Το διπλό πορτρέτο της Πρωτομαγιάς : η άνοιξη που αναδεικνύεται στην υψηλότερή της μορφή και οι αγώνες των ανθρώπων του μόχθου

Του Αντώνη Καλούδη

Πιάνω την άνοιξη με προσοχή και την ανοίγω”Οδυσσέας Ελύτης

Από τη μια πλευρά είναι η άνοιξη που αναδεικνύεται στην υψηλότερή της μορφή, ενώ από την άλλη, την πλευρά του ανθρώπινου μόχθου, είναι οι αγώνες και το αίμα όσων πάλεψαν για ένα φωτεινότερο μέλλον.

Αυτό το χαρακτηριστικό έχει ο Μάϊος. Είναι ο μήνας που κρύβει μέσα του την ελπίδα. Το βλέπουμε στη ζωγραφική, τα τραγούδια και τη λογοτεχνία, εκεί που συνδυάζεται η κορύφωση της άνοιξης που μας καλεί στον εορτασμό της Πρωτομαγιάς με τους κοινωνικούς αγώνες όσων διεκδικούν ένα καλύτερο αύριο.

Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα – Παχής Χαράλαμπος 1875-80

Κάποτε ο Μάϊος ήταν ο μήνας τον ποιητών. Οι σπουδαιότεροι λογοτέχνες εξυμνούσαν λυρικά την Ανοιξη όπως ο Σολωμός Τοῦ Μαϊοῦ ροδοφαίνεται ἡ μέρα/ποὺ ὡραιότερη φύση ξυπνάει/καὶ τὴν κάνουν λαμπρὰ καὶ γελάει/πρασινάδες, ἀχτίδες, νερά” ή ο Παλαμάς Κι ο Μάης με τον Έρωτα τον ψυχοκυνηγάρη είναι ηλιογέννητο ζευγάρι” αλλά και άλλοι ποιητές της Νέας Αθηναϊκής Σχολής (Χατζόπουλος, Πολέμης κ.α.) που εμφανίζεται ως ρεύμα στην ποίηση την ίδια εποχή που το Σικάγο της Αμερικής βιώνει μία από τις κορυφαίες πάλεις των τάξεων.

Η εργατική Πρωτομαγιά του 1886 στο Σικάγο

 

Την Πρωτομαγιά του 1886 τα εργατικά συνδικάτα διεκδικώντας το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας ξεκινούν για μια ειρηνική πορεία 80.000 ανθρώπων που καταλήγει σε απολογισμό 11 νεκρών. 7 αστυνομικοί και 4 διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους ενώ 70 περίπου τραυματίζονται.

Στην Ελλάδα με το πέρασμα στον 20ο αιώνα, ο Μάϊος αλλάζει προφίλ και γίνεται ο μήνας της εργατικής τάξης και των κοινωνικών διεκδικήσεων. Τώρα η φύση έρχεται σε δεύτερο ρόλο. Την Πρωτομαγιά του 1936 στη Θεσσαλονίκοι 12 διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους από την αιματηρή καταστολή της χωροφυλακής του Μεταξά στη μεγάλη απεργία των καπνεργατών. Στον Ριζοσπάστη κυκλοφορεί η φωτογραφία μιας μάνας που πενθεί πάνω από τον νεκρό γιο της. Η εικόνα αυτή εμπνέει τον Γιαννη Ρίτσο (τον ποιητή της Πρωτομαγιάς) να γράψει τον Επιτάφιο, ένα από τα σημαντικότερα ποιήματά του που στη συνέχεια μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Πολλά από τα αντίτυπα του Επιταφίου κάηκαν από τη δικτατορία του Μεταξά.

Η φωτογραφία της μάνας που δημοσίευσε ο Ριζοσπάστης και ενέπνευσε τον Ρίτσο

Το προφίλ της Πρωτομαγιάς λίγα χρόνια αργότερα συνδέεται και με τους 200 πολιτικούς κρατούμενους που εκτελέστηκαν στο στρατόπεδο της Καισαριανής την Πρωτομαγιά του 1944 από τις ναζιστικές δυνάμεις της κατοχής. Το γεγονός παρακινεί τον Βάρναλη να γράψει «Είτανε πρώτη του Μαγιού, φως όλα μέσα κ’ έξω (έξω τα χρυσολούλουδα και μέσα η καλωσύνη) που αράδειασε πα στο σοβά, πιστάγκωνα δεμένους και θέρισε με μπαταριές οχτρός ελληνομάχος, όχι έναν, όχι δυο και τρεις, διακόσια παληκάρια»

Πρωτοσέλιδο του Ελεύθερου Βήματος για την εκτέλεση των 200 στην Καισαριανή

Από την μεταπολίτευση και μετά πολλοί συνθέτες και στιχουργοί έγραψαν τραγούδια αναφερόμενοι στην εργατική πρωτομαγιά όπως ο Γκάτσος και ο Ξαρχάκος (Μάνα μου Ελλάς/Νυν και Αεί), ο Λοϊζος (Πρώτη Μαϊου/Πάγωσε η τσιμινιέρα), ο Σαββόπουλος (Πρωτομαγιά) ακροβατώντας τις περισσότερες φορές μεταξύ του μεγαλείου της άνοιξης και των αγώνων των ανθρώπων.

Δείτε επίσης: Έξι τραγούδια για την Πρωτομαγιά

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή