Έντονα ανήσυχοι είναι οι εκπρόσωποι του φαρμακευτικού κλάδου στη χώρα μας, διαβλέποντας από η μια μεριά τις επιβαρύνσεις να αυξάνονται ραγδαία και από την άλλη την ανυπαρξία διάθεσης από την Πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλίες στο πεδίο της φαρμακευτικής πολιτικής.
Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα ανέφερε σε συνέντευξη τύπου ο ΣΦΕΕ, οι συνολικές επιβαρύνσεις από clawback και rebate για το 2019 έχουν φτάσει στα 1,8 δισ. ευρώ, ενώ κλιμακώνονται ανεξέλεγκτα τη φετινή χρονιά. Μάλιστα σύμφωνα με το Γενικό Διευθυντή του ΣΦΕΕ κ. Μιχάλη Χειμώνα, μόνο το clawback της εξωνοσκομειακής δαπάνης για φέτος αν εξακολουθήσει να κινείται με τους τωρινούς ρυθμούς θα φτάσει το 1 δισ. ευρώ!
Η φαρμακευτικές εταιρείες καταδεικνύουν τις αυξημένες ανάγκες για φάρμακα που πρέπει να καλυφθούν από τη δημόσια δαπάνη και οι οποίες προέρχονται από τις αυξημένες ανάγκες εμβολιασμού, που εκτιμώνται στα 200 εκατ. ευρώ, την κάλυψη των ανασφάλιστων που εκτιμάται στα 290 εκατ. ευρώ και την εισαγωγή φαρμάκων από το ΙΦΕΤ που εκτιμάται σε πάνω από 100 εκατ. ευρώ. Το σύνολο των συγκεκριμένων κονδυλίων διαμορφώνεται συνολικά στα 600 εκατ. ευρώ και θα πρέπει να τεθεί εκτός του κλειστού προϋπολογισμού για τα φάρμακα που συνολικά δεν ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ.
Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου και ο Γενικός Διευθυντής κ. Μιχάλης Χειμώνας, παρουσίασαν πριν λίγο ένα πλέγμα προτάσεων που συναρθρώνονται σε 7 πυλώνες δράσεων. Οι εκπρόσωποι του ΣΦΕΕ σημείωσαν πως το προτεινόμενο στρατηγικό πλαίσιο, το οποίο και έχει κατατεθεί ήδη στην κυβέρνηση και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, είναι αποτέλεσμα συστηματικής μελέτης, αλλά και της μακράς εμπειρίας του κλάδου, ενώ λαμβάνει υπόψη τα διεθνή αλλά και τα ελληνικά δεδομένα καθώς και στοιχεία που έχουν προκύψει από πρόσφατη εξειδικευμένη έρευνα και μελέτη (Deloitte 2020).
Δείτε το βίντεο:
Ο πρώτος πυλώνας αφορά στον επαναπροσδιορισμό του Φαρμακευτικού Προϋπολογισμού ο οποίος, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πλέον, πως είναι ανεπαρκής και δεν καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες της χώρας. Τη στιγμή που σε όλη την Ευρώπη επανεξετάζονται οι δαπάνες Υγείας, είναι η ώρα να αναθεωρηθεί ο προϋπολογισμός φαρμάκου στη χώρα μας κινούμενος σε ρεαλιστική και επιστημονική βάση.
Λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά, επιδημιολογικά και δημογραφικά δεδομένα αλλά και την είσοδο νέων φαρμάκων (horizon scanning) καθώς και τη λήξη της πατέντας παλαιότερων. Με αντιμετώπιση της υπερσυνταγογράφησης αλλά και έλεγχο όλων τα κέντρων κόστους πέραν του φαρμάκου, στο χώρο της Υγείας, για την απαραίτητη εξεύρεση πόρων και βεβαίως χωρίς να αγνοούνται ούτε οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας αλλά ούτε και οι δυνατότητες βιωσιμότητας των φαρμακευτικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, δημιουργία επιπρόσθετου κονδυλίου, που θα αφορά στην πρόληψη (εμβόλια) αλλά και για την απόκτηση ευελιξίας στην ανταπόκριση στις αυξημένες ανάγκες που ανέδειξε ο COVID-19.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην ενίσχυση των προσπαθειών για την αύξηση της αποτελεσματικότητας, ως αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να αποκτήσουμε ένα ορθολογικό και αποδοτικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Η προτεινόμενη επίτευξη του στόχου εδράζεται πάνω σε μια νέα αρχιτεκτονική διαχείρισης ασθενών που αντικαθιστά το νοσοκομειοκεντρικό σύστημα και προβλέπει τη ριζική αλλαγή της νοοτροπίας χρήσης φαρμάκων. Με έμφαση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, στην ενσωμάτωση βέλτιστων διεθνών πρακτικών και σε διαδικασίες συνεχούς αξιολόγησης και ελέγχου αποδοτικότητας καθώς και στην πλήρη εφαρμογή και αξιοποίηση εργαλείων και μεταρρυθμίσεων που αν και υπάρχουν δεν αξιοποιούνται πλήρως.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά στην επαναξιολόγηση του μηχανισμού επιστροφών (clawback), του οποίου το συνεχώς και ανεξέλεγκτα αυξανόμενο ύψος αποτελεί βασική απειλή της βιωσιμότητας του συστήματος. Όπως σημείωσαν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου, αποτελεί κοινό τόπο πως ο μηχανισμός αποπληρωμής πρέπει να λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας, προστατεύοντας το οικοσύστημα από τον κίνδυνο πλεονασματικών δαπανών. Όμως σήμερα ο μηχανισμός δεν παρέχει κίνητρα για αλλαγή δράσης αντιθέτως, διαιωνίζει τις παθογένειες, καθώς αντί να ωθεί στην αντιμετώπισή τους τις αναπαράγει αφού απλώς μετακυλίει το κόστος τους στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις.
