Κώστας Μποτόπουλος

Τα θεσμικά της οικονομίας: Τα στοιχήματα που έχουν μπροστά τους η ελληνική και η παγκόσμια οικονομία το 2020

 

Με το πέρασμα από τη μια χρονιά στην άλλη εμφανίζονται και τα στοιχήματα που έχουν μπροστά τους η ελληνική και η παγκόσμια οικονομία.

Το στοίχημα της αναβάθμισης. Ακούγεται τυπικό αλλά δεν είναι: η πιστοληπτική αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας είναι ένα συμβολικά και πρακτικά αναγκαίο βήμα. Συμβολικά γιατί θα αποτελέσει το επιστέγασμα μιας προσπάθειας επιστροφής σε προ κρίσης επίπεδα και πρακτικά γιατί θα επιτρέψει τη διεκδίκηση δυο μεγάλων στόχων: της επαναδιαπραγμάτευσης των δυσθεώρητων και αντιπαραγωγικών πρωτογενών πλεονασμάτων και της συμμετοχής, έστω και την ύστατη ώρα, στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Το συμβολικό έχει και πρακτική σημασία, αφού θα βοηθήσει την εμπιστοσύνη των αγορών, και το πρακτικό έχει και συμβολική, αφού για τους διεθνείς εταίρους η συμμετοχή σε κοινά προγράμματα, στα οποία περιλαμβάνονται και τα νέα επενδυτικά σχέδια και η Ευρωπαϊκή Ένωση Κεφαλαιαγορών, έχει κρίσιμη πολιτική σημασία. Για να διεκδικηθεί η αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα -και δεν αρκεί να ανέβουμε ένα ή δύο, αλλά τρία ολόκληρα σκαλοπάτια- έως την άνοιξη του 2020, οπότε και θα αρχίσουν να δημοσιοποιούνται οι εκθέσεις των διεθνών οίκων, δεν θα πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός, ενώ θα πρέπει να γίνουν βήματα ανταπόκρισης προς το δεύτερο στοίχημα.

Το στοίχημα της ποιότητας. Είναι αλήθεια ότι η ελληνική οικονομία έχει βάλει αρκετά ισχυρές βάσεις: δεν αντιμετωπίζει χρηματοδοτικές ανάγκες, πουλά χρέος οικειοθελώς, ώστε να το μειώσει, δεν έχει χρησιμοποιήσει και δεν έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει το «μαξιλαράκι» που δημιουργήθηκε στο τέλος του προγράμματος για «ώρες ανάγκης», τα κρατικά ομόλογα είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και οι αγορές μοιάζουν ανοιχτές.

Από την άλλη, το τραπεζικό σύστημα δεν έχει αποκτήσει, παρά κάποια βήματα προόδου, την απαιτούμενη ευστάθεια, οι επενδύσεις βρίσκονται ακόμα στον αστερισμό των προθέσεων, το Χρηματιστήριο μοιάζει να σταθεροποιείται στις 900 μονάδες αλλά δεν αιμοδοτεί την πραγματική οικονομία, τα γραφειοκρατικά και άλλα εμπόδια παραμένουν για κάθε είδος επιχειρηματικής δραστηριότητας, στην οικοδομή εμφανίζονται, μετά από χρόνια ακινησίας, απειλές νέας φούσκας. Στη σχέση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, ιδιωτικοποιήσεων και κρατικών πρωτοβουλιών, απορροφητικότητας κοινοτικών κονδυλίων για την απορρόφηση ή την ανάπτυξη, συγκρότησης αναπτυξιακού σχεδίου, συνεχίζει να υπάρχει έλλειψη καθαρότητας και φαντασίας.

Το στοίχημα των μεταρρυθμίσεων. Για τις «μεταρρυθμίσεις» ως ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής ανάπτυξης μιλάμε όλοι, και ιδίως η παρούσα κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή πραγματοποίησης της πολιτικής αλλαγής. Θα πρέπει, ωστόσο, να γίνεται διάκριση ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις-ψηφισμένα μέτρα, τομέα στον οποίο διέπρεψε η προηγούμενη κυβέρνηση, και τις μεταρρυθμίσεις-βάσεις πραγματικής ανόρθωσης, τομέα στον οποίο θα κριθεί η παρούσα ομάδα εξουσίας.

Παρά την πρόοδο που επιτεύχθηκε μέσω των τριών θεμελιωδών νόμων που ψηφίστηκαν μετά το καλοκαίρι – επενδυτικός, φορολογικός, προϋπολογισμός- και την αλλαγή «φιλοσοφίας» που είναι εμφανής μέσα από τις ειδικότερες ρυθμίσεις τους, αυτές απέχουν ακόμα από το να αποτελούν μεταρρυθμίσεις υπό την ουσιώδη έννοια. Οι τομείς που πρέπει να αγγιχτούν και να αλλάξουν, παρά τις αντιστάσεις που είναι βέβαιο ότι θα εκδηλωθούν, είναι η δημόσια διοίκηση, η ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης, η χρήση υπαρχόντων αλλά και νέων μεθόδων για την διευκόλυνση επενδύσεων, η δημιουργία, μέσω του παραδείγματος της εξουσίας, διάθεσης για συλλογική προσπάθεια.

Το στοίχημα της υπέρβασης. Στο διεθνές πεδίο, το 2020 θα είναι ούτως ή άλλως χρονιά – κλειδί, αφού θα φανούν, και θα κριθούν, οι αλλαγές σε τρία κρίσιμα μέτωπα. Στο τεχνικά οικονομικό, με την αρχή υπέρβασης ή όχι της «δομικής στασιμότητας» (secular stagnation) που χαρακτηρίζει ως τώρα τα «μετά την επίσημη κρίση χρόνια» (γιατί υπογείως η κρίση σοβεί ακόμη σε αρκετές χώρες και σε μπόλικους τομείς).

Στο γεωπολιτικό επίπεδο, πρωταρχικής σημασίας θα είναι η εξέλιξη της διαμάχης, εμπορικής και όχι μόνο, μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, η πορεία και βέβαια, στο τέλος της χρονιάς, το αποτέλεσμα της αμερικανικής προεδρικής εκλογής (άλλος κόσμος με Τραμπ νο 2 ή με απαλλαγή από τον άνθρωπο που ανακάτεψε την τράπουλα μόνο για το συμφέρον του), καθώς και η πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα και μετά το Μπρέξιτ, μέσα και πέρα από τις διακηρύξεις περί «νέας σελίδας». Και σε επίπεδο παραδείγματος, θα αρχίσει να δοκιμάζεται η σταδιακή υπέρβαση ενός υπερβολικά εχθρικού προς το περιβάλλον και υπερβολικά εξαρτημένου από τη μη παραγωγική οικονομία μοντέλου, που δημιουργεί εντύπωση ευμάρειας την ίδια στιγμή που υποσκάπτει τα θεμέλια της σταθερότητας.

Καλή χρονιά, και καλή δύναμη, λοιπόν, σε όλους.

 

 

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή