Σε συνθήκες ομαλότητας το σωρευτικό άλμα ανάπτυξης ύψους 10,8% για τη διετία 2021-2022, που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού, το οποίο κατατέθηκε χθες στη Βουλή, θα ήταν αιτία ξέφρενων πανηγυρισμών.
Όμως οι συνθήκες που επικρατούν στη διεθνή οικονομία, λόγω της πανδημίας και των συνεπειών της, οδηγεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σε μια στάση αναμονής ώστε να καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός και να γίνουν προβλέψιμες οι εξελίξεις.
H απειλή της ενεργειακής κρίσης
Ειδικά το θέμα των τιμών της ενέργειας, τόσο του πετρελαίου όσο και του φυσικού αερίου, δημιουργεί εντονότατο προβληματισμό, αφού η απογείωση τους απειλεί να «φρενάρει» την ανάπτυξη στο σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας, τη στιγμή που όλοι πίστευαν ότι οι «πληγές» από την πανδημία του κορονοϊού θα επουλώνονταν γρηγορότερα από το αναμενόμενο. Μάλιστα αρκετοί θεωρούσαν ότι οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης θα ήταν η θρυαλίδα που θα οδηγούσε την ευρωπαϊκή οικονομία σε πολύ υψηλότερα επίπεδα και σε μια νέα εποχή με τις «πράσινες» επενδύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ωρα να πάρει πρωτοβουλίες η Ευρώπη
Ενδεικτική της κατάστασης και το προβληματισμού που επικρατεί είναι η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα λίγο πριν την έναρξη του Eurogroup στο Λουξεμβούργο, οποίος κάλεσε για ενιαίες πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να αντιμετωπισθεί το θέμα των αυξήσεων στην ενέργεια.
«Η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι ισχυρή, πολύ πιο ισχυρή από τις αρχικές προβλέψεις», δήλωσε ο κ. Σταϊκούρας. Ωστόσο, τόνισε ότι «η άνοδος των τιμών της ενέργειας, ειδικά οι τιμές του φυσικού αερίου, απειλεί την ανάκαμψη της οικονομίας και θέτει σε κίνδυνο την πράσινη μετάβαση. Αυτό δημιουργεί μια νέα πρόκληση για όλα τα μέλη της ΕΕ, που δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν μόνα τους. Πρέπει να αναλάβουμε συγκεκριμένες ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Ο φόβος του πληθωρισμού
Ταυτόχρονα οι αυξήσεις που σημειώνονται σε μια σειρά καταναλωτικών αγαθών αλλά και στις υπηρεσίες καθιστά αμφίβολη την επίτευξη του στόχου για συγκράτηση του πληθωρισμού στο 0,8% για το σύνολο του έτους. Οι αυξήσεις των τιμών των πρώτων υλών και στις μεταφορές θα επηρεάσει αρνητικά τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα.
Άλλωστε το ίδιο το οικονομικό επιτελείο στο προσχέδιο του προϋπολογισμού αναφέρει ότι η εξέλιξη της αύξησης των διεθνών τιμών, σε συνδυασμό με τις αυξημένες διεθνείς τιμές του πετρελαίου, αναμένεται να συμπιέσει παροδικά το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και τη δυναμική του όγκου εξαγωγών αγαθών προς το τέλος του έτους.
Οι τρεις κίνδυνοι
Ταυτόχρονα υπάρχουν κίνδυνοι στους οποίους αναφέρεται το προσχέδιο του προϋπολογισμού και έχουν να κάνουν με τις αβεβαιότητες όπως
- Η εξέλιξη της πανδημίας (εμφάνιση μεταλλάξεων και συνθηκών υψηλότερης μετάδοσης του ιού, διατήρηση εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού),
- Οι πληθωριστικές πιέσεις που θα οδηγούσαν σε πρόωρη σύσφιξη της επεκτατικής οικονομικής πολιτικής) και
- Με τις γεωπολιτικές εντάσεις και μεταναστευτικές ροές στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Τέλος επιπρόσθετοι εξωγενείς κίνδυνοι για την ανάκαμψη της οικονομίας οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Η όλο και συχνότερη εμφάνιση φυσικών καταστροφών επιδρά αρνητικά στην ελληνική οικονομία τόσο βραχυπρόθεσμα (όπως το οικονομικό και δημοσιονομικό κόστος των πυρκαγιών του Αυγούστου 2021), όσο και μακροπρόθεσμα, σε όρους διατηρησιμότητας των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και δυνατοτήτων ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος.
