Ανάλυση του Politico
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας έχει ρισκάρει πολλές φορές στην καριέρα του,
όμως αυτήν την φορά μπορεί να οδηγηθεί σε εκλογική ήττα.
Η δεξιά αντιπολίτευση της Ισπανίας έχει σκαρφιστεί ένα μονολεκτικό σύνθημα
που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει ο,τιδήποτε δεν πάει καλά με τον Πέδρο
Σάντσεθ και την κυβέρνηση συνασπισμού του: τον Sanchismo. Η εφημερίδα La
Razón το όρισε ως «ένα δικτατορικό καθεστώς … εξτρεμισμού και λαϊκισμού»,
ενώ ο Federico Jiménez Losantos, γνωστός δεξιός παρουσιαστής του
ραδιοφώνου, περιέγραψε τον Sánchez ως «πραξικοπηματία» και «εγκληματία».
Η «ανατροπή του Sanchismo»
Ο Alberto Núñez Feijóo, ηγέτης του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (PP), έχει
θέσει ως κύρια προτεραιότητά του την «ανατροπή του Sanchismo» εάν γίνει
πρωθυπουργός μετά τις εκλογές της 23ης Ιουλίου. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν
ότι αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί, με τον Sánchez να ακολουθεί τον
συντηρητικό αντίπαλό του. «Ο Sanchismo είναι η παραδοσιακή στρατηγική της
δεξιάς όταν βρίσκεται στην αντιπολίτευση», είπε ο Sánchez ως απάντηση σε
τέτοιου είδους λογοπαίγνια. Πρόσθεσε ότι αυτό που πραγματικά εκπροσωπεί
είναι «ο σοσιαλισμός, η μεταμορφωτική δύναμη που αυτή η χώρα είχε την τύχη
να έχει τα τελευταία 40 χρόνια δημοκρατίας». Ο Sánchez αρνήθηκε ωστόσο να
απαντήσει σε σχετικό ερώτημα.
- Η οικονομία της Ισπανίας αναπτύσσεται ταχύτερα από τους περισσότερους
εταίρους της στην ΕΕ, η κυβέρνηση έχει επιβλέψει ένα μπαράζ κοινωνικών
μεταρρυθμίσεων κι ο ευγενικός, όμορφος Sánchez απολαμβάνει διεθνούς
κύρους που θα ζήλευαν πολλοί από τους προκατόχους του. Ωστόσο, καθώς
πλησιάζουν οι εκλογές και η Ισπανία αναλαμβάνει την προεδρία του Συμβουλίου
της ΕΕ, αγωνίζεται να αποστασιοποιηθεί από την τοξική εικόνα που έχει
σχηματίσει η μισή χώρα για αυτόν.
Η πτώση και η άνοδος του Sánchez
Αυτές θα είναι οι πέμπτες γενικές εκλογές του Sánchez ως υποψηφίου για το
Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE). Το 2015 και το 2016 ηττήθηκε δεινά, καθώς
στριμώχτηκε από το νεοσύστατο κόμμα των Podemos.
Μετά την ψηφοφορία του 2016, ο Σάντσεθ μπλόκαρε τις προσπάθειες του τότε
πρωθυπουργού, Μαριάνο Ραχόι του PP, να σχηματίσει νέα κυβέρνηση,
αρνούμενος να απέχει από την ψηφοφορία για τις επενδύσεις. Η παλιά ηγεσία
του PSOE, φοβούμενη μια μακρά πολιτική αντιπαράθεση, επαναστάτησε και
απομάκρυνε τον Sánchez από αρχηγό. Κι όμως, μέσα σε μήνες, είχε επιστρέψει,
κερδίζοντας την ψήφο του νέου αρχηγού κόμματος. Το 2018, ολοκλήρωσε την
εντυπωσιακή επιστροφή του με το να γίνει πρωθυπουργός μέσω ενός τολμηρού
κοινοβουλευτικού ελιγμού: την πρώτη επιτυχημένη πρόταση μομφής της
σύγχρονης εποχής κατά του Ραχόι.
