Στην Σουηδία η νέα σχολική χρονιά έχει ήδη ξεκινήσει την ίδια ώρα που η εξαιρετικά μολυσματική μετάλλαξη Δέλτα έχει αρχίσει να πλήττει δυνατά τη χώρα με τα κρούσματα να έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με τα τέλη Ιουλίου.
Σε πολλές χώρες αυτό θα σήμαινε ένα πράγμα: «Κλείδωμα» και lockdown. Όχι όμως στη Σουηδία. Εκεί, αντί του «κλειδώματος» το μόνο ορατό αντι-Covid μέτρο στα σχολεία είναι η απαγόρευση εισόδου γονέων στο σχολικό κτίριο.
H Σουηδία επιμένει στο “ανοιχτό μοντέλο”
Εν ολίγοις, η Σουηδία επιμένει στο ανοιχτό, «αιρετικό» μοντέλο που είχε υιοθετήσει από την πρώτη στιγμή εκδήλωσης της πανδημίας: Δεν επέβαλε ποτέ lockdown και, όπως στην αρχή έτσι και τώρα, αφήνει παμπ, εστιατόρια, εμπορικά κέντρα και σχολεία να λειτουργούν χωρίς κανέναν περιορισμό.
Παρά τα αυξημένα κρούσματα, το πείραμα δεν δείχνει δραματικές συνέπειες – αντιθέτως, σε αρκετές διαστάσεις του φαίνεται να αποδίδει.
Συνολικά, από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα έχουν πεθάνει στην Σουηδία από κορονοϊό σχεδόν 15.000 άνθρωποι – αριθμός, που αναλογεί περίπου σε 1.450 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Αυτή η αναλογία όμως, όπως επισημαίνει η βρετανική Telegraph, είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο για την ΕΕ στο σύνολό της (1.683) και πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη σε Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Βρετανία.
“Ελεγξαν την πανδημία και το σύστημα Υγείας δεν κατέρρευσε”
«Πολλές φορές πίστευα ότι η κατάσταση θα είχε εξελιχθεί διαφορετικά, αλλά τελικά για την Σουηδία λειτούργησε», λέει στην Telegraph Σαμίρ Μπατ, καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και μέλος της ομάδας του Imperial College που σχεδίασε την στρατηγική των lockdown της Βρετανίας.
«Πέτυχαν τον έλεγχο της πανδημίας – κατάφεραν να διατηρήσουν σχετικά τις μολύνσεις χαμηλά και δεν είχαν κατάρρευση του συστήματος Υγείας», προσθέτει ο ίδιος.
Τα κέρδη για την οικονομία
Η έτερη επιτυχία του σουηδικού πειράματος καταγράφεται στο μέτωπο της οικονομίας.Στο τέλος του πρώτου κύματος πέρυσι, το ΔΝΤ προέβλεπε ότι η σουηδική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 7% το 2020. Η τελική ύφεση όμως ήταν 2,8% – σημαντικά χαμηλότερη τόσο από τον μέσο όρο της ΕΕ (6%), όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου (9,8%).
Η οικονομία της Σουηδίας έχει επίσης ανακάμψει ταχύτερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και εκτιμάται ότι θα επιδείξει ρυθμό ανάπτυξης 4,6 % φέτος. Η κυβέρνηση απέφυγε τα μεγάλα πακέτα των οικονομικών ενισχύσεων, δαπανώντας μόλις 16 δισεκατομμύρια ευρώ – 4,2% του ΑΕΠ – για μισθούς, επιδοτήσεις και άλλα μέτρα στήριξης.
Ως αποτέλεσμα, το 2020, η Σουηδία κατέγραψε το δεύτερο μικρότερο δημοσιονομικό έλλειμμα την ΕΕ μετά τη Δανία και το εθνικό της χρέος έχει περάσει σχεδόν ανέγγιχτο από την κρίση.
Πιο ήπιες ψυχολογικές επιπτώσεις
Ο ψυχολογικός απολογισμός της πανδημίας φαίνεται επίσης καλύτερος από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη.Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν συνεχή μείωση όσων αναζητούν θεραπεία για το άγχος και την κατάθλιψη, ιδιαίτερα σε παιδιά και νέους ενήλικες. Οι ειδικοί αποδίδουν το γεγονός αυτό κυρίως στην απόφαση να παραμείνουν ανοιχτά τα σχολεία. Ακόμα και στα γυμνάσια, μόνον παιδιά που βρίσκονται θετικά στον ιό και οι άμεσες επαφές τους καλούνται να μείνουν στο σπίτι.
Το τίμημα του πειράματος και η ιδιαιτερότητα της Σουηδίας
Μια βαθύτερη ανάγνωση της πραγματικότητας όμως δείχνει ότι το «ανοιχτό μοντέλο» είχε αρκετά βαρύ τίμημα, όπως και ότι μέρος των επιτυχημένων παραμέτρων του οφείλεται στις ιδιαιτερότητες της ίδιας της Σουηδίας και της σουηδικής κοινωνίας. Και πως πολύ δύσκολα το ίδιο πείραμα θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες χωρίς δραματικές συνέπειες.
Ο καθηγητής Μπατ επισημαίνει πως, παρά τα οφέλη, η Σουηδία είχε περισσότερους θανάτους από Covid από τους υπόλοιπους σκανδιναβούς γείτονές της που υιοθέτησαν μια πιο παρεμβατική προσέγγιση. Το ποσοστό θανάτων στην Σουηδία ήταν μεταξύ τριών και τεσσάρων φορών μεγαλύτερο από αυτό της Δανίας και σχεδόν 10φορές της Φινλανδίας και της Νορβηγίας – γεγονός που σημαίνει ότι έχασαν την ζωή τους και Σουηδοί οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί.
Την ίδια ώρα τα ελαστικά μέτρα εθελοντικής κοινωνικής αποστασιοποίησης είναι πολύ πιο εύκολο να εφαρμοστούν στην Σουηδία: Με περίπου 23 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, η Σουηδία έχει περίπου το ένα δέκατο σε πυκνότητα πληθυσμού συγκριτικά με το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ περίπου τα μισά σουηδικά νοικοκυριά αποτελούνται από μόνο ένα άτομο. Ενδεικτική εδώ, δε, είναι και έρευνα που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό Nature και η οποία έδειξε ότι εάν η Βρετανία είχε υιοθετήσει τις πολιτικές της Σουηδίας, το ποσοστό θανάτων από Covid στο Ηνωμένο Βασίλειοθα ήταν από δύο έως τέσσερις φορές υψηλότερο.
