Μονόπλευρα. Ο ιός μάς πέρασε πια στην άλλη όχθη. Σε δυο τομείς οι πρώτες άμυνες κατέρρευσαν και τώρα η προσπάθεια είναι να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί: δεν μιλάμε πια για χαμένους στόχους, όπως την προηγούμενη βδομάδα, αλλά για αναζητούμενη σωτηρία. Στο υγειονομικό μέτωπο, με μια κατάσταση α-λα ιταλιάνα να είναι εξίσου πιθανή σε πολλές χώρες του κόσμου και με την ίδια την Ιταλία να είναι στο μυαλό και στις προσευχές όλων μας.
Και στο οικονομικό, που μας ενδιαφέρει εδώ, με το χρηματιστηριακό κραχ να γίνεται πραγματικότητα (με μείωση κοντά ή και πάνω από το 10% σε όλα τα μεγάλα κέντρα, με τη Γουόλ Στριτ πίσω στο 1987 και την Ευρώπη στις ώρες του 2009-2010 κι ακόμα πιο πίσω (η Πέμπτη 12 Μαρτίου ήταν η χειρότερη ημέρα στην ιστορία του Χρηματιστηρίου του Παρισιού) και με τη γενική αυτή τάση να οδηγεί τις οικονομίες και τη διεθνή ανάπτυξη σε αναζήτηση όχι προοπτικής αλλά οξυγόνου. Η διάρκεια επιβάρυνσης της υγειονομικής κατάστασης και η οργανωμένη αντίδραση των δημοσίων Αρχών και των Αγορών θα καθορίσουν και τις προϋποθέσεις και τα χαρακτηριστικά και το μέγεθος της ανάκαμψης.
Αμφίπλευρα. Δυστυχώς τα πρώτα δείγματα από την αντίδραση των δημοσίων αρχών δεν ήταν ενθαρρυντικά –και γι’ αυτό πήρε διαστάσεις κραχ η κατάσταση στις αγορές κεφαλαίου. Η «απάντηση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης –κάποια χαλάρωση στους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, μια ένεση ρευστότητας περίπου 37 δις ευρώ και το άνοιγμα της συζήτησης περί πιο ευέλικτης εφαρμογής των δημοσιονομικών κανόνων μέχρι να περάσει η μπόρα- δεν ήταν ούτε τολμηρή ούτε καθαρή ούτε στο ύψος των περιστάσεων.
Η «ευέλικτη εφαρμογή» του Συμφώνου Σταθερότητας δεν είναι κάτι νέο αλλά περιέχεται στο ίδιο το Σύμφωνο, ενώ η ένεση ρευστότητας είναι και μικρή ενόψει των συνθηκών (μόνο η Ιταλία χρειάστηκε, και έφτιαξε, «πακέτο» 25 δις) και δεν περιέχει «νέο χρήμα». Η εμφάνιση των παλαιών μπλοκ (υπό τη Γαλλία υπέρ ενός συντονισμένου σχεδίου έξω από την πεπατημένη και υπό τη Γερμανία υπέρ διατήρησης της «σταθερότητας» και της «αυστηρότητας») δίχασαν την Ένωση και δεν έπεισαν τις αγορές.
Η ελπίδα ότι η κυρία Λαγκάρντ, λόγω προτέρας «πολιτικότητας», θα έδινε ώθηση μέσω της ΕΚΤ, διαψεύστηκε στο πρώτο μεγάλο εμπόδιο, αφού η άρνηση της να πειράξει τα επιτόκια και, κυρίως, η δήλωση της, στους ακριβείς αντίποδες του προκατόχου της, ότι «δεν είμαστε εδώ για να φτιάξουμε τα σπρεντς», πυροδότησαν πανικό στις αγορές. Και τι να πει κανείς για την ανεκδιήγητη αμερικανική αντίδραση, το εκπορευόμενο από τον πρόεδρο μίγμα αμάθειας, μισαλλοδοξίας, κομπογιανιτισμού, γκαφών και μέτρων όπως η απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ όλων των κατοίκων χωρών του Σένγκεν (λες κι ο ιός κρατάει όχι μόνο διαβατήριο αλλά νομικές μπροσούρες) που κάνουν την κατάσταση ακόμη χειρότερη; Συγκριτικά η ελληνική δραστηριοποίηση (οικονομικά, πρακτικά, υγειονομικά μέτρα) φαίνεται προς στιγμήν σοβαρή και συναινετική.
Παράπλευρα. Μέσα στο χαμό ενέσκηψε και πετρελαϊκός «πόλεμος» μεταξύ Αραβικών κρατών και Ρωσίας. Η σχέση του με την υγειονομική και γενικότερη οικονομική κρίση είναι βέβαιη, αλλά όχι εύκολα ερμηνεύσιμη: το πιθανότερο είναι ότι, σε εποχές μειωμένης ζήτησης και τεχνητών τιμών, τα δυο παρά φύσιν (η Ρωσία μέλος του ΟΠΕΚ!) στρατόπεδα θέλησαν να δοκιμάσουν το ένα τις αντοχές του άλλου, με αποτέλεσμα όχι μόνο να χαλάσει η ισορροπία του τρόμου αλλά και να κατέβει, και να μετά να ανέβει, αλλά σε άλλα πλέον επίπεδα, η τιμή του πετρελαίου. Ίσως όμως η σημαντικότερη –αν και ακόμα υποθετική- συνέπεια της ανατροπής των δεδομένων μέσα στο 2020 να είναι η επιρροή επί των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του έτους. Θα είναι τεράστιο το τίμημα για την ανθρωπότητα, αλλά μακροχρόνια μεγαλύτερο το κέρδος, αν χάσει την εξουσία ο βασικός παράγοντας αποσταθεροποίησης όχι μόνο της παγκόσμιας οικονομίας αλλά του πλανήτη συνολικά.
——————————-
- Ο Κώστας Μποτόπουλοςείναι συνταγματολόγος, πρ. Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Σύμβουλος Διοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδας και εταίρος στη δικηγορική εταιρία «Λαμπαδάριος και Συνεργάτες». Τα σχόλιά του στο economico.gr δημοσιεύονται κάθε Σάββατο
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
