Την απάντηση στα πιο σύνθετα θέματα τη δίνει η ίδια η ζωή. O,τι δεν κατάφεραν να κάνουν στα 10 χρόνια της βαθιάς οικονομικής κρίσης οι ισχυροί της Ευρώπης, το πέτυχε μόλις μέσα σε δύο μήνες η πανδημία. Ναι, χάθηκαν ζωές που δεν μπορούν να αποτιμηθούν ποτέ σε χρήμα. Χάθηκαν δουλειές που θα οδηγήσουν για μεγάλο διάστημα εκατομμύρια ανθρώπους σε εξαθλίωση. Χρεοκόπησαν μικρές επιχειρήσεις που χτίστηκαν με κόπο, κλυδωνίζονται εταιρείες-κολοσσοί και τρέχουν για οικονομική βοήθεια στους κρατικούς κορβανάδες για να σώσουν ό,τι σώζεται. Μέσα από αυτή τη συμφορά, όμως, δυνάμωσε η Ευρώπη. Ζωντάνεψε το όραμα που είχε ξεθωριάσει.
Για τις μεγάλες ανατροπές όπως αυτή που ζούμε τώρα χρειάζεται πάντα ένας καταλύτης. Μια ιστορική συγκυρία, ένα μεγάλο τραύμα που θα δώσει το έναυσμα να ξεκολλήσουν πράγματα που είναι βαλτωμένα επί χρόνια. Ο κορωνοϊός τρόμαξε εκείνους που φρέναραν την εξέλιξη και έδιναν βήμα στους λαϊκιστές και τα ακροδεξιά μορφώματα που ζητήσουν επιστροφή στο παρελθόν με εθνικά νομίσματα.
Επειδή αυτές οι εβδομάδες που ζούμε είναι ιστορικές για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής πορείας, άρα για τις ζωές μας και τις ζωές των παιδιών μας, είναι η στιγμή να θυμηθούμε και να καταγράψουμε ως μπούσουλα για το μέλλον το πολεμικό κλίμα που υπήρχε στην Ευρώπη λίγο πριν από την εμφάνιση του κορωνοϊού
Οι παλιοί «αρχιτέκτονες» της ενωμένης Ευρώπης, εκείνοι που έχτισαν το οικοδόμημα του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης και γνωρίζουν τις αδυναμίες του, υποστηρίζουν ότι τα κλειδιά του νομίσματος τα κρατά η Ιταλία και όχι η Γερμανία και η Γαλλία, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι.
Αυτή η χώρα επισήμως είναι η τρίτη οικονομική δύναμη της Ευρώπης. Στην ουσία, όμως, είναι η δεύτερη, γιατί στον Νότο κινείται πολύ μαύρο χρήμα που δεν καταγράφεται.
Είναι μια πολύ μεγάλη χώρα με βιομηχανία και πλούτο. Δεν είναι η Ελλάδα. Οσοι από εμάς επιχειρούν συχνά να συγκρίνουν την Ελλάδα με την Ιταλία έχουν ψευδαισθήσεις.
Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη χώρα με ισχυρή βιομηχανία, με παραγωγή σχεδόν όλων των προϊόντων και πολλά εκατομμύρια τουρίστες.
Δεν νοείται, πράγματι, Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς την Ιταλία. Αν έφευγε από το παιχνίδι σε μια στιγμή που η Μεγάλη Βρετανία ακολούθησε τον δικό της δρόμο, δεν θα μιλάγαμε για Ένωση, αλλά για μια οικονομική συμβίωση μεταξύ Γερμανών, Γάλλων και των κρατών-δορυφόρων τους. Και αυτό ήταν πλέον ένα πιθανό ενδεχόμενο.
Σπουδαίοι αναλυτές -λίγο πριν από την εμφάνιση της πανδημίας- έλεγαν πως, αν δοθεί η λύση, η ρήξη θα έρθει από τη Ρώμη, γιατί ο πόλεμος Βορείων – Νοτίων στην Ευρώπη είναι σε πλήρη εξέλιξη και το 2010 θα είναι παιχνίδι μπροστά σε αυτό που θα ξεδιπλωθεί τους προσεχείς μήνες, γιατί γνώριζαν καλά ότι η μεγάλη κρίση σύντομα ή αργά θα έσκαγε στην Ιταλία.
‘Εκαναν ό,τι μπορούσαν στο Βερολίνο και στο Παρίσι επί χρόνια για να αποφύγουν τη σύγκρουση με την Ιταλία. Καθάρισαν με συνοπτικές διαδικασίες τον Μπερλουσκόνι, γιατί μιλούσε για ευρωομόλογα πριν από 10 χρόνια και είχε φυσική ροπή στον λαϊκισμό. Έφεραν τον τεχνοκράτη Μόντι, αλλά δεν έδωσε τη λύση. Ηταν σοβαρός άνθρωπος όπως και ο δικός μας Παπαδήμος, αλλά κανείς από τους δύο δεν πήγε μακριά. Προσέγγισαν οι Βρυξέλλες τον νεαρό αριστερό Ρέντσι και τον έφεραν στα μέτρα τους, αλλά πάλι δεν έγινε η δουλειά. Η κοινωνία της γειτονικής χώρας είχε πάρει φόρα, πήγαινε σταθερά απέναντι στις Βρυξέλλες. Προσπάθησε το ιερατείο της Ευρώπης στις εκλογές να βάλει ξανά στο παιχνίδι τον Μπερλουσκόνι ως το… μη χείρον. Ομως, τον είχε τσαλακώσει τόσο πολύ που δεν κατάφερε να έρθει στο προσκήνιο.
Η καρδιά της γειτονικής μας χώρας, κακά τα ψέματα, είναι ο Βορράς, οποίος είναι καλύτερος από τη Γαλλία και καλύτερος από πολλά κρατίδια της Γερμανίας. Εκεί παράγεται ο πλούτος, εκεί βρίσκεται η ατμομηχανή. Και η ειρωνεία της ιστορίας ήθελε από εκεί να ξεκινήσει η πανδημία στην Ευρώπη και να πληγωθεί όσο καμία άλλη περιοχή. Εκεί δοκιμάστηκε από την πρώτη ημέρα και δοκιμάζεται ακόμη η αντοχή του συστήματος υγείας του κοινωνικού κράτους και της επιβίωσης ανθρώπων που ζούσαν στην καρδιά του πολιτισμένου κόσμου. Είναι εκεί που οι γιατροί, διαλυμένοι ψυχολογικά, αποφάσιζαν ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει, αφού δεν υπήρχαν κρεβάτια στις εντατικές.
Με άλλον τρόπο από ό,τι προέβλεπαν οι οικονομολόγοι, η αντίστροφη μέτρηση για την ενοποίηση της Ευρώπης ξεκίνησε από την Ιταλία. Οχι με εκβιασμό, αλλά μέσα από μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση.
Δεν χρειάστηκε ποτέ τελικά να γίνει ο πόλεμος Βορείων – Νοτίων. Έτσι -ευτυχώς – δεν μάθαμε τον νικητή. Η πανδημία ήταν ο επιταχυντής για να γίνουν θεαματικές κινήσεις, που οι ευρωπαϊστές τις περίμεναν μετά από δεκαετίες, αν η Ευρώπη κατάφερνε να παραμείνει ενωμένη. Η Ιταλία, που έχει υποστεί επί τρεις μήνες τα μύρια όσα, σώζεται. Και το μεγάλο σεντόνι της σωτηρίας του Νότου σκεπάζει την Ελλάδα, που τη βρίσκει στην καλύτερη στιγμή της, από άποψη εικόνας, στη διεθνή σκηνή. Είμαστε κερδισμένοι, παίρνουμε χρήματα περισσότερα από αυτά που μας αναλογούν. Αρκεί να μην τα κάνουμε ξανά φύκια και μεταξωτές κορδέλες.
