ΑΝΑΤΑΞΗ. Χωρίς να έχει βγει από την πανδημία και την ύφεση, ο κόσμος, και η Ελλάδα, μπαίνουν ήδη στη φάση της ανάταξης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνταράσσονται, και δικαίως, από το φυλετικό ζήτημα, άλλα δύο εκατομμύρια άνεργοι προστέθηκαν στις λίστες τον τελευταίο μήνα, όμως το Κράτος –ευτυχώς που εκτός από τον Πρόεδρο υπάρχει και η Βουλή- συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία με τα μεγαλύτερα «πακέτα» στην ιστορία της χώρας.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσέθεσε αυτή τη βδομάδα άλλα 600 δις στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων λόγω πανδημίας –το περίφημο PEPP, για το οποίο ακόμα και η Καρλσρούη μάς είπε ότι δεν θα το πειράξει-, ενώ αρχίζει, όχι με τις χειρότερες προϋποθέσεις (οι εξίσου περίφημοι «4 τσιγκούνηδες» κρατάνε χαμηλό προφίλ), το μεγάλο πολιτικό παιχνίδι για το «Πρόγραμμα Νέας Γενιάς» της Επιτροπής και, κυρίως, για το νέο, και πολύ αυξημένο, πολυετή προϋπολογισμό.
Στη χώρα μας, τα 32 δις, που θα έρθουν αν συμφωνηθεί το ευρωπαϊκό «πακέτο», ελάφρωσαν κάπως το κλίμα, ενώ η κυβέρνηση παραμένει εναρμονισμένη με την Ευρώπη, και με τον εαυτό της, εξαγγέλλοντας επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων πάνω στους άξονες της Επιτροπής –Πράσινη Ανάπτυξη και Ψηφιακή Μετάβαση- συν μερικές ελληνικές ιδιαιτερότητες: αγροτική οικονομία, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, υπηρεσίες. Ο ήλιος δεν βγήκε ακόμη, αλλά η αποφυγή της παθητικότητας –μαζί με την εκπληκτική παγκόσμια ερευνητική προσπάθεια για καταπολέμηση της πανδημίας- επιτρέπουν να κρατάμε το κεφάλι, αν όχι ψηλά, πάντως έξω από το νερό.
***
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Ο διάβολος, όπως είναι γνωστό, βρίσκεται στις λεπτομέρειες. Και η επιτυχία, τελικά, του «εγχειρήματος ανασυγκρότηση» θα κριθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τις τεχνικές ρυθμίσεις και διαρρυθμίσεις των επιμέρους θεμάτων. Στη ναυαρχίδα της ελληνικής οικονομίας, τον τουρισμό, μια ήδη δύσκολη κατάσταση, έγινε –ας ελπίσουμε, προσωρινά- δυσκολότερη από τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Είναι βέβαιο ότι, λόγω της σημασίας και της εξωτερικής αντανάκλασης του κλάδου, καθώς και του μεγάλου αριθμού επιχειρηματιών και εργαζομένων που απασχολούνται σε αυτόν, δεν μπορούσε να αφεθεί να «χαθεί το καλοκαίρι».
Όμως η κυβέρνηση μάλλον βιάστηκε και πάντως υπέπεσε σε αντιφάσεις: οι διακρίσεις «καλών» και «κακών» χωρών, πολλώ μάλλον «καλών» και «κακών» νησιών, τα μπρος-πίσω σχετικά με τους ελέγχους, οι –το ξαναλέω: σε μεγάλο βαθμό αντικειμενικές- δυσκολίες πλοήγησης ανάμεσα σε έναν αδικαιολόγητο εφησυχασμό και έναν δυνητικά απωθητικό εκφοβισμό, το κάπως φανφαρονικό, για τη περίοδο και τη στιγμή, λανσάρισμα μιας, τελικά χωρίς εκπλήξεις, επικοινωνιακής καμπάνιας –όλα αυτά δημιούργησαν σύγχυση και ανησυχίες. Δεν χάλασαν, ωστόσο, τη γενική εικόνα, που είναι θετική –για λόγους που συνδέονται με την αντιμετώπιση της πανδημίας αλλά κυρίως με το ανεξάντλητο απόθεμα συμπάθειας για την Ελλάδα- και την προοπτική να υπάρξει, και φέτος, «λελογισμένη» κίνηση. Οι δικοί μου, πάντως, (Γάλλοι) φίλοι θα έρθουν στη Σύρο.
