Τον κρίσιμο ρόλο και τα πλεονεκτήματα της επαγγελματικής επενδυτικής διαχείρισης σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον ανέδειξε τo 4ο Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης, το ετήσιο θεσμικό φόρουμ της αγοράς επαγγελματικής διαχείρισης συλλογικών επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου, που αποτελεί σημείο συνάντησης και αναφοράς του συνόλου των θεσμικών επενδυτών.
Η ΕΘΕ ιδρύθηκε το 1985, είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, η δραστηριότητά της στοχεύει στην προώθηση και ανάπτυξη του θεσμού των συλλογικών επενδύσεων και της επαγγελματικής διαχείρισης. Έως τις 30 Ιουνίου 2023 τα υπό διαχείριση κεφάλαια και ακίνητα της ΕΘΕ ανέρχονταν σε 26,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων: Το Ενεργητικό ΟΣΕΚΑ ανέρχεται σε 13,5 δισ. ευρώ, τα υπό Διαχείριση Χαρτοφυλάκια σε 8,7 δισ. ευρώ, τα ακίνητα ΑΕΕΑΠ (31 Δεκεμβρίου 2022) σε 4,4 δισ. ευρώ, το Ενεργητικό ΟΕΕ σε 217 εκατ. ευρώ. Το 4ο Συνέδριο Θεσμικής Διαχείρισης #famc23 διοργανώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2023 από την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών (ΕΘΕ), με την υποστήριξη της ethosEVENTS.
Την έναρξη του συνεδρίου σήμανε ο κ. Κρις Αίσωπος, Διευθύνων Σύμβουλος της ALPHA TRUST καιΠρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής Ένωσης Διαχειριστών Συλλογικών Επενδύσεων και Περιουσίας (Ε.Θ.Ε.). Ο κ. Αίσωπος ανέφερε: «Ξεκινάμε το 4ο συνέδριο με θέμα τις επενδύσεις σε περιβάλλον πληθωρισμού, κάτι που απασχολεί όλους μας. Έχουμε 30 εταιρείες-μέλη που απασχολούν πάνω από 600 άτομα. Ένα κομμάτι του κοινωνικού μας έργου είναι αυτά τα συνέδρια, τα οποία ερευνούν πώς βλέπουν τα θέματα αυτά οι κλάδοι των μελών μας».
Θεσμικό χαιρετισμό απηύθυνε η κ. Βασιλική Λαζαράκου, διδάκτωρ της Νομικής, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εποπτικών Αρχών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ. Η κ. Λαζαράκου ανέφερε ότι στις 31 Αυγούστου 2023 στη χώρα δραστηριοποιούνταν 186 ελληνικά επενδυτικά κεφάλαια, με χαρτοφυλάκια ύψους 11,3 δισ., το οποίο σημαίνει ότι σε οκτώ μήνες είχαμε μια μεγάλη αλλαγή, κυρίως σε εισροές, με ομολογιακά κεφάλαια ιδιαίτερα ελκυστικά στους επενδυτές. Από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 31 Αυγούστου 2023, υπήρξε αύξηση του Γενικού Δείκτη κατά 31,6%. Οι εναλλακτικές δε επενδύσεις ανέρχονται σε 3,5 δισεκατομμύρια. Αναφερόμενη στις αλλαγές που έρχονται, η κ. Λαζαράκου είπε ότι προχωρά με γρήγορους ρυθμούς η ένωση των κεφαλαιαγορών, διαμορφώνεται μια κοινή αγορά με κεντρικές βάσεις δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι η ένωση των κεφαλαιαγορών θα φέρει ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αγοράς έναντι της διεθνούς.
Ο κ. Γιάννος Κοντόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια του δωδεκαμήνου σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα, τα οποία, σε συνδυασμό με τις πρωτοβουλίες που υλοποιήθηκαν στο ΧΑ, διαμόρφωσαν μια διαφορετική εικόνα για το χρηματιστήριο. Η αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας από διεθνείς οίκους δημιουργεί μια δυναμική προοπτική. Το 2022, η ελληνική οικονομία βρέθηκε σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης, βρισκόμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα αποδίδει στο διπλάσιο, όπως είπε, συγκριτικά με την προηγούμενη περίοδο. Στην ερώτηση εάν αυτή η ανάπτυξη επηρεάζεται από το κόστος του πληθωρισμού ο κ. Κοντόπουλος απάντησε αρνητικά, καθώς, σύμφωνα με τα δεδομένα, η Ελλάδα υπολείπεται της Ευρώπης, ακόμη και την περίοδο 2023-2024, όσον αφορά την αύξηση του πληθωρισμού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη ανάμεσα σε ξένες επιχειρήσεις, ανέφερε ο κ. Κοντόπουλος, το 62% του δείγματος διατηρεί την άποψη ότι η Ελλάδα είναι ένας ελκυστικός προορισμός για να αρχίσει ή να επεκτείνει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Τα 3/4 αυτών εκτιμούν ότι η ελκυστικότητα της χώρας θα αυξηθεί την επόμενη τριετία.
Οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας τέθηκαν στο επίκεντρο της ομιλίας που παρέθεσε ο κ. Γιώργος Δ. Τσόπελας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της McKinsey & Company Ελλάδας και Κύπρου. Ο κ. Τσόπελας εκτίμησε ότι η ελληνική οικονομία θα φθάσει στα επίπεδα του 2008 πολύ νωρίτερα από το 2030 και ανέφερε ότι παρατηρείται ισχυρή ανάπτυξη σε ιδιωτικές και κρατικές επενδύσεις, την ώρα που οι ξένες επενδύσεις αντιστοιχούν στο 20% των συνολικών εγχώριων ιδιωτικών επενδύσεων. «Εάν λάβουμε το RRF σαν ποσοστό του ΑΕΠ ανά χώρα, διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή, με το 17% του ΑΕΠ μας να αφορά το RRF. H συμμετοχή ωστόσο των ξένων επενδύσεων σε νέα πρότζεκτ είναι μόλις 30%. Eμείς θέλουμε να αυξηθούν οι ξένες επενδύσεις και να επικεντρωθούν σε νέες επενδυτικές ευκαιρίες» ανέφερε.
Στο Panel Ι, με θέμα «Οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας», με τη συμμετοχή κορυφαίων ανθρώπων της αγοράς, η κ. Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ανέφερε ότι οι υποχρεώσεις των διαχειριστών αλλάζουν. Έρχονται περισσότερες ρυθμίσεις. «Ως επόπτης, προσπαθούμε να βοηθήσουμε στην κατανόηση της νομοθεσίας αλλά και να μπορέσουμε να δώσουμε τη διάσταση των αλλαγών που έρχονται και θα έχουν αντίκτυπο στην ελληνική αγορά κεφαλαίων. Χρειάζεται γνώση, αντιμετώπιση των προκλήσεων και αξιοποίηση των ευκαιριών. Σημαντικά θέματα αποτελούν ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η ανταγωνιστικότητα» είπε.
Ο κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, πρόεδρος του ΔΣ του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, σημείωσε ότι δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι η αναπτυξιακή ορμή τα επόμενα χρόνια θα μεταφραστεί ως συμπεριληπτική ανάπτυξη, που είναι το ζητούμενο. «Περάσαμε επενδυτική ανομβρία 10 ετών. Υπολειπόμαστε από τα ευρωπαϊκά νούμερα. Χρειαζόμαστε πιο αποτελεσματικό κράτος, ανάγκη για ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης, να αγκαλιαστεί η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, να διασυνδέσουμε το ανθρώπινο δυναμικό με τα πανεπιστήμια».
Ο κ. Γιάννος Κοντόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ανέφερε ότι αν θέλουμε να ενδυναμώσουμε ή να αλλάξουμε τη διάσταση των εταιρειών, το ΧΑ αποτελεί έναν βασικό άξονα. Εταιρείες γιγαντώθηκαν μέσα από το ΧΑ, ακόμη και μέσα από συγχωνεύσεις. Η Ελλάδα αποτελεί μια καλή επενδυτική επιλογή. Τα νέα κεφαλαία θα πρέπει να έρθουν από τους ξένους, ώστε να επηρεαστούν και οι εγχώριοι επενδυτές. Δεν έχουμε διαφορά από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η επενδυτική βαθμίδα ήταν ένας απαραίτητος προορισμός, αλλά πρέπει να δούμε ότι είμαστε σε αλλαγή πίστας. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο που μας δίνεται.
Η καθηγήτρια Χαρούλα Απαλαγάκη, Acting Γενική Διευθύντρια της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, τόνισε ότι, ως Ένωση, κοιτάμε τη μεγάλη εικόνα, δεν έχουμε ανάμειξη στον επιχειρηματικό σχεδιασμό των μελών μας, αλλά επεξεργαζόμαστε τα μηνύματα που δεχόμαστε. «Έχουμε όλες τις προϋποθέσεις που εγγυώνται τη συμμετοχή του τραπεζικού συστήματος στην ανάπτυξη. Αρχές Αυγούστου, όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των stress tests, οι ελληνικές τράπεζες ήταν πολύ καλύτερα από ηχηρά ονόματα του ευρωπαϊκού συστήματος. Το 2020, οι χορηγήσεις ανήλθαν στα 20 δισ. ευρώ, στα 30 δισ. το 2022 και μέχρι σήμερα είμαστε στα 14,8 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία Αυγούστου, κλείνοντας με το ίδιο απόλυτο νούμερο χορηγήσεων» συμπλήρωσε.
Ο κ. Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, επεσήμανε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο της κατανομής στην ΕΕ. Αν η φιλοδοξία είναι να ξεφύγουμε από τις συσσωρευμένες κρίσεις, τότε πάμε καλά (επενδύσεις ανεβαίνουν, εισοδήματα ανεβαίνουν). «Επενδύσεις γίνονται και θα γίνουν περισσότερες με το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά δεν υπάρχει η σταθερότητα που χρειάζεται για να υπάρχει εξωστρεφής επιχειρηματικότητα. Δεν διαθέτουμε αρκετά μεγάλο μέγεθος βαριάς επιχειρηματικότητας. Το δύσκολο είναι να εξισορροπήσουμε την καλή πορεία, αλλά να μην επαναπαυτούμε» τόνισε.
Ο κ. Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, , σημείωσε ότι σε προγενέστερο χρόνο υπήρχαν διακυμάνσεις, είχαμε έναν προβληματικό τραπεζικό τομέα. Οι τράπεζες μηδένισαν την αξία των μετόχων τρεις φορές, αλλά πλέον διαθέτουμε έναν υγιέστατο τραπεζικό τομέα και πάμε μπροστά. Σήμερα, για παράδειγμα, έχουμε 20 εταιρείες, η καθεμία με χρηματιστηριακή αξία πάνω από 1 δισ. «Ως ΕΘΕ, προσπαθούμε να τονώσουμε όλα τα κίνητρα για την ελληνική κεφαλαιαγορά. Στόχος είναι να έρθουν νέες εισαγωγές. Ειδικά στο πανάκριβο κόστος χρήματος, προχωράμε με εκδόσεις μετοχών. Θέλουμε περισσότερες εταιρείες ανά κλάδο. Και η ελληνική οικονομία χρειάζεται κι άλλους κλάδους στο ΧΑ. Είμαστε αισιόδοξοι». Επεσήμανε ακόμη ότι υπάρχει έλλειψη κουλτούρας στο θέμα της αποταμίευσης.
Μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ των κυρίων Erik Holmgren, Counselor for Economic Affairs US Embassy Athens, και Κρις Αισώπου, Προέδρου του ΔΣ της ΕΘΕ, με θέμα τις αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα, διεξήχθη κατά τη διάρκεια του συνεδρίου. Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο κ. Holmgren αναφέρθηκε στις πολύ καλές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, στις προοπτικές ανάπτυξης των αμερικανικών επενδύσεων αλλά και στο γεγονός ότι η Ελλάδα έχει καταστεί μια χώρα ιδιαίτερα ελκυστική για ξένες επενδύσεις. Σχετικά με την εικόνα που έχουν οι Αμερικανοί επενδυτές για την Ελλάδα ο κ. Holmgren είπε: «Δεν έχουμε αρνητικό feedback, ο τρόπος σκέψης τους αφορά στη συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση. Όταν οι εταιρείες μας έχουν θέματα κυρίως γραφειοκρατικά, υπάρχουν εκτενείς διαβουλεύσεις με τα αρμόδια υπουργεία και λύσεις βρίσκονται. Έχετε μια κυβέρνηση που προσπαθεί να υλοποιήσει σημαντικές αλλαγές και να αλλαξει τον τρόπο που λειτουργεί η ελληνική οικονομία. Η κουλτούρα έχει αλλάξει στην Ελλάδα».
Στο Panel ΙΙ, με θέμα «Με τα μάτια των νέων, το μέλλον και η αποταμίευση» και συντονιστές τους κ.κ. Βασίλη Αντωνιάδη, Senior Partner & Managing Director, Boston Consulting Group, και Χαρίκλεια Καφφέ, Consultant, Boston Consulting Group, η κ. Anne–Sophie Fischer, Associate, Boston Consulting Group, διαπίστωσε ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα αποτέλεσε σημείο καμπής και παρακίνησε τους Έλληνες να επαναπροσδιοριστούν όσον αφορά τους τομείς του δημόσιου τομέα. «Κατάλαβα πόσο πιο παρόν ήταν το Δημόσιο, το γεγονός ότι ήταν αυτοσκοπός για τους περισσότερους, ενώ τώρα πια αποτελεί λύση ανάγκης. Αυτό το γεγονός αναζωπύρωσε την ελληνική επιχειρηματικότητα και αποτέλεσε μια τεράστια ευκαιρία» διευκρίνισε.
Ο κ. Δημήτρης Παπακυριακόπουλος, AUEB Graduate, Management Science and Technology, ανέφερε: «Μου δίνεται ευκαιρία να συμμετέχω στο start for future, μια πρωτοβουλία συνεργασίας 15 χωρών. Σε αυτήν συμμετείχα με τη νεοφυή επιχείρησή μας και είδα εκεί, από πρώτο χέρι, τη στήριξη που λαμβάνει η νεανική επιχειρηματικότητα από ξένους επενδυτές και μέντορες που είναι πρόθυμοι να παρέχουν τις συμβουλές τους. Είναι μια πολύ καινοτόμα προσπάθεια, το πρώτο student research με πραγματική εμπειρία διαχείρισης και έρευνας με χαρτοφυλάκια για εκπαιδευτικούς σκοπούς». Σχετικά με το ελληνικό αποταμιευτικό σύστημα είπε ότι πρέπει να μετατραπεί σε μια υβριδική λύση, όπου το ταμείο ασφάλισης θα δίνει σιγουριά στους νέους, αλλά και ένα πάτημα να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες και ρίσκα ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν σε διαφορετικά στάδια της ζωής τους.
Ο κ. Μάριος Μάντζαρης, Data Analyst, Clio Muse Tours, παρουσίασε την startup εταιρεία του, η οποία δημιουργεί audio guides για μνημεία. Δίνοντας το «στίγμα» για το μέλλον, ο κ. Μάντζαρης είπε ότι η Ελλάδα, κατά βάση, στηρίζεται στον τουρισμό, κάτι που «μπορεί να μας κάνει κακό στο μέλλον. Υπάρχουν λαμπρά μυαλά και θα πρέπει να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας. Όσον αφορά στο brain drain, εκτιμώ ότι πρέπει κι εμείς να δώσουμε μια ευκαιρία στην Ελλαδα να μας βοηθήσει».