«Είναι δύσκολα τα πράγματα; Τέτοια θέλω!»
«Ο Σάντσεθ δεν είναι σπουδαίος στρατηγός», είπε ο Οριόλ Μπαρτομέους,
πολιτικός επιστήμονας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (UAB). «Του
αρέσει να κάνει ξαφνικές, βεβιασμένες κινήσεις και όταν τα πράγματα φτάσουν
στο απροχώρητο, τότε αρχίζει να αντιδρά». Είναι το είδος του πολιτικού που
σκέφτεται: «Είναι δύσκολα τα πράγματα; Τέτοια θέλω!».
Αυτή η παρόρμηση έχει γεμίσει τη θητεία του Sánchez με δράμα, ο οποίος με
εντυπωσιακές κινήσεις κι αποφάσεις ήταν διαρκώς στο προσκήνιο, όπως για
παράδειγμα, η προσφορά της Ισπανίας να επιτρέψει στο σκάφος Aquarius όπου
επενέβαιναν μετανάστες να ελλιμενιστεί στις ακτές της αφού η Ιταλία είχε
αρνηθεί να το δεχτεί αρχικά, η συμφωνία ταχείας ταχύτητας για το σχηματισμό
κυβέρνησης συνασπισμού με την Unidas Podemos μόλις δύο ημέρες μετά τη νίκη
στις εκλογές του Νοεμβρίου 2019 και, το πιο εκπληκτικό από όλα, η προκήρυξη
πρόωρων εκλογών λίγες ώρες μετά την ήττα του κόμματός του στις
περιφερειακές και δημοτικές κάλπες της 28ης Μαΐου.
Η εμπειρία συνκυβέρνησης με τους Podemos
«Ο Sánchez δεν είναιεύκολο να ταυτιστεί με μια συγκεκριμένη ιδεολογία, όραμα ή αξίες», δήλωσε ο Rubén Amón, συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής. Διαθέτει ωστόσο, όπως
τονίζει ο Amón, ένα βασικό χαρακτηριστικό που είναι η ικανότητα προσαρμογής
του στις περιστάσεις, υποτάσσοντας την ιδεολογία, τη στρατηγική ακόμα και την
ίδια την πολιτική στις απαιτήσεις της εκάστοτε περίστασης.
Κατά τη διάρκεια αυτής της νομοθετικής περιόδου, ο Sánchez χρειάστηκε να
προσαρμοστεί στις συνθήκες της συνκυβέρνησης με τους Podemos, μια συνεργασία που οδήγησε σε μια σειρά από διαμάχες σε υψηλούς τόνους, καθώς
και σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων για την ισότητα των φύλων και την ταυτότητα.
Ο συνασπισμός εισήγαγε επίσης νέους εργατικούς και στεγαστικούς νόμους,
αυξήσεις κατώτατου μισθού κι ένα νέο νομοσχέδιο για οικογένειες με χαμηλό
εισόδημα.
Η υπουργός Οικονομίας Nadia Calviño επιμένει ότι υπάρχει μια σαφής γραμμή
στα πέντε χρόνια της διακυβέρνησης Sánchez, τουλάχιστον όσον αφορά το
χαρτοφυλάκιό της. Η Calviño, η οποία είναι μία από τους τρεις αντιπρόεδρους
της κυβέρνησης είπε στο Politico ότι η κυβέρνηση είναι απόλυτα
ευθυγραμμισμένη με το πώς θα πρέπει να είναι η οικονομική πολιτική της
χώρας, με βάση τη δημοσιονομική ευθύνη, την κοινωνική δικαιοσύνη και τις
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Επίσης
πρόσθεσε ότι ο Sánchez είναι ένας έντιμος άνθρωπος που έχει αναγκαστεί να
πάρει πολύ δύσκολες αποφάσεις στην πολιτική του καριέρα.