***
«ΜΝΗΜΟΝΙΟ». Είτε τα πράγματα πάνε άσχημα, είτε, κυρίως, όταν δείχνουν να πηγαίνουν κάπως καλύτερα, οι διαφωνίες, οι γκρίνιες και η «αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση» δεν λείπουν –και καλώς: αυτό είναι το παιχνίδι της δημοκρατίας. Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση, πέρα από την έγερση πραγματικών ζητημάτων και καλόπιστης κριτικής –μόλις πιο πάνω διαβάσατε ένα δείγμα της – ειπώθηκαν και πράγματα που όχι μόνο δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα, αλλά αποπροσανατολίζουν συνειδητά.
Ειδικά η αναφορά σε «νέα Μνημόνια» θα έπρεπε να αποφεύγεται από κάθε στοιχειωδώς σοβαρή πολιτική φωνή. Είτε στην «εκδοχή Βαρουφάκη» -αναπόφευκτο 5ο «Μνημόνιο λιτότητας» λόγω πανδημίας-, είτε στην «εκδοχή ΣΥΡΙΖΑ» -«κρυφό Μνημόνιο», λόγω δηλώσεων Αντιπροέδρου Ντομπρόφσκις περί «αυξημένης εποπτείας»- έχουμε να κάνουμε με ανακρίβειες.
Η αλήθεια είναι ότι, και χάρις, σε μεγάλο βαθμό, στην ευρωπαϊκή στήριξη, η Ελλάδα όχι μόνο θα αποφύγει άκαμπτους έξωθεν όρους πολιτικής δράσης, αλλά και θα έχει ευκαιρία για σε βάθος μεταρρυθμίσεις και, ίσως, αλλαγή προτύπου. Και ότι η «αυξημένη εποπτεία» προϋπήρχε της πανδημίας, όχι όμως του ΣΥΡΙΖΑ –και πάντως δεν αλλάζει τον τρόπο που η κυβέρνηση, και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν, αρκεί να τολμήσουν, τις εκ του «πακέτου» δυνατότητες.
***
ΡΑΛΙ. Το μεγάλο βέβαια νέο της εβδομάδας, ίσως και ολόκληρης της παρούσας εντός της πανδημίας φάσης, είναι η συνεχής άνοδος των διεθνών χρηματιστηρίων. Στις ΗΠΑ -τις ΗΠΑ του Τραμπ και του Τζόρτζ Φλόιντ, της κυριαρχίας που αποτελεί ανέκδοτο, των θέσεων εργασίας που χάνονται, των ανισοτήτων που οξύνονται και των πόλεων που καίγονται- ο δείκτης S&P 500 μόλις συμπλήρωσε το μεγαλύτερο 50ήμερο –μετά το ιστορικό down των μέσων Μαρτίου- ράλι της ιστορίας του. Τα ασιατικά και τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έχουν επίσης ανοδική πορεία.
Στην Ελλάδα, την 1η Ιουνίου ο δείκτης του ΧΑ ξαναπέρασε, για πρώτη φορά μετά την επιβολή του lockdown, το όριο των 650 μονάδων και, μέσα στη βδομάδα που διανύουμε, έφτασε σε υψηλά τριμήνου, με τη στήριξη κυρίως τραπεζών και blue chips αλλά και μετοχών εταιριών ενέργειας και υποδομών. Το φαινόμενο είναι καταρχήν θετικό –δείχνει ότι υπάρχει βάθος και πίστη στη διεθνή και στις εθνικές οικονομίες. Από την άλλη, αντανακλά κυρίως την πεποίθηση των αγορών ότι οι κεντρικές τράπεζες κάνουν, και θα συνεχίσουν εσαεί να κάνουν, το «χρέος» τους, δηλαδή whatever it takes ενέσεις ρευστότητας, κάτι που αποκόπτει ακόμα περισσότερο τις αγορές κεφαλαίων από την πραγματική οικονομία και, ίσως, βάζει τους σπόρους για την επόμενη –στην ατέλειωτη σειρά του αιώνα μας- μεγάλη κρίση.
- Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρ. Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Σύμβουλος Διοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδας και εταίρος στη δικηγορική εταιρία «Λαμπαδάριος και Συνεργάτες». Τα σχόλιά του στο economico.gr δημοσιεύονται κάθε Σάββατο