Στις «Τάσεις και προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού τομέα» αναφέρθηκε, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο κ. Σπύρος Παντελιάς, γενικός διευθυντής Προληπτικής Εποπτείας & Εξυγίανσης της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο κ. Παντελιάς αναφέρθηκε σε 5 βασικούς πυλώνες που διαμορφώνουν τις τάσεις και τις προοπτικές: Κεφαλαιακή επάρκεια, ποιότητα ενεργητικού, ρευστότητα, αποδοτικότητα κεφαλαίων & πιστωτική επέκταση, ανταγωνιστικότητα-ανταγωνισμός. Ερωτηθείς σχετικά με τις digital banks και τις επιδόσεις τους, ο κ. Παντελιάς απάντησε ότι «πρόκειται για ένα νέο εγχείρημα. Κάθε χρηματοοικονομικό ίδρυμα στην αρχή έχει προβλήματα, κυρίως καταγράφει ζημιές και δεν μπορεί να είναι κερδοφόρο από την πρώτη ή τη δεύτερη χρήση. Επιπλέον, ένα θέμα που προκύπτει είναι και ο ανταγωνισμός από άλλα ιδρύματα χρηματοδοτούμενα από ξένες χώρες. Η τάση εκ μέρους των εγχώριων ιδρυμάτων είναι να επεκταθούν και στο συγκεκριμένο κομμάτι».
Η «Επαγγελματική Ασφάλιση-Επαγγελματική Διαχείριση» τέθηκε στο επίκεντρο του Panel III του συνεδρίου, το οποίο συντόνισε η κ. Άρτεμις Παναγιωτοπούλου, διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ. Ο κ. Κωνσταντίνος Λάζαρης, πρόεδρος του ΔΣ του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων (ΤΕΑΥΕΤ) και πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελλάδας (ΕΤΕΑΕ), ανέφερε: «Τα ΤΕΑ έχουν μακροχρόνιο επενδυτικό ορίζοντα, χωρίς να αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας. Συγκριτικό μας πλεονέκτημα είναι ότι αντέχουμε στα σκαμπανεβάσματα της αγοράς. Οι τακτικές μηνιαίες εισφορές των μελών μας μάς δίνουν τη δυνατότητα να επενδύσουμε και στα ψηλά και στα χαμηλά της αγοράς. Yπάρχουν ωστόσο δύο σημεία που κάνουν δύσκολη τη ζωή μας: Πρώτον, εκ του Νόμου, υποχρεούμαστε να μην υπερβαίνουμε το 5% του χαρτοφυλακίου μας σε εναλλακτικές επενδύσεις, κάτι που μας ωθεί στο να μην μπορούμε να λειτουργήσουμε μακροπρόθεσμα. Και, δεύτερον, οι επενδυτές έχουν ρίξει, επί του παρόντος, όλο το βάρος στην ανακεφαλαιοποίησή τους και είναι συγκρατημένοι ως προς το επενδυτικό τους προφίλ και τις επενδύσεις». Αναφερόμενος στις εναλλακτικές επενδύσεις, εκτίμησε ότι η εμπειρία καταδεικνύει πως υπάρχει αποτελεσματικότητα ως προς την αποδοτικότητα, αλλά και ως προς το προφίλ της απόδοσης κινδύνου.
Ο Δρ Χρήστος Π. Νούνης, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ) και πρόεδρος του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ), ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε ότι η πρόκληση του πληθωρισμού και της αύξησης των επιτοκίων έχει αναθεωρήσει την επενδυτική στρατηγική των επιτροπών. «Πλέον, προτεραιότητα αποτελεί να υπάρχει αντιστάθμιση των πληθωριστικών πιέσεων μέσω επενδύσεων. Δίδεται έμφαση στα ομόλογα και στα ομολογιακά αμοιβαία, ενώ ένα σημαντικό ζήτημα που μας απασχολεί είναι και το θέμα του ποσοστού που μας επιτρέπεται ως προς τις εναλλακτικές επενδύσεις». Όπως είπε ο κ. Νούνης, είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθούν οι προβλέψεις των ορίων επενδύσεων. «Διατηρούμε αυτόν τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, καθώς έχει αποδειχθεί και επιστημονικά ότι οι επενδύσεις αποδίδουν, υπάρχει ιστορική πιθανότητα απόδοσης κατά 50% σε περιόδους μίας μέρας, 68% σε περιόδους ενός έτους και 100% σε περιόδους άνω των 15 ετών» πρόσθεσε.
Η κ. Ελένη Κορίτσα, αντιπρόεδρος του ΔΣ της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, πρόεδρος του ΤΕΑ ΕΘΕ, στο σχόλιο ότι το ΤΕΑ EΘΕ ξεκίνησε σε μια δύσκολη περίοδο, με ένα περιβάλλον περιορισμένης νομισματικής πολιτικής, απάντησε: «Ήμασταν άτυχοι, γιατί άργησαν να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, ωστόσο με αυτό φτάσαμε στο τελος του 2022, μια περίοδο που επενδύθηκαν χρήματα σε άλλα επίπεδα ομολογιακών αποδόσεων και χρηματιστηριακών τιμών. Άρα μπορούμε να πούμε ότι, μέσα στην ατυχία μας, ήμασταν τυχεροί. Παρά την περιοριστική νομισματική πολιτική, ήδη στην ΕΚΤ λένε ότι φτάσαμε στο peak. Διαπιστώνουμε ότι το κομμάτι το ομολογιακό είναι πολύ πιο προσοδοφόρο και, ως εκ τούτου, μπορούμε να έχουμε πραγματικές αποδόσεις. Όσον αφορά τις ελληνικές μετοχές, ίσως να πρέπει να ξανασκεφτούμε ένα μεγαλύτερο ποσοστό στο ελληνικό γίγνεσθαι, σε ένα περιβάλλον καλύτερης οικονομίας, με γενναιόδωρες εταιρείες να δίνουν μέρισμα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, όλες οι καινούργιες εισφορές θα επενδύονται καλύτερα. Κοιτάμε το long term».
Ο κ. Θεμιστοκλής Χαντζαρίδης, διευθύνων σύμβουλος της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών, στην έναρξη της τοποθέτησής του, μίλησε για το περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στην Ελλάδα, έναντι των διεθνών προτύπων, ως προς το εύρος των επενδυτικών επιλογών. Ο τελευταίος νόμος ανάγεται χρονικά στο 2010 και, όπως είπε, είναι ένα αρκετά παλιό νομοθετικό πλαίσιο. Η αναβάθμιση της χώρας σημαίνει, και τυπικά, το τέλος μια πολυετούς κρίσης και τη συμπερίληψη της Ελλάδας στο σύνολο των ανεπτυγμένων αγορών. «Η προσαρμογή της διαχείρισης είναι φυσικό να γίνει με βάση τα διεθνή πρότυπα. Η ευρύτερη προσαρμογή στις διεθνείς πρακτικές διαχείρισης επενδύσεων είναι επιβεβλημένη. Έτσι θα έχουμε και καλύτερες αναμενόμενες αποδόσεις, πάντα με βάση το ρίσκο που παίρνει κανείς» ανέφερε.
Στην εισαγωγική του ομιλία, με τίτλο “Investing with Inflation”, ο κ. Δήμος Αρχοντίδης, Chief Country Officer, Head of Investment Banking, Greece & Cyprus, Deutsche Bank, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις του πληθωρισμού στην οικονομία, σημειώνοντας ότι επηρεάζει αρνητικά την κατανάλωση, αλλά και την αξία του αποταμιευμένου πλούτου.
Ο κ. Γιώργος Σαραβέλος, Global Head of FX Research, Deutsche Bank, ανέφερε ότι έχουμε ένα σχετικά αισιόδοξο μήνυμα για αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Όπως ανέφερε, προβλέπεται ότι μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε 2%-2,5% τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Ειδικά στις ΗΠΑ παρατηρείται η μεγαλύτερη πτώση. Σημαντικό ζήτημα αποτελεί η μεταβολή στις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης, επηρεάζοντας τις προμήθειες και τις τιμές των commodities. «Θα περνάμε από περιόδους αυξημένου πληθωρισμού τις επόμενες δεκαετίες. Όταν υπάρχουν αυτές οι συνθήκες, μπορούν να πέφτουν ταυτόχρονα οι τιμές μετοχών και ομολόγων» ανέφερε.
Στο Panel ΙV, «Αμοιβαία Κεφάλαια – Επενδύοντας σε περιβάλλον πληθωρισμού», ο κ. Κρις Αίσωπος, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, διευθύνων σύμβουλος της ALPHA TRUST, ανέφερε ότι δεν υπάρχουν στη χώρα μας ειδικά προϊόντα που να «ακυρώνουν» τις επιπτώσεις του πληθωρισμού, που να είναι ειδικά για πληθωριστικές συνθήκες. Υπάρχουν, βέβαια, πολλά προϊόντα που εστιάζουν στη μείωση των επιπτώσεων και έχουν κάποια απόδοση σε σχέση με τον πληθωρισμό (όπως ομόλογα που λήγουν σε μικρό χρονικό διάστημα, μετοχικά αμοιβαία).
Ο κ. Παναγιώτης Αντωνόπουλος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, Α’ αντιπρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ανέφερε ότι στη χώρα μας το wealth effect δεν είναι αρνητικό, δεδομένων και των επενδύσεων στο real estate. Ο πληθωρισμός έχει δημιουργήσει προσδοκίες για υψηλότερες αποδόσεις, που επιτυγχάνονται μέσα από νέα προϊόντα. Τα εισοδηματικά αμοιβαία κεφάλαια στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, ήταν σε all time low. Η αύξηση που έχουν τώρα είναι πολύ χαμηλότερη σε σχέση με τη δεκαετία του 2000, που τα επιτόκια ήταν όπως τα σημερινά. Αυτό καταδεικνύει τις προοπτικές για αύξηση, έως και διπλασιασμό, του ενεργητικού.
Ο κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, γραμματέας του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ανέφερε ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε δει να μειώνονται οι αποταμιεύσεις, επειδή έχει βελτιωθεί το ΑΕΠ. Οπότε, σε αυτό το επίπεδο, το πρόβλημα του πληθωρισμού δεν έχει αποτυπωθεί, δεν έχει επηρεάσει. Οι αποδόσεις στα μέσα χαρτοφυλάκια έχουν αυξηθεί σημαντικά. Εξέφρασε την άποψη ότι ο χαμηλός πληθωρισμός δεν είναι κακός, γιατί μειώνει το χρέος.
Ο κ. Ηρακλής Μπαμπλέκος, πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ, ανέφερε ότι τα χειρότερα τα έχουμε δει σε σχέση με τον πληθωρισμό. Σχετικά με τα επιτόκια επεσήμανε ότι ο ρυθμός της αποκλιμάκωσης θα είναι πιο χαμηλός σε σχέση με το παρελθόν. Ο πληθωρισμός πρέπει να είναι ένα κεφάλαιο σε βιβλίο που γράφουμε μαζί με τον πελάτη. Στη χώρα μας υπάρχει θέμα με την ενημέρωση του κόσμου. Η οικονομική κρίση έβαλε την επαγγελματική διαχείριση στο τραπέζι. Ο μεγαλύτερος «ανταγωνιστής» των αμοιβαίων είναι τα επιτόκια και αυτή είναι η πρόκληση του σήμερα.
Στην ομιλία του, με τίτλο “Investing in Greek Properties”, ο κ. Γιώργος Κορμάς, αντιπρόεδρος του ΔΣ της Resolute Group, ανέφερε: «Το real estate αποτελεί μια εναλλακτική η οποία έρχεται από τα άδυτα της ελληνικής οικονομίας και το μακρύ σκοτάδι της τελευταίας δεκαετίας. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το growth της χώρας και ο πρώτος τομέας που αναπτύθηκε στη μετά-κρίσης εποχή. Είχαμε μια αθροιστική πτώση αξίας 60% σε σχέση με το 2008, έτος-ορόσημο, το recovery είναι αντίστοιχο της πτώσης. Τα τελευταία δύο χρόνια, είχε πολύ μεγάλη ανάκαμψη, για να φτάσει στα επίπεδα του 2008. Σύντομα, η αγορά θα το φτάσει. Βέβαια, πλέον, δεν είμαστε στα πρόθυρα δημοσιονομικής κρίσης, όπως το 2008, έχουμε πολιτική σταθερότητα στη χώρα και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουμε το υψηλότατο ranking σε σχέση με άλλα χρόνια. Το real estate είναι “ογκόλιθος”. Αποτελεί καταφύγιο εν καιρώ πληθωρισμού».
Ενδιαφέρουσες απόψεις ακούστηκαν στο Panel V, με τίτλο «Ελληνικές ΑΕΕΑΠ – Επενδύοντας σε περιβάλλον πληθωρισμού» και συντονιστή τον κ. Γιώργο Κορμά.
Ο κ. Αριστοτέλης Καρυτινός, διευθύνων σύμβουλος της Prodea Investments, αντιπρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, ανέφερε: «Μιλάμε σήμερα για υψηλό πληθωρισμό όταν στην Ελλάδα το ποσοστό βρίσκεται στο μισό από την υπόλοιπη Ευρώπη. Είμαστε σε συνθήκες περίπου νορμάλ πληθωρισμού. Ως μέρος της ευρωζώνης, έχουμε όμως υψηλά επιτόκια. Δεν είναι πολύ σύνηθες. Αυτό που συνέβη στη ΕΕ είναι ότι έπεσαν πολύ οι τιμές των ακινήτων. Αυτοί που αντέχουν ή μπορούν να δανειστούν ή έχουν διαθέσιμα κεφάλαια, αυτή η περίοδος αποτελεί μια ευκαιρία. Είναι μια περίοδος ευκαιριών στην Ευρώπη. Αλλά για την Ελλάδα δεν είναι καλό, διότι ο επενδυτής βρίσκει περισσότερες ευκαιρίες εκτός. Είναι πιο ανταγωνιστική η αγορά. Στην Ελλάδα, το πρωτότυπο, και λόγω του μεγέθους αγοράς, είναι ότι τα valuations δεν πέφτουν».
Ο κ. Παναγιώτης Καπετανάκος, διευθύνων σύμβουλος της Noval Property, επεσήμανε: «Προσπαθούμε να φτιάξουμε sustainable κτήρια, να έχουν ανθεκτικό σχεδιασμό για το μέλλον. Οι απαιτήσεις αλλάζουν συνέχεια. Προσέχουμε την κεφαλαιακή μας διάρθρωση».
Ο κ. Τάσος Καζίνος, διευθύνων σύμβουλος της Trastor ΑΕΕΑΠ, ανέφερε ότι ο πληθωρισμός μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Η αύξηση στα ενοίκια μέσω των συμβασιοποιημένων προσαρμογών αυξάνει τις χρηματορροές προς τους επενδυτές. Αυξάνει το κόστος κατασκευής, άρα συμπαρασύρει και τις αξίες των ακινήτων. Λόγω του ότι τα ακίνητα, σαν real assets, θεωρούνται hedge στον πληθωρισμό, αυξάνει την αναζήτησή τους από επενδυτές, ενώ παρατηρείται αυξημένη ζήτηση στα πράσινα κτήρια.
Ο κ. Δημήτρης Παπούλης, διευθύνων σύμβουλος, εκτελεστικό μέλος του ΔΣ και πρόεδρος της Επενδυτικής Επιτροπής της Trade Estates AEEAΠ, ανακοίνωσε ότι η Latsco Family Office, συμφερόντων της Μαριάννας Λάτση, αποκτά το 4,2% της Trade Estates, θυγατρικής του Ομίλου Fourlis. «Αυτό συμβαίνει σε μια ιδιαίτερα στιγμή, καθώς ετοιμάζουμε την είσοδό μας στο ελληνικό χρηματιστήριο. Ξεκινήσαμε τον Ιούλιο 2021 με αξία ακινήτων 185 εκατ ευρώ. Τώρα, φτάνουμε αξία 340 εκατ., με 13 μεγάλα ακίνητα αξίας, είμαστε νέο μέλος στις ΑΕΕΑΠ. Είμαστε η εταιρεία που έχει δηλώσει τη στρατηγική της εξαρχής και είναι στοχευμένη στην ανάπτυξη εμπορικών πάρκων» είπε.
Η κ. Άννα Αποστολίδου, διευθύνουσα σύμβουλος της BriQ Properties AEEAΠ, σημείωσε ότι «το real estate στην Ελλάδα έχει περάσει σε έναν μεγάλο μετασχηματισμό. Από εκεί που ήταν retail επένδυση, έχει μετατραπεί με αρκετά θεσμικό ρόλο. Τα επαγγελματικά ακίνητα πέρασαν σε θεσμικούς επενδυτές. Το επόμενο βήμα είναι αυτοί οι θεσμικοί επενδυτές να απευθυνθούν στους retail investors, ώστε ο private investor να επενδύσει μέσα από τις ΑΕΕΑΠ. Εμείς, ως BriQ Properties, έχουμε διαθέσει το 22% του μετοχικού κεφαλαίου σε μικροεπενδυτές. Επενδύουμε στο σημερινό περιβάλλον, διαλέγουμε τομείς που υπάρχει value, όπως logistics και τουρισμός».
Στο Panel VI, με θέμα «Επενδύσεις σε AIFs σε περιβάλλον πληθωρισμού» και συντονιστή τον κ. Βασίλη Κλέτσα, διευθύνοντα σύμβουλο της ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑΕΕΧ, ο κ. Μάνος Δροσατάκης, διευθυντής Επενδύσεων της Iolcus Investments ΑΕΔΟΕΕ, ανέφερε ότι «η ευρωπαϊκή αγορά είναι πολύ μεγάλη, φθάνοντας τα 7,2 τρισ. ευρώ. Το 37% των κεφαλαίων επενδύεται σε εναλλακτικά αμοιβαία κεφάλαια. Όπως στη Γαλλία, στη Γερμανία. Το 50% των κεφαλαίων αυτών επενδύονται σε αμοιβαία κεφάλαια. Οι επενδυτές κατά 30% είναι τα ασφαλιστικά ταμεία, ως ο μεγαλύτερος επενδυτής στα αμοιβαία κεφάλαια, το 20% είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι ιδιώτες αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% της αγοράς. Η αγορά είναι παρεξηγημένη. Το κάθε αμοιβαίο έχει διαφορετικό προφίλ κινδύνου. Πρέπει να επιλέγουν στρατηγικές που κερδίζουν. Τα hedge funds έχουν μεγάλες αποδόσεις εν μέσω υψηλού πληθωρισμού. Τα αμοιβαία κεφάλαια έχουν μεγάλες αποδόσεις».
Ο κ. Αλέξανδρος Μαγκλάρας, γενικός διευθυντής και διευθυντής Επενδύσεων της Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ, ανέφερε: «Σε πολλούς τομείς φαίνεται ότι τώρα ξεκινάμε. Είναι πρόσφατο και το θεσμικό πλαίσιο που έχει τεθεί σε εφαρμογή. Αν εξαιρέσουμε τα ακίνητα, εμείς επεκτείναμε την άδεια και εισήλθαμε στον χώρο. Εντάσσουμε το ESG στη λήψη αποφάσεων και είμαστε ενεργοί στον διάλογο που έχουμε με τις επιχειρήσεις. Το ΕSG δίνει επενδυτικό ενδιαφέρον».
Ο κ. Παναγιώτης Σαμαρτζής, Investment Technology & Risk Management Specialist, AssetWise Capital Management, επεσήμανε: «Οι εναλλακτικές επενδύσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα. Η διαφοροποίηση και η επίτευξη σημαντικών αποδόσεων είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά αυτών των επενδύσεων. Η σχέση απόδοσης-κινδύνου βελτιώνεται, άρα οι εναλλακτικές αποτελούν σημαντικότατο εργαλείο για τους επενδυτές. Στις εναλλακτικές επενδύσεις, τα δύο βασικά είδη που επωφελούνται από τον πληθωρισμό είναι τα ακίνητα και τα εμπορεύματα».
Ο κ. Ιωσήφ Παπαδογιάννης, διευθυντής Επενδύσεων και μέλος του ΔΣ της ALPHA TRUST, ανέφερε ότι «τα πλεονεκτήματα των ΑIFs είναι ότι μπορούν να επενδύουν σε μη εισηγμένες αξίες. Πρώτον, αυξάνεται η δυνατότητα διαφοροποίησης κάποιου χαρτοφυλακίου και η ευελιξία που έχουν στις στρατηγικές τους. Τα μειονεκτήματα είναι το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο είναι πιο χαλαρό (ρίχνει περισσότερο βάρος στον διαχειριστή, τον επενδυτή). Τα AIFs μπορούν να εφαρμόσουν τη στρατηγική που επιθυμούν. Έχουν μεγάλη ελευθερία κίνησης. Η δυνατότητα των AIFs να είναι ευέλικτα τους δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα».
Το “Greek Private Equity Evolution” βρέθηκε στο επίκεντρο της ομιλίας του κ. Μάρκου Βερέμη, συνιδρυτή και προέδρου του ΔΣ της Upstream, εταίρου της Big Pi Ventures. Ο κ. Βερέμης, στην ομιλία του, μοιράστηκε σκέψεις για το πώς αλλάζει το τοπίο στο private equity μέσα στον χρόνο, αλλά και για το 2024. Κεντρική ιδέα, σύμφωνα με τον κ. Βερέμη, είναι ότι σίγουρα στην επόμενη πενταετία το private equity θα είναι διαφορετικό από ό,τι ήταν τα τελευταία 14 χρόνια. «Τα προηγούμενα 14 χρόνια, ανέφερε, καταγράφηκε ένα bull run και υπήρξε δυσκολία στο να ξεχωρίσει κανείς τους ικανούς από τους τυχερούς». Όπως εκτίμησε, «το private equity τα επόμενα χρόνια θα παρεμβαίνει ενεργά, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδος. Στη χώρα μας υπάρχουν πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις που έχουν ανάγκη από εξαγορές άλλων εταιρειών για να μεγαλώσουν, καθώς και από σωστό management, και για τον λόγο αυτό οι δεξιότητες του private equity είναι απαραίτητες».
Στο Panel VII, με τίτλο «Οι επενδύσεις των Private Equity σε πληθωριστικό περιβάλλον» και συντονιστή τον κ. Μάρκο Βερέμη, συνιδρυτή και πρόεδρο του ΔΣ της Upstream, εταίρου της Big Pi Ventures, ο κ. Απόστολος Ταμβακάκης, πρόεδρος της EOS Capital Partners ΑΕΔΟΕΕ, ανέφερε: «Eίδαμε ότι πολλά deals χτυπήθηκαν αλύπητα από τα private equities. Μετά την πανδημία και τον πόλεμο, έχει γίνει πολύ πιο δύσκολο να συγκεντρώσεις χρήματα. Και στην Ευρώπη υπάρχει πίεση, ο κόσμος ζητάει περισσότερες αποδόσεις. Η νέα γενιά δεν ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με δουλειά εξαρτημένης εργασίας, αλλά να μπει στο επιχειρείν, ή με κάποια startup ή κάνει δουλειές με country partners του εξωτερικού. Το πρόβλημα της χώρας είναι το equity. Έχω βαθιά πεποίθηση ότι θα χρειαστεί, όπως και να ’χει. Πιστεύω ότι αυτό το οικοσύστημα θα ανεβεί. Έχω συνεπενδύσει με ανεξάρτητους επενδυτές. Υπάρχει τεράστιος χώρος, ο Έλληνας ξέρει καλύτερα το ελληνικό περιβάλλον».
Ο κ. Τάκης Σολωμός, Partner, Elikonos Capital ΑΕΔΟΕΕ, τόνισε ότι «προ δεκαπενταετίας, το private equity ήταν παρεμβατική επένδυση. Η αγορά στην Αμερική διαθέτει έναν προχωρημένο κλάδο σε συνέργειες, deals κ.τ.λ., ενώ στην Ευρώπη, που υπάρχουν legacy εταιρείες, τα deals δυσκολεύουν περισσότερο. Στην αμερικανική αγορά δεν αντανακλάται η ύφεση. Δεν έχει θέμα με την ενέργεια, όπως στην ΕΕ». Επίσης, σημείωσε: «Θεωρώ ότι ένα νέο παιδί 30 ετών με 4 χρόνια προϋπηρεσία δεν μπορεί να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση με εκατοντάδες ανθρώπους. Μπορεί να είναι εξαιρετικός μέτοχος και όταν αποκτήσει εμπειρία, θα μπορεί να αναλάβει, κάποια στιγμή».
Ο κ. Γιώργος Μαυρίδης, πρόεδρος της SouthBridge Advisors ΑΕΔΟΕΕ, επεσήμανε: «Στην Ελλάδα, η αγορά είναι μικρή, αν και είμαστε καλύτερα από πριν. Υπάρχει βελτίωση όλα αυτά τα χρόνια. Τώρα, πρέπει να πάρουμε τον ρόλο και να διαμορφώσουμε αξίες για όλους. Ο τραπεζίτης δεν έχει δουλειά να κρίνει επιχειρηματικά οράματα, αλλά μόνο αυτός που βάζει τα χρήματα. Εδώ είναι ο ρόλος του private equity. Λείπει ο θεσμικός ρόλος στο private equity».
Η κ. Αναστασία Στάμου, αντιπρόεδρος Β’ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και Πρόεδρος του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών, παρέθεσε μία ενδιαφέρουσα ομιλία σχετικά με τη συμμετοχή των θεσμικών και ιδιωτών επενδυτών στην κεφαλαιαγορά. Όπως ανέφερε: «Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της EFAMA, σχεδόν 1,6 τρισεκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να διατεθούν για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, εάν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά μείωναν το μερίδιο σε καταθέσεις κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες. Στην Ελλάδα δεν αποταμιεύουμε -έχουμε αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με το ΑΕΠ – και όταν αποταμιεύουμε κρατάμε την αποταμίευση σε τραπεζικές καταθέσεις, παρότι οι ονομαστικές αποδόσεις είναι χαμηλές και παρότι -πλέον-επηρεάζονται ακόμα περισσότερο από τον πληθωρισμό. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μία εναρμονισμένη, εθνική στρατηγική για την ενίσχυση της συμμετοχής των νοικοκυριών στην κεφαλαιαγορά, ιδίως για την παροχή κινήτρων, που θα ικανοποιούσε την ανάγκη ανανέωσης της μακροπρόθεσμης εμπιστοσύνης στην κεφαλαιαγορά, εξισορροπώντας τα συμφέροντα όλων των πλευρών και ενισχύοντας την άσκηση του εποπτικού ρόλου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.»