Προσεγγίζοντας τους εθνικιστές
Πολλές από αυτές τις σκληρές αποφάσεις που έπρεπε να πάρει ο Sánchez
περιστρέφονται γύρω από την εμπλοκή του με Καταλανούς και Βάσκους
εθνικιστές. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, δήλωσε την πρόθεσή του να
κατευνάσει τις εδαφικές εντάσεις που προκλήθηκαν από την αποτυχημένη
προσπάθεια απόσχισης το 2017 υπό την ηγεσία των καταλανικών κομμάτων.
Αυτός ο στόχος έχει επιτευχθεί, με την κυβέρνηση του Σάντσεθ να έχει ξεκινήσει
σταδιακά συνομιλίες με τη μετριοπαθή περιφερειακή κυβέρνηση υπέρ της
ανεξαρτησίας και να βασίζεται στην καταλανική Ρεπουμπλικανική Αριστερά
(ERC) για κοινοβουλευτική υποστήριξη. Η απόφασή του, το 2021, να δώσει χάρη
στους εννέα Καταλανούς ηγέτες, που είχαν φυλακιστεί για το ρόλο τους στην
αποτυχημένη απόπειρα ανεξαρτησίας, έδειξε έναν πρωθυπουργό, ο οποίος
παίρνει ριψοκίνδυνες αποφάσεις.
Στη συνέχεια προχώρησε περαιτέρω, εισάγοντας αλλαγές στον ποινικό κώδικα,
όπως την παραγραφή του αδικήματος της εξέγερσης και την τροποποίηση του
αδικήματος της κατάχρησης δημόσιων πόρων, ωφελώντας έτσι αρκετούς
Καταλανούς πολιτικούς που εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν νομικές
διώξεις.
Η αντιπολίτευση παρουσίασε τέτοιες κινήσεις ως κυνικά τεχνάσματα επιβίωσης
που υπονόμευαν το κράτος δικαίου και απειλούσαν την ενότητα της Ισπανίας.
«Ο Σάντσεθ άφησε το κράτος απροστάτευτο για να προστατεύσει τον εαυτό
του», δήλωσε ο εκπρόσωπος του PP Cuca Gamarra. Συμπλήρωσε λέγοντας ότι η
παραγραφή του αδικήματος της εξέγερσης ως χάρη προς τους εταίρους του
είναι ένας ακόμη λόγος για την ανατροπή του Sanchismo.
Η υποστήριξη από τους ακραίους Βάσκους
Όμως η κοινοβουλευτική υποστήριξη που έλαβε ο Σάντσεθ από τους Βάσκους
εθνικιστές της EH Bildu, του διαδόχου της πολιτικής πτέρυγας της διαλυμένης
τρομοκρατικής ομάδας ETA, έχει προκαλέσει μια ακόμη πιο σκληρή αντίδραση.
Η EH Bildu έχει προκαλέσει την οργή μεταξύ πολλών δεξιών κομμάτων – για
παράδειγμα, όταν ανέδειξε επτά υποψηφίους στις τοπικές εκλογές του Μαΐου
που είχαν καταδικαστεί για τρομοκρατικές δολοφονίες – κι έχει γίνει επίσης ένα
αποτελεσματικό πολιτικό όπλο με το οποίο μπορεί να πλήξουν τον Sánchez.
Ο Núñez Feijóo ακολούθησε το θέμα της ETA στην προεκλογική του εκστρατεία,
περιγράφοντας τον Sánchez ως «μια μεγάλη εκλογική ελπίδα» για «αυτούς που
συνήθιζαν να κυκλοφορούν φορώντας μάσκες του σκι»! Καθώς όμως οι εκλογές
πλησίαζαν, ο Sánchez εγκατέλειψε την «αναισθησία» του κι άρχισε να
αντεπιτίθεται σε τέτοιες κατηγορίες. Μάλιστα υποστήριξε σε μία συνέντευξή του
ότι δεν είχε αντιληφθεί τις συνέπειες όλης αυτής της τοξικότητας, δείχνοντας έτσι
μία συνωμοσία που σχεδιάστηκε από τα δεξιά μέσα ενημέρωσης και τις
οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις της χώρας. Πρόσθεσε ότι τα επιτεύγματα της
κυβέρνησής του «έχουν επισκιαστεί από αυτή τη φούσκα Sanchismo, που δεν
είναι παρά ψέματα, χειραγώγηση κι αηδία».
