Τον ενισχυμένο ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή, το εξαιρετικό επίπεδο των διμερών σχέσεων και την αναγνώριση του υψηλού κύρους του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, σηματοδοτεί η διδυμη πρόσκληση που απηύθυνε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στον Πρωθυπουργό.
Ο κ.Μητσοτάκης θα συναντηθεί στον Λευκό Οίκο με τον Πρόεδρο των Η.Π.Α στις 16 Μαΐου και θα μιλήσει ενώπιον του Κογκρέσου την Τρίτη 17 Μαΐου.
Μια επίσκεψη με νόημα
Η επίσκεψη στον Λευκό Οίκο αλλά και η ομιλία στο Κογκρέσο πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη συγκυρία διεθνώς, αλλά και στο Αιγαίο, υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την σημασία τους και στέλνει πολλαπλά μηνύματα διεθνώς αλλά και στη γείτονα Τουρκία, η οποία τον τελευταίο καιρό “τραβάει το σκοινί” επικίνδυνα.
Αυτό που ασφαλώς θα έχει ενδιαφέρον είναι οι δημόσιες τοποθετήσεις του προέδρου των ΗΠΑ και των άλλων αξιωματούχων της Αμερικανικής Διοίκησης, με τους οποίους θα συναντηθεί ο πρωθυπουργός και στους οποίους θα θέσει το ζήτημα της τουρκικής επιθετικότητας. Όπως επίσης και οι τοποθετήσεις κορυφαίων παραγόντων του Κογκρέσου, όπως η Νάνσι Πελόζι και ο πρόεδρος της πανίσχυρης Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων Μπομπ Μενέντεζ.
Στην Ουάσιγκτον υπάρχουν αξιωματούχοι που θεωρούν ότι πρέπει να δοθεί ένα αυστηρό μήνυμα προς την Αγκυρα, αλλά δεν είναι λίγοι και όσοι επιμένουν ότι σημασία έχει να μείνει η Τουρκία «στο μαντρί», χωρίς “αναβάθμιση”, κυρίως γιατί αποτελεί “καλό οικόπεδο” στην περιοχή. Η στήριξη θα είναι συνεπώς σαφέστατη και απομένει να δούμε πώς θα εκφραστεί.
Εμπράγματη αναγνώριση της πολιτικής Μητσοτάκη
Το βέβαιο πάντως είναι ότι η δίδυμη πρόσκληση Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον αποτελεί εμπράγματη αναγνώριση της πολιτικής Μητσοτάκη στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας. Παράγοντες που γνωρίζουν καλά τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις τονίζουν στο economico ότι “οι ΗΠΑ έχουν ήδη δείξει εμπράκτως ποιον υποστηρίζουν στην περιοχή και αυτό αναμένεται να επιβεβαιωθεί και στις συναντήσεις του πρωθυπουργού“.
Η Ελλάδα σήμερα,
- Υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ ως ουσιώδης παράγοντας ασφαλείας, στη Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ως το σταθερό προπύργιο της δυσης στη περιοχή.
- Υπολογίζεται ως αναβαθμισμένος συνεργάτης των ΗΠΑ, μετά την πρόσφατη Ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία ( ήδη η Αλεξανδρούπολη, που συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά σε ελληνοαμερικανική συμφωνία, απέκτησε στρατηγικό ζωτικό ρόλο για τα αμερικανικά συμφέροντα, σχετικά με τον πόλεμο της Ουκρανίας, όπως επίσης και οι επιχειρήσεις του αμερικανικού αεροπλανοφόρου από ελληνικά ύδατα).
- Αναγνωρίζεται ως εν δυνάμει κρίσιμος ενεργειακός κόμβος στην περιοχή.
- Αλλά και ως “πιστός σύμμαχος” που και στην περίπτωση της κρίσης, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, βρέθηκε “στη σωστή πλευρά της ιστορίας”.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αιφνιδίασε ευχάριστα την Ουάσιγκτον με την απόφασή του να στείλει όπλα στην Ουκρανία. Οι Aμερικανοί αναλυτές επισήμαναν ότι πρόκειται για “αντιδημοφιλή κίνηση” την οποία αποφάσισε ο ίδιος και η οποία θα μπορούσε να του κοστίσει πολιτικά –ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα– σε μια περίοδο που εντείνονται οι πολιτικές αντιπαραθέσεις λόγω των επικείμενων εκλογών. Ο άνθρωπος που έδωσε την πλήρη εικόνα στην Ουάσιγκτον για τις σκέψεις του Ελληνα πρωθυπουργού – και ενίσχυσε το προφίλ του – ήταν η υφυπουργός Πολιτικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Βικτόρια Νούλαντ, μόλις επέστρεψε από το ταξίδι της στην Αθήνα.
Το παρασκήνιο της επίσκεψης
H επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον βρισκόταν στα σκαριά εδώ και δύο χρόνια περίπου. Αρχικά μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», είχε πέσει στο τραπέζι η ιδέα μιας επίσημης επίσκεψης στον Λευκό Οίκο σε συνδυασμό με μια κοινή ομιλία στην αμερικανική Γερουσία και στη Βουλή των Αντιπροσώπων με την ευκαιρία των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση. Το πρόβλημα, ωστόσο, ήταν ότι ο μεν πρόεδρος Μπάιντεν απέφευγε λόγω κοροναϊού κάθε κοινωνική εκδήλωση στο πλαίσιο επισκέψεων ξένων ηγετών, ενώ την τελευταία διετία κανένας ηγέτης δεν μίλησε στην κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου.
Η συζήτηση πάντως άρχισε να αναζωπυρώνεται εκ νέου το περασμένο φθινόπωρο. Η Ουάσιγκτον εκτίμησε ιδιαιτέρως την υπογραφή της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας, γνωρίζοντας ότι ο πρωθυπουργός δεχόταν εισηγήσεις να την καθυστερήσει. Αυτό συνέβη μετά την πτώση της Καμπούλ, σε μια περίοδο που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναζητούσε μερικές διπλωματικές νίκες. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι κανείς δεν μπορούσε τότε να προβλέψει ότι θα ξεσπούσε ο πόλεμος στην Ουκρανία και πως
- Το έτερο στοιχείο που έπαιξε ρόλο ήταν το προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού έχει την εικόνα ενός ατλαντιστή ηγέτη που παίρνει δύσκολες αποφάσεις, ενώ παράλληλα ασπάζεται βασικές φιλοδυτικές, φιλοεπιχειρηματικές απόψεις.
Η κ. Νούλαντ εκπροσωπεί τη σχολή των «γερακιών» σε σχέση με τη Ρωσία και χειρίζεται τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Τότε ήταν που συζητήθηκε ακόμα πιο θερμά το ενδεχόμενο επίσημης πρόσκλησης του κ. Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο και τελικά «κλείδωσε» σε συνεργασία με το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας του Λευκού Οίκου. Βασικό σκεπτικό ήταν πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να ενισχυθεί όσο είναι εφικτό από τις ΗΠΑ.
Ο ρόλος του Τσούνη και του ελληνικού λόμπι
Στις σχετικές συζητήσεις συμμετείχε και ο νέος Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζορτζ Τσούνης, ο οποίος συνδέεται προσωπικά τόσο με τον ίδιο τον πρόεδρο Μπάιντεν όσο και με τον πανίσχυρο πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν μάλιστα ότι η ημερομηνία δεν συνέπεσε τυχαία να είναι τόσο κοντά με την άφιξή του στην Αθήνα.
Οσον αφορά την πρόσκληση για ομιλία στην κοινή συνεδρίαση της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, κάτι που δεν είναι συνηθισμένο για ξένο ηγέτη, οφείλεται στις συνδυασμένες προσπάθειες της προέδρου της Βουλής, Νάνσι Πελόσι, η οποία εκλέγεται στην Καλιφόρνια και διατηρεί στενές σχέσεις με την οικογένεια Τσακόπουλου, και του γερουσιαστή Μενέντεζ, που υποστηρίζει παγίως τις ελληνικές θέσεις.
Παρασκηνιακό ρόλο στην οργάνωση της επίσκεψης λέγεται ότι έπαιξε ακόμη ο Εντι Ζεμενίδης, με σημαντική επιρροή στο Κογκρέσο. Ενδεικτικό της σημασίας που έχει η κοινή ομιλία είναι πως κάτι ανάλογο έχουν κάνει προσωπικότητες όπως ο Πάπας, πρόεδροι της Γαλλίας και πρωθυπουργοί του Ισραήλ.