Τα στοιχεία του α΄ τριμήνου του 2020, όπως και τα αντίστοιχα του α΄ τριμήνου του 2019, καταδεικνύουν αύξηση της υπέρβασης κατά 45% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τρεις (3) διαδοχικές εκθέσεις ενισχυμένης εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Surveillance Reports της Commission Ιούνιος 2019, Νοέμβριος 2019 και Φεβρουάριος 2020) κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι ο μηχανισμός υποχρεωτικών επιστροφών (clawback) δημιουργεί ηθικό κίνδυνο και δεν είναι βιώσιμος. Η Πολιτεία που έχει δείξει δείγματα πως κατανοεί τα προβλήματα πρέπει τώρα και να δράσει.
Ο τέταρτος πυλώνας αφορά στην ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
Στόχος των προτεινόμενων δράσεων είναι η διασφάλιση της προσιτής, ισότιμης και έγκαιρης πρόσβασης νέων καινοτόμων θεραπειών στην Ελληνική αγορά, μέσω μίας αποτελεσματικής, δυναμικής και συνεχούς διαδικασίας Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (Health Technology Assessment-HTA).
Αξιοποίηση των κλινικών μελετών, εναρμόνιση με Ευρωπαϊκές πρακτικές, άρση εμποδίων και έξυπνες λύσεις για βιώσιμη χρηματοδότηση – όπως η δημιουργία ταμείου φαρμακευτικής καινοτομίας (innovation fund) – συνθέτουν τις παρεμβάσεις που απαιτούνται έτσι ώστε οι Έλληνες να διατηρούν το δικαίωμα στην ελπίδα και να μετέχουν όλων των ωφελημάτων που η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος προσφέρουν.
Ο πέμπτος πυλώνας αφορά στην αναπτυξιακή διάσταση του κλάδου και την προώθηση των επενδύσεων. Στο νέο οικονομικό υπόδειγμα που χρειάζεται η χώρα ο φαρμακευτικός κλάδος μπορεί να έχει κομβικό ρόλο. Δεν είναι τυχαίο πως αποτελεί τον τρίτο εξαγωγικό κλάδο της χώρας. Ένα πεδίο στο οποίο τα πρώτα δείγματα, όπως η φορολογική έκπτωση 200% των επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη είναι σαφώς ενθαρρυντικά σημείωσαν οι εκπρόσωποι του ΣΦΕΕ.
Παράλληλα, και στο πεδίο της κλινικής έρευνας, όπου ο συμψηφισμός του clawback με επενδύσεις σε κλινική έρευνα είναι ένα σημαντικό θετικό βήμα, που πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω με την αύξηση του σχετικού κονδυλίου ώστε να πολλαπλασιαστούν οι επενδύσεις και τα οφέλη των κλινικών μελετών στη χώρα μας για όλους: ασθενείς, υποδομές νοσοκομείων & συστήματος υγείας, ασθενείς, οικονομία.
Ο έκτος πυλώνας είναι η περαιτέρω αξιοποίησή των ψηφιακών τεχνολογιών στη λειτουργία και διακυβέρνηση όλων των οργανισμών που εμπλέκονται στην αλυσίδα αξίας της ελληνικής υγειονομικής περίθαλψης.
Η επιτυχία του ψηφιακού άλματος που έγινε στη Δημόσια Διοίκηση, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα και εν μέσω πανδημίας δείχνει πως ο στόχος είναι εφικτός. Η ενοποίηση συστημάτων (συνταγογράφησης φαρμάκων, αναλωσίμων, εξετάσεων), η χρήση των ψηφιακών δυνατοτήτων για έλεγχο αλλά και την αξιοποίηση των δεδομένων υγείας για τον προσδιορισμό των τάσεων στις δαπάνες υγείας και στο φάρμακο αποτελούν σημαντικές δράσεις που μπορούν να οδηγήσουν άμεσα σε αποδοτική εποπτεία, εξοικονόμηση πόρων, βελτιστοποίηση υπηρεσιών και δυνατότητα χάραξης αποτελεσματικών πολιτικών υγείας.
Ο έβδομος πυλώνας αφορά στην προώθηση ενός ισχυρού πλαισίου συνεργασίας φαρμακοβιομηχανίας-Πολιτείας για την προαγωγή της κοινωνικής υπευθυνότητας και αλληλεγγύης.
Η υιοθέτηση καλών πρακτικών, η τήρηση και η προαγωγή της νομιμότητας και της διαφάνειας, η ηθική και δεοντολογική λειτουργίας του συστήματος υγείας αποτελούν απαραίτητες συνθήκες για τη διασφάλιση της δίκαιης και ισότιμης πρόσβασης των Ελλήνων ασθενών στις αναγκαίες για εκείνους θεραπείες, τη στήριξη του έργου των Ελλήνων επιστημόνων, την προαγωγή της ιατρικής επιστήμης και του Δημόσιου Συστήματος Υγείας αλλά και την ευνοϊκή εκδήλωση της επιχειρηματικότητας. Ταυτόχρονα, η ενίσχυση της συνεργασίας φαρμακοβιομηχανίας-Πολιτείας σε προγράμματα πρόληψης, καταγραφής κλπ. μπορεί να αποδώσει ισχυρά οφέλη τόσο για το σύστημα υγείας όσο και την κοινωνία.