Το παιχνίδι με τους θεσμούς
Η κριτική έχει επιδεινωθεί από τις κατηγορίες ότι ο Σάντσεθ χειραγωγεί επίσης
και θεσμούς. Το εθνικό γραφείο έρευνας της ΚΑΚ συχνά κατηγορείται εξαιτίας
δημοσιεύσεων δημοσκοπήσεων που φαίνεται να διογκώνουν την υποστήριξη
προς το PSOE (η δημοσκόπηση του Ιουνίου έδειξε ότι το PSOE και οι αριστεροί
σύμμαχοί του είχαν περισσότερες πιθανότητες να σχηματίσουν μια νέα
κυβέρνηση από τη δεξιά). Επιπλέον, ο διορισμός της υπουργού Δικαιοσύνης
Dolores Delgado από τον Sánchez ως γενικού εισαγγελέα προκάλεσε τριγμούς για
ανάμειξή του και στο δικαστικό σώμα.
Ο Bartomeus, του UAB, λέει ότι οι προκάτοχοι του Σοσιαλιστή πρωθυπουργού του Sánchez, Felipe González και José Luis Rodríguez Zapatero, είχαν υποστεί παρόμοια μεταχείριση ότι δήθεν απειλείται η κυριαρχία της Ισπανίας, ότι η κυβέρνηση είναι ριζοσπαστική κάτι
που φαίνεται να έχει περάσει σε αρκετούς ψηφοφόρους και να έχει διχάσει τους
Ισπανούς.
Ένας πολιτικός του κόσμου
Ωστόσο, στη διεθνή σκηνή, ακόμη και οι επικριτές του Sánchez παραδέχονται ότι
διαθέτει μία προσωπικότητα με επιρροή κι αυτοπεποίθηση μεγαλύτερη από
αυτήν των προκατόχων του. Ο Sánchez, ο πρώτος Ισπανός πρωθυπουργός με
άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας, εργάστηκε ως σύμβουλος στο Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο και ήταν μέλος του υπουργικού συμβουλίου του ύπατου
εκπροσώπου για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατά τη διάρκεια του πολέμου στο
Κοσσυφοπέδιο.
Η διαπραγμάτευση της κυβέρνησής του με την ΕΕ για 70 δισεκατομμύρια ευρώ
σε κονδύλια για την ανάκαμψη από την πανδημία συνέβαλε στην ανάπτυξη της
οικονομίας. Εν τω μεταξύ, η παραχώρηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μιας
«Ιβηρικής διευκόλυνσης» – πρόκειται για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού
αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για την
Ισπανία και την Πορτογαλία – ήταν ένας διπλωματικός θρίαμβος για τον Sánchez
και τον Πορτογάλο ηγέτη, António Costa.
Η θητεία της Ισπανίας ως προέδρου του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία ξεκίνησε την
1η Ιουλίου, είναι η ιδανική συγκυρία για τον Sánchez να αποδείξει τις διεθνείς
του διασυνδέσεις. Ωστόσο, οι γενικές εκλογές έχουν δημιουργήσει αβεβαιότητα
ως προς το εάν θα είναι στην εξουσία κατά τη διάρκεια της προεδρίας της
Ισπανίας στην ΕΕ.
«Μπορεί να ακούγεται αλαζονικό», σημείωσε ο Sánchez σε ένα
βιβλίο που δημοσίευσε το 2019, «αλλά συνειδητοποιώ ότι ανταποκρίνομαι
αποτελεσματικά σε πολύ δύσκολες καταστάσεις». Η γεμάτη ανατροπές πολιτική
του καριέρα επιβεβαιώνει την ιδέα αυτή. Αλλά αυτός ο πολιτικός τζογαδόρος θα
χρειαστεί να αψηφήσει για άλλη μια φορά τις εις βάρος του προβλέψεις, εάν
θέλει να παραμείνει πρωθυπουργός της Ισπανίας.
ΠΗΓΗ: Politico
