«Έως πρόσφατα, οι στόχοι της ομάδας Ερντογάν εν όψει των εκλογών του 2023, οι λεγόμενοι «στόχοι του 2023», προέβλεπαν την μετατροπή της Τουρκίας σε μια μεταβιομηχανική δύναμη και του τούρκου προέδρου σε ηγέτη υψηλής τεχνολογίας. Σήμερα πια, εστιάζουν στο να γίνει η Τουρκία πηγή πολύ φθηνού εργατικού δυναμικού».
Η εκτίμηση ανήκει στον Τιμούρ Κουράν, καθηγητή Οικονομικών στο πανεπιστήμιο Duke των Ηνωμένων Πολιτειών και συνοψίζει την αποτίμηση που κάνουν πολύ αναλυτές για την βαθιά νομισματική κρίση που μαστίζει πλέον την Τουρκία. Για την ακρίβεια, συνοψίζει την κρατούσα απάντηση στο ερώτημα τι ακριβώς επιδιώκει ο Ταγίπ Ερντογάν ενορχηστρώνοντας ο ίδιος ουσιαστικά, μέσα από τις αλλεπάλληλες μειώσεις επιτοκίων, την υπονόμευση και οξεία υποτίμηση της λίρας.
Η “ρώσικη ρουλέτα” του Ερντογάν
Είτε η απάντηση αυτή είναι επαρκής, είτε όχι, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η νέα «ρώσικη ρουλέτα» που παίζει ο τούρκος πρόεδρος θα του βγει, χωρίς τουλάχιστον να χρειαστεί να καταφύγει σε capital controls ή ακόμη και σε νέο πακέτο διάσωσης του ΔΝΤ, και χωρίς να προκληθεί μείζον κοινωνική αναταραχή στην χώρα.
Η λίρα, μετά την νέα ιστορική βουτιά της Δευτέρας, ανέκαμψε κατά τι χθες με την αγορά να αποδίδει το «φρένο» των πωλήσεων σε παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας. Το απόγευμα η ισοτιμία της είχε μαζέψει περίπου κατά 5% τις απώλειες και είχε φθάσει στις 12,045 λίρες ανά δολάριο από τις 13,45 του προχθεσινού ιστορικού ναδίρ.
Ωστόσο, ούτε το «φρένο» αυτό δείχνει ισχυρό, ούτε η έως τώρα ζημιά διαχειρίσιμη. Η κεντρική τράπεζα μπορεί να διαθέτει χρυσό, αλλά δεν διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα που θα επέτρεπαν ουσιαστικές παρεμβάσεις στην χρηματαγορά, οι απώλειες της λίρας έναντι του δολαρίου ξεπερνούν από τις αρχές του χρόνου το 45% και οι διεθνείς αναλυτές, όπως η Societe Generale, προεξοφλούν ότι η αγορά δεν πρόκειται να σταθεροποιηθεί χωρίς επιβολή capital controls. Την ίδια ώρα, οι τούρκοι πολίτες ήδη αγοράζουν βασικά είδη διατροφής με άτυπο δελτίο, και πολυεθνικοί κολοσσοί κόβουν τις online αγορές από την Τουρκία όπως έκανε η Apple για τις πωλήσεις iPhones.
Η Apple έβαλε “φραγή” στην Τουρκία
Η τουρκική ιστοσελίδα της Apple έβαλε χθες «απαγορευτικό» στις πωλήσεις των περισσότερων προϊόντων της λόγω της ραγδαίας υποτίμησης της λίρας. «Δεν είναι διαθέσιμα» ήταν το μήνυμα της ιστοσελίδας στους πελάτες από την Τουρκία. Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τους αναλυτές, διότι οι τοπικές εταιρίες πωλήσεων προχώρησαν σε πολύ μεγάλες εκπτώσεις προκειμένου να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους – γεγονός που περιορίζει κάθετα τα περιθώρια κέρδους για τους κατασκευαστές.
Societe Generale: Ερχονται capital controls
Την ίδια ώρα η Societe Generale προειδοποιούσε ότι πλέον έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι πιθανότητες του δυσμενούς σεναρίου για την τουρκική οικονομία, το οποίο περιλαμβάνει μαζικές αναλήψεις και φυγή καταθέσεων. Κατά την γαλλική τράπεζα, η μεγάλη διαφορά με την κρίση του 2018 είναι ότι σήμερα η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει καταστεί πλήρως αναξιόπιστη και εξαρτημένη από τις εντολές Ερντογάν – γεγονός, που περιορίζει και τις διαθέσιμες επιλογές.
Η SocGen προειδοποιεί ότι, με δεδομένη την εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, τα εργαλεία που βρίσκονται στο τραπέζι είναι είτε μια σειρά έκτακτων αυξήσεων επιτοκίων, είτε η επιβολή capital controls.
Χθεσινό poll του Reuters έδειξε επίσης ότι η τουρκική οικονομία διατηρεί μεν ισχυρή δυναμική ανάπτυξης, της τάξης του 9,5%, για το 2021, ταυτόχρονα όμως οι αναλυτές προβλέπουν πως η εκτόξευση του πληθωρισμού και η κατάρρευση της λίρας θα ανακόψουν την αύξηση του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
Η στροφή προς τα Εμιράτα
Σ’ αυτό το σκηνικό, ο Ταγίπ Ερντογάν στρέφεται προς τις αραβικές συμμαχίες και επιζητά «ανακωχή» και επανεκκίνηση της σχέσης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε μια συγκυρία κατά την οποία η Τουρκία αναζητά διακαώς ξένα κεφάλαια. Χθες επισκέφθηκε την Αγκυρα ο πρίγκιπας διάδοχος των ΗΑΕ Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχιάν για την υπογραφή σειράς συμφωνιών ανάμεσα στα κρατικά funds των δύο χωρών (ADQ και TWF), καθώς και για την σύσταση νέων κοινοπραξιών για επενδύσεις σε τεχνολογικές εταιρείες.
