμιου Νότου» (Ινδία, Τουρκία, πρώην ασιατικές τίγρεις, αφρικανικές και λατινοαμερικανικές μικρομεσαίες δυνάμεις). Σε όλο αυτό το εκτεταμένο γεω-οικονομικό πεδίο, η τεχνική ύφεση μπορεί να αποφευχθεί μέσα στο 2023, αλλά τα μαύρα οικονομικά σύννεφα κάθε άλλο παρά είναι έτοιμα να διαλυθούν.

Η αντανάκλαση στην Ελλάδα

Η διεθνής αυτή εικόνα αντανακλά, με δυο τρόπους, και στη χώρα μας. Από τη μία, προβάλλοντας τη σημασία της σχετικά καλής σημερινής εικόνας της: ψηλά στην ανάπτυξη, ενεργειακή επάρκεια, στροφή στις «πράσινες» πηγές, «τσίμπημα» του Χρηματιστηρίου, σταθεροποίηση της απασχόλησης στο –όχι πάντως ικανοποιητικό- 11%, βελτίωση της εξωστρέφειας, αρκετά αποτελεσματική απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων, άνοδος σε διεθνείς κατατάξεις και σε μετρήσεις επιχειρηματικού κλίματος. Κι από την άλλη, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει το παραμικρό περιθώριο για χαλάρωση ή για προεκλογικού/κομματικού τύπου «παιχνίδια» με  την οικονομία, καθώς πάμε προς τις εκλογές και όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των (πιθανότατα) πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων.

Κώστας Μποτόπουλος

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή