Η επάνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν έχει προκαλέσει αμηχανία και ανησυχία στη Δύση και πραγματικό τρόμο στους Αφγανούς, ιδίως όσους έχουν βιώσει τη χώρα κατά την προηγούμενη φάση της εξουσίας των ακραίων ισλαμιστών.
Οι μεγαλύτεροι φόβοι αφορούν στη μεταχείριση των γυναικών, παρά τις προσπάθειες των Ταλιμπάν να εμφανίσουν ένα διαλλακτικό πρόσωπο στην παρούσα φάση. Πριν το 2001, οι γυναίκες στο Αφγανιστάν είχαν υποστεί απερίγραπτη βαρβαρότητα από τους Ταλιμπάν και ο φόβος ότι σταδιακά η χώρα θα επιστρέψει στο καθεστώς αυτό είναι απτός.
Μαύρα μαντάτα για τις γυναίκες
Ωστόσο, η επάνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία σηματοδοτεί και άλλες «κρυφές» οπισθοδρομήσεις για το Αφγανιστάν, οι οποίες αναμένεται να φανούν κατά το επόμενο διάστημα, καθώς οι ισλαμιστές αντάρτες θα ενισχύουν την κυριαρχία τους στη χώρα και θα εφαρμόζουν τα δόγματά τους στην πολιτική και την κοινωνία.
Για παράδειγμα αμφίβολο είναι το τι θα γίνει με το 30% των δημοσίων υπαλλήλων στη χώρα που είναι γυναίκες. Ως το 2001 οι Ταλιμπάν απαγόρευαν στις γυναίκες να εργάζονται εκτός σπιτιού ή ακόμα και να βγαίνουν από αυτό χωρίς τη συνοδεία άνδρα. Όλα αυτά ανατράπηκαν στην 20ετία που ακολούθησε.
Τι λένε οι Ταλιμπάν
Το σύνταγμα της χώρας απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω φύλου και πολλές γυναίκες εργάζονται ή και κατέχουν δημόσια αξιώματα. Ταυτόχρονα, η μητρική θνητότητα μειώθηκε κατά 50% και οι γάμοι ανηλίκων γυναικών μειώθηκαν κατά 17%. Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν για είκοσι χρόνια αποκτούσαν δικαιώματα.
Το τι θα συμβεί τώρα, μένει να φανεί, αν και εκπρόσωποι των Ταλιμπάν έχουν ξεκαθαρίσει ότι τα σχολεία θα χωριστούν σε αρρένων και θηλέων, επιστρέφει η υποχρεωτική χιτζάμπ και η υποχρεωτική συνοδεία από άνδρες όταν οι γυναίκες βγαίνουν έξω. Εκτιμάται, δε, ότι η κατάσταση σταδιακά θα επιδεινωθεί.
Το τέλος (;) της εκπαίδευσης
Όσον αφορά στα παιδιά, τα πράγματα είναι επίσης σκοτεινά, σε μια χώρα που το 65% των κατοίκων είναι παιδιά και νέοι. Επί μια εικοσαετία, χάρη και στις ξένες επενδύσεις, το ποσοστό των παιδιών που παρακολουθούσαν την γενική εκπαίδευση (τάξεις 1-12) αυξήθηκε από 0,9 εκατομμύρια στα 9,2 εκατομμύρια με το 39% να είναι κορίτσια.
Τώρα, με τους Ταλιμπάν να επιστρέφουν στην εξουσία, οι φόβοι για οπισθοδρόμηση και επιστροφή σε μια κατάσταση όπου η εκπαίδευση θα είναι πολύ δύσκολη αυξάνονται καθημερινά, ενώ ούτε λόγος δεν γίνεται για το περιεχόμενό της, το οποίο θα πρέπει να έχει την έγκριση των ισλαμιστών.
Το τεράστιο ηθικό βάρος
Τέλος, η Δύση βρίσκεται μπροστά στο τεράστιο ηθικό βάρος της προστασίας των περίπου 300.000 Αφγανών πολιτών που συνεργάστηκαν με τους Αμερικανούς και τους συμμάχους τους μετά την εισβολή του 2001 και πλέον αντιμετωπίζουν το φάσμα ακόμα και του θανάτου των ιδίων και των οικογενειών τους.
Από το 2014 ως το 2021 οι ΗΠΑ εξέδωσαν μόλις 16.000 Ειδικές Μεταναστευτικές Βίζες για Αφγανούς, ώστε να φύγουν από τη χώρα, ενώ η προέλαση των Ταλιμπάν αύξησε τις επιθέσεις σε βάρος Αφγανών που εργάζονταν ως μεταφραστές με τους Αμερικανούς κατά 45% τους τελευταίους μήνες.
Το πρόγραμμα της Ειδικής Βίζα για τους Αφγανούς αυτούς είναι τραγικά αργό, καθώς αιτήσεις για σχεδόν 70.000 άτομα λιμνάζουν στη γραφειοκρατία των ΗΠΑ και πλέον θεωρείται δεδομένο ότι ελάχιστοι από αυτούς τους ανθρώπους θα καταφέρουν να διαφύγουν στη Δύση.
Οι εικόνες των απεγνωσμένων Αφγανών να τρέχουν πίσω από αεροπλάνα που φεύγουν για τις ΗΠΑ –και οι θάνατοι κάποιων από αυτούς– θα στοιχειώνουν για πολλά χρόνια τη συνείδηση των χωρών της Δύσης που αποχωρούν όπως-όπως από το Αφγανιστάν, αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους στη μοίρα τους.
