Με μεγάλες προσδοκίες φαίνεται ότι αναχώρησε από την Τουρκία για τη Νέα Υόρκη και τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, φαίνεται ότι οι επιδιώξεις του για ένα μπαράζ συναντήσεων με κορυφαίους ηγέτες του κόσμου πέφτουν στο κενό.
«Όχι» για συνάντηση με Μπάιντεν
Κατ’ αρχάς, ο Ερντογάν επιδίωξε μετά… μανίας να συναντηθεί με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν, έστω και για λίγο, προκειμένου να δείξει ότι οι σχέσεις Άγκυρας-Ουάσινγκτον βαίνουν διαρκώς βελτιούμενες, ωστόσο, μέχρι στιγμής, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Ο Μπάιντεν έχει στείλει το μήνυμα ότι η παρουσία του στη ΓΣ του ΟΗΕ θα είναι κατά το δυνατόν σύντομη -και για λόγους πανδημίας-, ενώ στην παρούσα φάση στην κορυφή των προτεραιοτήτων του βρίσκεται η επούλωση του τραύματος που άνοιξε η AUKUS στις σχέσεις ΗΠΑ-Γαλλίας. Προς το παρόν, μόνο μια συνάντηση σε επίπεδο ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Τουρκίας έχει προγραμματιστεί και κάπου εκεί κλείνει το κεφάλαιο αυτό.
«Νεύρα» για την αναβάθμιση της Ελλάδας
Παράλληλα, οι επιδιώξεις του Ερντογάν να προωθήσει την ατζέντα της αλλαγής της σύνθεσης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (όπως την περιγράφει στο τελευταίο βιβλίο του) δεν φαίνεται να βρίσκει ανταπόκριση από τις ΗΠΑ και από τα υπόλοιπα μόνιμα μέλη του ΣΑ, κάτι που -αν και αναμενόμενο- σίγουρα δεν δίνει πόντους στον Τούρκο πρόεδρο και την ατζέντα του. Αν στα παραπάνω προστεθούν και οι αντιδράσεις της Άγκυρας για τον αναβαθμισμένο ρόλο που οι ΗΠΑ θέλουν να έχει η Ελλάδα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι σε ορισμένα βασικά ζητήματα της πολιτικής του ο Ερντογάν βρίσκει «πόρτα» από τις ΗΠΑ.
Διαφορές που θα ξεπεραστούν με διάλογο
Τι μένει; Μια συνάντησή του με Αμερικανούς επιχειρηματίες, στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ, όπου ο Ερντογάν τόνισε πως η Τουρκία και οι ΗΠΑ είναι δυο ισχυροί στρατηγικοί εταίροι και σύμμαχοι εδώ και 70 χρόνια. Είπε, μάλιστα, ότι η σχέση αυτή έχει σταθερές βάσεις σε πολλά σημεία του κόσμου και έχει συμβάλλει στην ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια, και σημείωσε ότι «όπως και στις προσωπικές σχέσεις, τα κράτη μπορεί να έχουν διαφορετικές απόψεις σε ορισμένα ζητήματα κατά καιρούς. Πιστεύουμε ότι αυτά μπορούν να ξεπεραστούν μέσω διαλόγου στο πλαίσιο της αλληλεγγύης και του αλληλοσεβασμού. Θα φανεί ότι οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις έχουν την ωριμότητα και την ικανότητα να ξεπεράσουν τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν. Το σημαντικό είναι ότι και οι δύο χώρες έχουν ισχυρή πολιτική κατανόηση και θέληση προς αυτήν την κατεύθυνση. Κατά την ειλικρινή και ολοκληρωμένη συνάντησή μας με τον αξιότιμο φίλο μου, πρόεδρο Μπάιντεν, στις 14 Ιουνίου, στις Βρυξέλλες, επιβεβαιώσαμε την κοινή μας βούληση για αυτό το ζήτημα».
Το «Σπίτι της Τουρκίας»
Επίσης, πραγματοποίησε τα εγκαίνια του «Yeni Türkevi» -του «Σπιτιού» της Νέας Τουρκίας-, σε έναν ουρανοξύστη ύψους 71 μέτρων, δίπλα στο κτίριο των Ηνωμένων Εθνών, για τον οποίο ο Ερντογάν δαπάνησε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. «Είναι ένα έργο κύρους για την Τουρκική διπλωματία», γράφει η εφημερίδα Sabah. Το κτίριο έχει σχήμα τουλίπας και φέρει «παραδοσιακά τουρκικά αρχιτεκτονικά μοτίβα, ειδικά αυτά των Σελτζούκων Τούρκων», προσθέτει η Sabah. Ωστόσο, όπως σημειώνουν αναλυτές, τα εντυπωσιακά κτίρια μπορεί να αρέσουν στους εγχώριους φανς του Ερντογάν, αλλά δύσκολα παράγουν από μόνα τους πολιτική.
Η Αθήνα αντιδρά γρήγορα στις προ(σ)κλήσεις
Τέλος, παρά την προσπάθεια του Ερντογάν να προκαταλάβει καταστάσεις, η Αθήνα αντέδρασε γρήγορα και αποφασιστικά, όταν ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα συναντηθεί στη Νέα Υόρκη με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η ελληνική κυβέρνηση δεν απέκλεισε μια συνάντηση των δύο ανδρών, αλλά έθεσε δύο σαφείς προϋποθέσεις:
- Να υπάρξει επίσημο αίτημα από την Τουρκία και
- Να προσαρμόσει ο Ερντογάν το πρόγραμμά του, ώστε να υπάρξει χρόνος για μια τέτοια συνάντηση.
Την ίδια στιγμή, με αφορμή το επεισόδιο με τουρκικό πλοίο, το οποίο παρενόχλησε ερευνητικό σκάφος στα ανατολικά της Κρήτης και εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ο Έλληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, μιλώντας στους ομολόγους του της ΕΕ στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ, τόνισε ότι «η τουρκική συμπεριφορά έχει πλέον ξεφύγει από κάθε πλαίσιο λογικής και σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με την εικόνα της “κανονικότητας” που επιθυμεί να προβάλει η Τουρκία». Μάλιστα, όπως σχολίασε, πρόκειται για μια εικόνα που δυστυχώς «δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα».
