Το ότι οι σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας μπορούν να περιγραφούν με τον όρο «είναι μπερδεμένο» είναι γνωστό εδώ και καιρό. Ωστόσο, μια κίνηση της Άγκυρας ενδεχομένως να προκαλεί εντάσεις με τη Μόσχα σε μια κρίσιμη περίοδο και για τις δύο χώρες.
Αρχικά, η είδηση: φορτηγό πλοίο με ρωσική σημαία, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες, μεταφέρει σιτηρά, βρίσκεται ακινητοποιημένο λίγο έξω από το τουρκικό λιμάνι του Καρασού στη Μαύρη Θάλασσα. Το πλοίο, με την ονομασία «Zhibek Zholy», απέπλευσε την περασμένη Πέμπτη από το υπό ρωσικό έλεγχο ουκρανικό λιμάνι του Μπερντιάνσκ και, σύμφωνα με το Κίεβο, μεταφέρει παρανόμως κατασχεμένα ουκρανικά σιτηρά.
Το… ακίνητο πλοίο
Μόλις το πλοίο έφθασε σε απόσταση σχεδόν ενός χιλιομέτρου από τις τουρκικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας, ακινητοποιήθηκε, ενώ ο Ουκρανός πρέσβης στην Άγκυρα κατήγγειλε ότι το σκάφος μεταφέρει «κλεμμένο» ουκρανικό σιτάρι -η Μόσχα έχει «κρατικοποιήσει» την περιουσία του δημοσίου στις περιοχές που έχει καταλάβει μετά την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου και ισχυρίζεται ότι αγοράζει σιτηρά από τους ντόπιους αγρότες.
Ο Ουκρανός πρέσβης στην Τουρκία ζήτησε από τις αρχές να λάβουν τα «απαραίτητα μέτρα» και δήλωσε σε ΜΜΕ της πατρίδας του ότι η τουρκική ακτοφυλακή προχώρησε στην κατάσχεση του πλοίου και του φορτίου του. Ωστόσο, οι τουρκικές αρχές τηρούν… σιγήν ιχθύος, παρότι το σκάφος είναι σε απόσταση αναπνοής από τους λουόμενους στην παραλία του Καρασού και παραμένει ακινητοποιημένο εδώ και κάποιες μέρες, χωρίς να είναι γνωστό κάτι περισσότερο για τη μοίρα του.
Ήπια αντίδραση Λαβρόφ
Η πρώτη αντίδραση της Μόσχας ήλθε από τον Ρώσο ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος παραδέχθηκε ότι το «Zhibek Zholy» δεν έφθασε στον προορισμό του, ωστόσο, απέφυγε να αναφερθεί στη σημασία που η Ρωσία δίνει στην επανέναρξη της χρήσης ουκρανικών λιμένων που έχουν περάσει στον έλεγχο των ρωσικών δυνάμεων, περιοριζόμενος να πει μόνο ότι «θα πρέπει να δούμε την κατάσταση». Σύμφωνα με τον Λαβρόφ, «το πλοίο φέρει ρωσική σημαία. Νομίζω ότι ανήκει στο Καζακστάν, ενώ μεταφέρει φορτίο υπό συμβόλαιο μεταξύ Τουρκίας και Εσθονίας».
Το Καζακστάν, από την πλευρά του, δήλωσε ότι δεν υφίστανται κυρώσεις σε βάρος της εταιρείας που έχει μισθώσει το πλοίο, ενώ Τούρκος αξιωματούχος που μίλησε υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, δήλωσε ότι πραγματοποιείται «έλεγχος» στο σκάφος, χωρίς, ωστόσο, να δώσει άλλες λεπτομέρεις. Κάτι το λογικό, καθώς η Τουρκία από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία επιχειρεί να τηρήσει μια στάση φιλικής ουδετερότητας, τόσο απέναντι στη Μόσχα όσο και απέναντι στο Κίεβο, και να αποφύγει κινήσεις που θα την απομάκρυναν από τη μία ή την άλλη πλευρά.
Η ασταθής «ισορροπία» Ερντογάν
Η Άγκυρα έχει δηλώσει ότι έχει ερευνήσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, ουκρανικές καταγγελίες για κλεμμένα σιτηρά από τους Ρώσους, ενώ Τούρκοι αξιωματούχοι συναντήθηκαν τη Δευτέρα με ουκρανική αντιπροσωπεία, με αντικείμενο της συζήτησης την ασφάλεια. Και ο Ερντογάν έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να ακολουθήσει μια «ισορροπημένη» πολιτική έναντι και των δύο χωρών. Από την άλλη, ήδη χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ εκφράζουν δυσφορία για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει επιβάλλει καμία κύρωση στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία, η μοναδική χώρα της συμμαχίας που τηρεί αυτή τη στάση.
Επίσης, τόσο η Μόσχα όσο και το Κίεβο έχουν κατά καιρούς κατηγορήσει την Άγκυρα για εύνοια προς την μία ή την άλλη πλευρά. Τώρα, λοιπόν, το επίμαχο πλοίο μπορεί να γίνει το «ψαλίδι» που θα κόψει το «σχοινί» πάνω στο οποίο ισορροπεί ο Τούρκος πρόεδρος: αν η Τουρκία επιτρέψει στο σκάφος να αποπλεύσει, κινδυνεύει να «τα σπάσει» με την Ουκρανία, ενώ αν το κρατήσει ακινητοποιημένο διακινδυνεύει την οργή της Ρωσίας. Εξ ου και η ένοχη σιωπή της Άγκυρας για το θέμα, παρότι -όπως συνήθως συμβαίνει- τα ζητήματα αυτά όσο καθυστερούν τόσο χειρότερα εξελίσσονται…
