Νέα άνοδο στις τιμές του φυσικού αερίου και νέες προκλήσεις για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενώπιον της ενεργειακής κρίσης πυροδοτεί η διάψευση των προσδοκιών για αύξηση των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Παρά την δέσμευση Πούτιν για αύξηση των ροών αερίου της Gazprom προς την Ευρώπη μετά τις 8 Νοεμβρίου, από τις χθεσινές δημοπρασίες δεν προέκυψε καμία αύξηση των ρωσικών παραδόσεων– γεγονός, που οδήγησε τις τιμές των futures του φυσικού αερίου σε άλμα κοντά στο 10%. Ο ρώσος πρόεδρος είχε υποσχεθεί στις 27 Οκτωβρίου πως η Gazprom θa αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από τις 8 Νοεμβρίου, αφού προηγουμένως θα έχουν «φουλάρει» τα ρωσικά αποθέματα.
Το γεωπολιτικό πόκερ του Πούτιν με τον NordStream 2
Οι ροές όμως παρέμειναν και χθες κάτω από τα συνήθη για την εποχή επίπεδα, γεγονός που δίνει νέα βάση στις εκτιμήσεις ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν παίζει σκληρό γεωπολιτικό πόκερ με την Ευρώπη πιέζοντας για ταχύτερη έγκριση της λειτουργίας του αγωγού NordStream. Ενδεικτικά εδώ είναι και τα στοιχεία που έδωσε χθες το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti και τα οποία δείχνουν ότι η ροή φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην ΕΕ στο πρώτο δεκάμηνο του 2021 μειώθηκε κατά 22%, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρσι, και περιορίστηκε στα 35,3 δισ. κυβικά μέτρα.
Η κλιμάκωση του ενεργειακού θρίλερ αναγκάζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις πολιτικές στήριξης καταναλωτών και επιχειρήσεων εν όψει του δύσκολου χειμώνα που έρχεται – πολιτικές που, κατά βάση, εξακολουθούν να έχουν διαφορετικά και εθνικά χαρακτηριστικά καθώς η Ε.Ε. δεν έχει καταφέρει να καταλήξει σε ενιαία πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης.
Ποια μέτρα παίρνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις
Το think tank Bruegel κατηγοριοποίησε τα μέτρα που έχουν λάβει έως τώρα 17 χώρες της Ε.Ε. και η Βρετανία, χωρίζοντάς σε έξι δέσμες:
- Μείωση φόρων
- Ρύθμιση των τιμών λιανικής
- Ρύθμιση των τιμών χονδρικής
- Επιδοτήσεις στις ευάλωτες ομάδες
- Επιδότηση από κρατικές εταιρίες ενέργειας
- Άλλα μέτρα
Στην Ισπανία οι πιο εκτεταμένες παρεμβάσεις στην αγορά
Από τα στοιχεία που παραθέτει το Bruegel προκύπτει ότι, μέχρι στιγμής, η Ισπανία είναι η ευρωπαϊκή χώρα που έχει κάνει τις πιο εκτεταμένες παρεμβάσεις αντιστάθμισης των ανατιμήσεων καθώς έχει ενεργοποιήσει δράσεις στις πέντε από τις έξι δέσμες μέτρων – ανάμεσά τους και την επιστροφή ποσού 2,6 δις ευρώ στους καταναλωτές από το rebate στα υπερκέρδη των ενεργειακών επιχειρήσεων.
Το Βέλγιο έχει πάρει μέτρα που περιλαμβάνονται σε τρεις από τις έξι δέσμες – έχει προχωρήσει σε μείωση του ΦΠΑ στα ενεργειακά προϊόντα, έχει προχωρήσει σε ρυθμίσεις στην αγορά λιανικής, καθώς και σε επιδοτήσεις προς τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Η Γερμανία έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής μόνον σε μειώσεις φόρων, ενώ μειώσεις ειδικών φόρων και ΦΠΑ έχουν επιλέξει σε συνδυασμό με άλλα μέτρα οι Τσεχία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ολλανδία και η Πορτογαλία.
Τα μέτρα στην Ελλάδα
Η Πορτογαλία έχει προχωρήσει σε ρυθμίσεις και στην αγορά χονδρικής αλλά δεν επιδοτεί τους ευάλωτους καταναλωτές – ένα μέτρο το οποίο έχουν επιλέξει οι περισσότερες χώρες πλην της Γερμανίας, του Λουξεμβούργου, της Ολλανδίας, της Ουγγαρίας και της Βρετανίας.
Η Ελλάδα, με το συνολικό πακέτο που αγγίζει τα 500 δις, έχει επιλέξει την επιδότηση όλων των καταναλωτών, και όχι μόνον των ευάλωτων, στους λογαριασμούς ρεύματος, καθώς και την επιπλέον έκπτωση από την δημόσια επιχείρηση ενέργειας, την ΔΕΗ.
