Κέρδισε ή έχασε ο Ταγίπ Ερντογάν στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ; Εφυγε ενισχυμένος ή αποδυναμωμένος; Ποιο είναι το γεωπολιτικό αποτύπωμα της συνάντησής του με τον Τζο Μπάιντεν και – κυρίως – τι αντίκρυσμα θα έχει το αποτύπωμα αυτό στις ευρωτουρκικές και, κατ’ επέκταση, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Τα ερωτήματα αυτά θα χρειαστούν χρόνο για να απαντηθούν. Για την ακρίβεια, οι εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων και μηνών θα είναι εκείνες που θα τα απαντήσουν, όπως επισημαίνουν στο economico.gr διπλωματικές πηγές.
Οι τρεις κινήσεις του Ερντογάν στις Βρυξέλλες
Κατά τις ίδιες πηγές, ωστόσο, διακρίνονται ήδη κάποια σημαντικά δεδομένα, τα οποία χρήζουν προσοχής:
- Ο Ερντογάν έκλεισε «ανακωχή» με την Αθήνα, τουλάχιστον για το καλοκαίρι υπό την έννοια ενός μορατόριουμ στο Αιγαίο
- Ο τούρκος πρόεδρος δεν συγκρούστηκε με τον Τζο Μπάιντεν στην κρίσιμη, πρώτη συνάντησή του με τον αμερικανό πρόεδρο
- Η πολιτική «κατευνασμού» που επιχειρεί να επιδείξει η Αγκυρα φαίνεται να αποδίδει τους πρώτους καρπούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η Γερμανία (ξανα)βάζει “πλάτη”
Οι εν λόγω «καρποί» αναμένεται να επιβεβαιωθούν, ή να διαψευστούν, στην σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 24 και 25 Ιουνίου. Ωστόσο, από το προσχέδιο ανακοινωθέντος της συνόδου που διέρρευσε χθες στο Bloomberg προκύπτει ότι οι έως τώρα εξελίξεις διευκολύνουν την Γερμανία να «βάλει πλάτη» για μια ακόμη φορά στον Ερντογάν και να προωθήσει, σε πρώτο χρόνο τουλάχιστον, την έναρξη των «τεχνικών διαβουλεύσεων» για «τον εκσυγχρονισμό» – δηλαδή, την αναβάθμιση – της Τελωνειακής Ενωσης Τουρκίας και ΕΕ.
Σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων, γίνεται αναφορά στην έναρξη των εργασιών σε τεχνικό επίπεδο «προς τον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας» και ανακαλείται η ανάγκη αντιμετώπισης των «υφιστάμενων δυσκολιών στην εφαρμογή της (που αφορούν μεταξύ άλλων τη μη εφαρμογή της από την πλευρά της Άγκυρας απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία).
Παράλληλα, οι ηγέτες της ΕΕ «καλωσορίζουν τη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο», ενώ επαναλαμβάνεται ότι είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ ένα «σταθερό και ασφαλές περιβάλλον» στην περιοχή και «η ανάπτυξη μιας αμοιβαία επωφελούς σχέσης συνεργασίας με την Τουρκία».
Δεν υπήρξε ρήξη με τον Μπάιντεν
Το δια ταύτα αυτών των διατυπώσεων, κατά τις διπλωματικές ερμηνείες είναι πως, μέχρι στιγμής, ο Ερντογάν δεν έχασε από την παρουσία του στις Βρυξέλλες.
Το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον, μετά την συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν, έκανε λόγο για συνομιλίες «σε καλό κλίμα» δεν δείχνει μεν ότι επήλθε εξομάλυνση των σχέσεων και ξεπεράστηκαν τα μείζονα εμπόδια (με πρώτο το θέμα των S-400), επιβεβαιώνει όμως πως δεν υπήρξε ρήξη. Και πως οι ΗΠΑ, παρά την διαφορετική στάση Μπάιντεν από εκείνη του Τραμπ, εξακολουθούν να θεωρούν την Τουρκία ως στρατηγικό κρίκο του ΝΑΤΟ.
Η ανακωχή με τον Μακρόν
Το γεγονός επίσης ότι στην παράλληλη συνάντησή του με τον Εμμανουέλ Μακρόν ο Ταγίπ Ερντογάν έκλεισε ένα μεγάλο μέτωπο για την Τουρκία, δείχνει ότι αίρει και ένα σοβαρό εμπόριο για την διεκδίκηση της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ενωσης με την ΕΕ – τον υπ’ αριθμόν ένα στόχο του αυτή την στιγμή στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Εδώ, ως πιο σημαντική θεωρείται η συμφωνία που φέρεται να υπήρξε στην συνάντηση με τον γάλλο πρόεδρο για την αποχώρηση των ξένων μισθοφόρων από την Λιβύη.
«Ο πρόεδρος Ερντογάν με διαβεβαίωσε ότι επιθυμεί την απομάκρυνση των ξένων μισθοφόρων από την Λιβύη το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο γάλλος πρόεδρος.
Μένει βεβαίως να φανεί εάν ο Ερντογάν θα συναινέσει και στην αποχώρηση των τούρκων στρατιωτών από την Λιβύη, με τους έως τώρα οιωνούς να δείχνουν το αντίθετο: Η Αγκυρα επιμένει ότι οι δικές της στρατιωτικές δυνάμεις βρίσκονται στην περιοχή στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας.
Το “ήσυχο καλοκαίρι” στα ελληνοτουρκικά
Μένει κυρίως να φανεί εάν οι διαβεβαιώσεις του προς τον έλληνα πρωθυπουργό για ένα «ήσυχο καλοκαίρι» θα τηρηθούν – και πως ο ίδιος εννοεί αυτό το «ήσυχο καλοκαίρι».
Εάν αυτό συμβεί, μια εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. δεν είναι απαραιτήτως αρνητική για την Ελλάδα. Αντιθέτως, έμπειροι διπλωμάτες τονίζουν ότι η αναβαθμισμένη γεωπολιτικά Αθήνα εχει κάθε συμφέρον από μια Τουρκία που δεν θα λειτουργεί ως ταραξίας στην περιοχή.
Η παγίδα του “διμερούς διαλόγου” με την Αθήνα
Το πρόβλημα όμως είναι πως ελάχιστοι πιστεύουν πως ο Ταγίπ Ερντογάν έχει εγκαταλείψει τις βλέψεις του στην ανατολική Μεσόγειο. Κι ακόμη πιο λίγοι θεωρούν ότι έχει εγκαταλείψει και την αναθεωρητική ατζέντα έναντι της χώρας μας. Για του λόγου το αληθές, ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος έσπευσε μετά την συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ταχθεί υπέρ διμερούς διαλόγου με την Αθήνα χωρίς μεσολάβηση «τρίτων» – να αποσυνδέσει, δηλαδή, τα ελληνοτουρκικά από το ευρωτουρκικό πλαίσιο και από την αμερικανική επιρροή.
Προφανώς, αυτή δεν είναι μια επιδίωξη που συμφέρει την Ελλάδα.
