Το βλέμμα όλων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στη μετά Covid εποχή. Οι εξαντλημένες οικονομίες, το ταμπού του δημόσιου χρέους και τα μέτρα για την ανάταξη

ταμπού χρέους

Τα βασανιστικά διλήμματα για τη μετά covid εποχή έχουν ξεκινήσει στην Ευρώπη η οποία εξακολουθεί να λυγίζει από το τρίτο κύμα της πανδημίας.

Οι προτάσεις για την επόμενη μέρα 

Τα όργανα της Ε.Ε. αλλά και ανεξάρτητοι οικονομολόγοι διατυπώνουν προτάσεις το τελευταίο διάστημα, για προβλήματα που αργά ή γρήγορα θα μπουν στα τραπέζια των κυβερνητικών και ευρωπαϊκών κέντρων αποφάσεων και θα καθορίσουν το αύριο των οικονομιών.

Ανάμεσα στα προβλήματα αυτά ξεχωρίζει η αντιμετώπιση του χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού, που συσσωρεύεται αυτή την περίοδο σαν να μην υπάρχει αύριο, με τη βοήθεια της ΕΚΤ και των κρατών. Μόνο που αύριο υπάρχει.

Στήριξη των βιώσιμων επιχειρήσεων

Στο τελευταίο Eurogroup της 15/2 παρουσιάστηκε έγγραφο της Κομισιόν, που εισηγείτο στήριξη των επιχειρήσεων όταν θα λήξουν τα γενικευμένα καθεστώτα της πανδημίας, με στοχευμένο τρόπο, μόνο προς τις βιώσιμες μονάδες.

Στόχος είναι να αποφευχθούν οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία, αλλά έχουν προοπτικές, όταν αυτή εκλείψει.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το τελευταίο τρίμηνο του 2020, δάνεια 587 δισ. ευρώ ήταν σε αναστολή, εκ των οποίων περίπου το 60% ήταν επιχειρηματικά.

Τί γίνεται στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο μέγεθος έφτασε τα 18,4 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ή τα 28,4 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, που μετράει και τις αναστολές των δανείων που έχουν αγοράσει τα funds.

Περίπου τα μισά είναι επιχειρηματικά. Από αυτά, η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι θα προκύψουν νέα κόκκινα δάνεια 8-10 δισ. ευρώ.

Με το ύψος των κόκκινων δανείων στην Ελλάδα να είναι το υψηλότερο με διαφορά στην Ευρωζώνη, στο 35,8%, σύμφωνα με την 9η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, την περασμένη εβδομάδα, έναντι περίπου 3,5% στην Ευρωζώνη, γίνεται αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος με το οποίο θα βρεθεί αντιμέτωπη η χώρα την επόμενη μέρα – και οι τράπεζές της.

Τί γίνεται στη χώρα μας

Η στόχευση των μέτρων στήριξης βρίσκεται ήδη στις επιλογές της κυβέρνησης ακόμη και για τα τρέχοντα μέτρα, καθώς ο προϋπολογισμός πιέζεται αφόρητα με την παράταση των lockdowns και δεν μπορεί να δαπανά πλέον χωρίς περιορισμούς.

O υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας είπε στο Eurogroup ότι τα μέτρα τόνωσης της ρευστότητας θα χρειαστεί να γίνουν ακόμη πιο στοχευμένα, στη φάση της ανάκαμψης, στηρίζοντας βιώσιμες επιχειρήσεις να επανεκκινήσουν.

Ωστόσο, ο διαχωρισμός δεν θα είναι απλός. Ούτως ή άλλως, τα «λουκέτα» θα κλυδωνίσουν την οικονομία και θα χρειαστούν οπωσδήποτε μέτρα στήριξης τουλάχιστον των εργαζομένων των επιχειρήσεων που θα κλείσουν.

Στο Eurogroup του Απριλίου η συζήτηση θα συνεχιστεί με την παρουσίαση των πτωχευτικών νομοθετικών πλαισίων των χωρών, σε μια πιθανή προσπάθεια συντονισμού.
Εξίσου δυσεπίλυτο δείχνει το πρόβλημα της συσσώρευσης δημοσίου χρέους στην περίοδο της πανδημίας.

