Διχασμένοι και επιφυλακτικοί εμφανίζονται οι αναλυτές για την νέα εποχή στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας και για το τι μπορεί να σημαίνει για την Αγκυρα ο αναπροσανατολισμός της γεωπολιτικής αντίληψης της Ουάσιγκτον.
Σε ανάλυσή του το CNBC επισημαίνει ότι στο πρόσφατο παρελθόν η σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας θα μπορούσε να έχει αποκτήσει ασυνήθιστα υψηλή ένταση λόγω των συνεχών προκλήσεων από την Αγκυρα απέναντι σε μέλη του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο η φιλική σχέση ανάμεσα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ήταν εκείνη που συνέβαλε στην εκτόνωση των εντάσεων.
“Με τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, ο Ερντογάν πρέπει να ανησυχεί”
Για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην εποχή Μπάιντεν οι αναλυτές έχουν διττές εκτιμήσεις – δίνουν πιθανότητες για εντάσεις σε συγκεκριμένα μέτωπα, δεν αποκλείουν όμως και μια περίοδο εξομάλυνσης.
Σε κάθε περίπτωση όμως όλοι θεωρούν ότι στα επόμενα τέσσερα χρόνια οι σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών θα μπουν σε νέα τροχιά.
«Το μόνο που διατήρησε τη σχέση αυτή τα τελευταία χρόνια ήταν η προσωπική επαφή του Τραμπ με τον Ερντογάν » δηλώνει στο CNBC o Μάικλ Ρούμπιν, πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου και καθηγητής στο American Enterprise Institute.
«Με τον Τραμπ να αποχωρεί, ο Ερντογάν θα πρέπει να ανησυχεί πραγματικά πολύ» συμπληρώνει.
Άγκυρα και Ουάσιγκτον υπό τον Μπάιντεν έχουν πολύ διαφορετικές θέσεις σε θέματα γεωπολιτικής, συμμαχιών και διακυβέρνησης.
Μεταξύ αυτών, επισημαίνει το αμερικανικό δίκτυο, είναι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αγορά των ρωσικών S-400, η στρατιωτική δράση κατά των Κούρδων στη βόρεια Συρία και η στήριξη ισλαμιστών εξτρεμιστών, που η Άγκυρα δεν θεωρεί τρομοκράτες, αλλά αναγκαίους συμμάχους για να προστατεύσει τα συμφέροντά της στην περιοχή.
Η ανατολική Μεσόγειος
Σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν οι επιθετικές κινήσεις κατά της Ελλάδας και της Κύπρου για το αέριο στην ανατολική Μεσόγειο και η σχέση της Τουρκίας με το Ιράν.
Με βάση τα όσα έχει δηλώσει έως τώρα ο Μπάιντεν, φαίνεται ότι θα ακολουθήσει πιο σκληρή γραμμή από τον προκάτοχό του.
Σε συνέντευξή του τον περασμένο Ιανουάριο είχε μιλήσει για απολυταρχικό καθεστώς αναφερόμενος στον Εrdogan, είχε επικρίνει τις κινήσεις του κατά των Κούρδων και είχε πει ότι ο Τούρκος ηγέτης «θα πληρώσει το τίμημα».
Είχε μάλιστα αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να στηρίξουν τους αντιπάλους του ώστε να ρίξουν τον Ερντογάν από την εξουσία, όχι μέσω πραξικοπήματος, αλλά μέσω της εκλογικής διαδικασίας.
Επιπλέον ο Μπάιντεν έχει δεσμευθεί να αναγνωρίσει την γενοκτονία των Αρμενίων– κάτι που Αμερικανοί πρόεδροι έχουν αποφύγει να κάνουν για έναν αιώνα.
Το δίλημμα του Μπάιντεν, η Ρωσία και το Ιράν
«Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη έχουν απογοητευτεί με τις έντονες ξένες παρεμβάσεις του Ερντογάν και την ασύμετρη συμπεριφορά απέναντι στους συμμάχους και τους αντιπάλους του», λέει η Αγκάτ Ντεμαρέ, διευθύντρια διεθνών αναλύσεων στο Economist Intelligence Unit.
“Αυτό είναι ένα επικίνδυνο μονοπάτι”, σημειώνει. “Η κυβέρνηση του Μπάιντεν είναι πιθανό να πάρει πολύ πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία από ό, τι έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ”.
Αλλά αυτό έρχεται με το δικό του σύνολο κινδύνων για τις ΗΠΑ – δηλαδή, ότι η τιμωρία ενός συμμάχου όπως η Τουρκία τον ωθεί μόνο στα χέρια της Ρωσίας και του Ιράν.
Η Τουρκία είναι «μεγάλος στρατηγικός εταίρος» τόσο για τις ΗΠΑ όσο και την Ευρώπη, λέει από την πλευρά του ο Τίμοθι Ας στρατηγικός αναλυτής της Bluebay Asset Mangement, ο οποίος εκτιμά ότι ο Μπάιντεν θα προσπαθήσει να βελτιώσει τις σχέσεις με Αγκυρα και να την επαναφέρει στο δυτικό μέτωπο.
