Σε οκτώ μέρες από σήμερα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και ο Ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν, θα έχουν την πρώτη διά ζώσης συνάντησή τους στη Γενεύη, ως ηγέτες των χωρών τους, καθώς στο παρελθόν είχαν συναντηθεί, όταν ο Μπάιντεν ήταν αντιπρόεδρος του Μπάρακ Ομπάμα.
Το κλίμα της συνάντησης αναμένεται… εκρηκτικό, καθώς το τελευταίο διάστημα οι δύο χώρες έχουν ανταλλάξει βαριές κατηγορίες, ενώ και η ατζέντα της συνάντησης είναι πραγματικά δύσκολη. Φυσικά, ουδείς αναμένει ότι Μπάιντεν και Πούτιν θα συζητήσουν όλα τα ανοιχτά θέματα, ωστόσο, το βέβαιο είναι ότι μετά τις 16 Ιουνίου το επίπεδο των σχέσεων Ουάσινγκτον-Μόσχας θα αναδιαμορφωθεί -προς το καλύτερο ή το χειρότερο, μένει να αποδειχθεί.
Τα βασικά ζητήματα που οι δύο ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν είναι τα παρακάτω:
Ρωσικός ψηφιακός «δάκτυλος» στις αμερικανικές εκλογές
Οι κατηγορίες για διάδοση ψευδών ειδήσεων μέσω του διαδικτύου και οι κυβερνοεπιθέσεις με στόχο την παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές βρίσκονταν στο επίκεντρο της διμερούς έντασης και αποτέλεσαν αιτία για την επιβολή αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Μόσχας, κυρίως μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016. Πιο πρόσφατα μια σειρά μεγάλων κυβερνοεπιθέσεων ενόχλησαν την Ουάσινγκτον. SolarWinds, Colonial Pipeline, JBS: οι επιθέσεις εναντίον τους αποδόθηκαν στη Μόσχα ή σε χάκερς με έδρα τη Ρωσία.
Η Ρωσία διαψεύδει τις κατηγορίες αυτές και κατηγορεί την Ουάσινγκτον ότι παρεμβαίνει σε εσωτερικά της ζητήματα στηρίζοντας την αντιπολίτευση ή χρηματοδοτώντας οργανώσεις και μέσα ενημέρωσης που επικρίνουν το Κρεμλίνο. Η Μόσχα θεωρεί εξάλλου ότι είναι θύμα αμερικανικών κυβερνοεπιθέσεων και διαβεβαιώνει ότι επιθυμεί “μια παγκόσμια συμφωνία” για να περιοριστεί η χρήση των κυβερνοόπλων. Μια πρόταση την οποία έκανε το Κρεμλίνο ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020.
Ανθρώπινα δικαιώματα
Ο Μπάιντεν έχει δεσμευθεί ότι θα πει στον Πούτιν πως δεν θα μείνει “με τα χέρια σταυρωμένα” μπροστά στις “παραβιάσεις” των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία. Ένα θέμα που προκαλεί την αντίδραση της Μόσχας, καθώς το Κρεμλίνο θεωρεί ότι αποτελεί απόδειξη των παρεμβάσεων της Ουάσινγκτον και του ηγεμονισμού των ΗΠΑ. Οι αμερικανικές επικρίσεις αυξήθηκαν μετά τη δηλητηρίαση τον Αύγουστο του 2020 του Ρώσου αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι. Ο Ναβάλνι επέζησε και πλέον βρίσκεται στη φυλακή, με τους συγγενείς του και τις οργανώσεις του να έχουν γίνει στόχος δικαστικής επίθεσης.
Η Ρωσία από την πλευρά της διερωτάται για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των υποστηρικτών του τέως προέδρου Τραμπ, οι οποίοι συνελήφθησαν μετά την εισβολή τους στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο. Επικρίνει επίσης “τη λογοκρισία” στο Χόλιγουντ όπως και το διαδίκτυο από τις εταιρείες των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, η Μόσχα καταγγέλλει ότι “η πολιτική ορθότητα έχει φτάσει σε επίπεδα γελοιότητας” στις ΗΠΑ.
Γεωπολιτική-στρατηγική ισορροπία
Στο στρατιωτικό πεδίο –στην Ουκρανία, τη Συρία και την Αρκτική μεταξύ άλλων—οι δύο χώρες αλληλοκατηγορούνται για στρατιωτικό επεκτατισμό. Το τέλος μιας σειράς συμφωνιών εγείρει φόβους για μια κούρσα εξοπλισμών. Από το 2018 ο Πούτιν εξαίρει τους “υπερηχητικούς” πυραύλους της Ρωσίας, οι οποίοι μπορούν να ξεφύγουν από τα υφιστάμενα αντιαεροπορικά συστήματα. Η στρατηγική ισορροπία είναι πολύ πιθανό να βρεθεί στην καρδιά των συνομιλιών.
Οι ΗΠΑ θέλουν να επιμείνουν στην πρόσφατη ανάπτυξη περίπου 100.000 Ρώσων στρατιωτών στα σύνορα με την Ουκρανία, η οποία είχε προκαλέσει ανησυχία για μια ακόμη ρωσική εισβολή στη χώρα, μετά την απώλεια της Κριμαίας το 2014. Η Μόσχα από την πλευρά της εκτιμά ότι τα στρατιωτικά γυμνάσια και η ανάπτυξη δυνάμεων από το ΝΑΤΟ και την ανατολική Ευρώπη αποτελούν τη μεγαλύτερη περιφερειακή απειλή.
Διακρατικές σχέσεις-κυρώσεις
Σε κάθε νέο κύμα κυρώσεων Ρώσοι και Αμερικανοί προχωρούν στην απέλαση διπλωματών, μειώνοντας το προσωπικό των πρεσβειών τους και περιορίζοντας τους διαύλους επικοινωνίας. Μόσχα και Ουάσινγκτον ανακάλεσαν επίσης φέτος τους πρεσβευτές τους “για διαβουλεύσεις”, αφού ο Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε τον Πούτιν “δολοφόνο“.
Η Ρωσία κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι καθυστερούν την παροχή βίζας στους Ρώσους διπλωμάτες. Εξάλλου η Μόσχα αρνήθηκε τον Φεβρουάριο να δώσει βίζα στον εκπρόσωπο της NASA. Η αμερικανικό προξενείο στη Μόσχα δεν εκδίδει καθόλου βίζες λόγω έλλειψης προσωπικού, καθώς η Ρωσία του απαγόρευσε να έχει ντόπιους υπαλλήλους. Επίσης απειλούνται και οι υπηρεσίες που παρέχει για τους Αμερικανούς πολίτες.
Κρατούμενοι
Πολλοί κρατούμενοι ελπίζουν ο Μπάιντεν και ο Πούτιν να καταλήξουν σε συμφωνία για την τύχη τους τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες. Ο Πολ Γουίλαν, που κρατείται στη Ρωσία κατηγορούμενος για κατασκοπεία, ζήτησε στις αρχές του μήνα από τον Αμερικανό πρόεδρο να συμφωνήσει στην ανταλλαγή του με έναν Ρώσο. Η μητέρα του εμπόρου όπλων Βίκτορ Μπουτ, που κρατείται στις ΗΠΑ, επίσης απηύθυνε έκκληση στους δύο ηγέτες.
Η οικογένεια του Κονσταντίν Γιαροσένκο, ενός Ρώσου πιλότου που κρατείται στις ΗΠΑ για διακίνηση κοκαΐνης, ζητεί την απελευθέρωσή του. Οποιαδήποτε σχετική διαπραγμάτευση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον Αμερικανό Τρέβορ Ριντ, ο οποίος είναι φυλακισμένος στη Ρωσία επειδή μεθυσμένος επιτέθηκε σε δύο Ρώσους αστυνομικούς.
Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, ο παραπάνω κατάλογος μόνο εξαντλητικός δεν είναι, καθώς υπάρχουν και άλλα ζητήματα, όπως η προσέγγιση Ρωσίας-Τουρκίας, η πολιτική των αγωγών προς την Ευρώπη, το ζήτημα της Λιβύης, και πολλά άλλα ανοιχτά ζητήματα. Προφανώς η πρώτη συνάντηση των δύο ηγετών δεν μπορεί να είναι εξαντλητική, ωστόσο, σίγουρα θα δώσει τον τόνο για τη συνέχεια.