Το ταμπού της διαγραφής 

Σύμφωνα με ρεπορτάζ ( Καθημερινή της Κυριακής ), η συζήτηση αγγίζει το ταμπού της διαγραφής, την οποία οι ευρωπαϊκοί θεσμοί εξακολουθούν –όχι απαραιτήτως χωρίς λόγο– να ξορκίζουν, ανασύροντας στην Ελλάδα μνήμες των πρώτων μνημονιακών χρόνων.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ χαρακτήρισε στις αρχές του μήνα «αδιανόητη» τη διαγραφή χρέους που διακρατείται στη Φρανκφούρτη, ξεκαθαρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε παραβίαση της Συνθήκης της Ε.Ε., η οποία απαγορεύει τη νομισματική χρηματοδότηση του χρέους.

Είχε προηγηθεί πρόταση πάνω από 100 οικονομολόγων, μεταξύ των οποίων του Γάλλου Τομά Πικετί και του Ούγγρου πρώην επιτρόπου Αντορ Λάζλο, να διαγραφεί το χρέος που διακρατεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αντιστοιχεί στο 25% του συνολικού χρέους των κρατών-μελών, ήτοι περίπου 2,5 τρισ. ευρώ.

Το επιχείρημα είναι εύλογο: Σε αντίθετη περίπτωση, τα κράτη-μέλη θα υποχρεωθούν είτε να επιβάλουν φόρους είτε να περικόψουν δαπάνες για να ξεπληρώσουν τα χρέη τους, δηλαδή θα λειτουργήσουν αντιαναπτυξιακά.

Το επιχείρημα υιοθέτησε και ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, αν και έχει κάποιες επιφυλάξεις για το πλήγμα που ενδεχομένως θα υποστεί η αξιοπιστία των συναλλαγών στο μέλλον από μια τέτοια πρακτική. Η άλλη άποψη λέει ότι το κόστος θα επωμισθούν οι ίδιες οι κεντρικές τράπεζες και άρα εμμέσως οι προϋπολογισμοί των κρατών-μελών, επομένως δεν έχει νόημα μια τέτοια πρακτική.

Στο 208,9% του ΑΕΠ

Το πρόβλημα του δημοσίου χρέους είναι βεβαίως οξύτατο στην Ελλάδα, καθώς το ύψος του έφτανε στο 208,9% του ΑΕΠ στο τέλος του 2020, με βάση τον προϋπολογισμό του 2021, αν και το προφίλ του καθώς και οι όροι εξόφλησής του είναι ευνοϊκοί.

Απασχολεί, όμως, πλέον και την Ευρωζώνη όπου κατά μέσον όρο είχε φτάσει το 97,3% του ΑΕΠ στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2020, με κυριότερο «αγκάθι» βεβαίως την Ιταλία, όπου βρισκόταν στο 154,2% την ίδια περίοδο.

Και μπορεί μεν η κατάσταση να είναι υπό έλεγχο όσο η ΕΚΤ αγοράζει αφειδώς ομόλογα και οι αποδόσεις είναι χαμηλές, αλλά αυτό μπορεί κάποια στιγμή να αλλάξει. Και τότε, προειδοποιούν οι οικονομολόγοι, ίσως είναι αργά για αποφάσεις.

«Με υψηλότερα επίπεδα χρέους και λιγότερη υποστήριξη από την κεντρική τράπεζα, η αστάθεια στην αγορά μπορεί να επιστρέψει, καθοδηγούμενη από πολιτικές και δημοσιονομικές εξελίξεις», έγραφε πρόσφατα σε άρθρο του στο Bruegel o γνωστός μας πρώην πρόεδρος του Euroworking Group Τόμας Βίζερ. Για να περιοριστεί ο κίνδυνος αυτής της αστάθειας, ο ίδιος πρότεινε να ξεκαθαρίσει εγκαίρως το δημοσιονομικό τοπίο στην Ε.Ε., με τον καθορισμό των νέων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Οι κανόνες

Η αναθεώρηση κάποιων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας έρχεται έτσι στο προσκήνιο και πάλι. Μια συζήτηση που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2020, «πάγωσε» λόγω πανδημίας και επανέρχεται τώρα, ενόψει της εξόδου από αυτήν.

Το πρώτο βήμα, πάντως, θα είναι οι αποφάσεις για την παράταση ή μη και με ποιους όρους της «ρήτρας γενικής διαφυγής», που επιτρέπει και για το 2021 τη δημιουργία ελλειμμάτων χωρίς όριο ακόμη στη μεταμνημονιακή Ελλάδα.

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή