Σε οκτώ ημέρες από σήμερα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Κεμάλ Κλιτσντάρογλου να διασταυρώσουν για δεύτερη φορά τα ξίφη τους, διεκδικώντας τα… κλειδιά του Προεδρικού Μεγάρου στην Άγκυρα.
Ο πρώτος γύρος, ανατρέποντας δημοσκοπήσεις και προβλέψεις, ανέδειξε πρώτο τον νυν Τούρκο πρόεδρο με τον υποψήφιο της συμμαχίας της αντιπολίτευσης, παρά το ντεμαράζ που έκανε, να έρχεται δεύτερος και πλέον από φαβορί να εκθρονίσει τον Ερντογάν μετά από 20 χρόνια πλήρους κυριαρχίας στην πολιτική ζωή της Τουρκίας, να θεωρείται πλέον ως το μεγάλο αουτσάιντερ, παρά την προσπάθειά του να προσεταιριστεί τον εθνικιστή «ρυθμιστή» των εκλογών Σινάν Ογάν που πήρε ποσοστό 5%.
Καθώς, λοιπόν, βαίνουμε προς την κάλπη της 28ης Μαΐου, η οποία αναμένεται να κρίνει πολλά για την Τουρκία, τη θέση της στον κόσμο και -φυσικά- τις σχέσεις της με την Ελλάδα, είναι ώρα να δούμε τέσσερις κρίσιμες ερωτήσεις σχετικά με τα όσα έγιναν ως τώρα, αλλά και όσα αναμένεται να γίνουν στη γείτονα χώρα.
Πώς προέκυψε το αποτέλεσμα της 14ης Μαΐου
Κατ’ αρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι σε σχέση με το 2018 τα ποσοστά του Εντογάν και του ΑΚΡ έπεσαν, ενώ τα ποσοστά του CHP ανέβηκαν στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Ωστόσο, ένα βασικό συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι, εκτός από την «μπετοναρισμένη» βάση που έχει αποκτήσει ο Τούρκος πρόεδρος, οι διάφορες προεκλογικές παροχές που έδωσε, ο έντονος εθνικιστικός τόνος της προεκλογικής του εκστρατείας και οι επιθέσεις του στην αντιπολίτευση απέδωσαν καρπούς. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν σε σημαντικό μέρος του τουρκικού ψηφοφορικού σώματος και έναν έντονο φαταλισμό, τύπου «ο διάβολος που ξέρεις είναι καλύτερος από το διάβολο που δεν ξέρεις». Όλα αυτά σε συνδυασμό με την όχι και πολύ συνεκτική πρόταση της αντιπολίτευσης (το βασικό της σύνθημα ήταν, απλώς, να φύγει ο Ερντογάν…) έπαιξαν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος.
Τι σημαίνει η νέα σύνθεση της Εθνοσυνέλευσης για τις προεδρικές εκλογές
Συνολικά, η συμμαχία του Ερντογάν (AKP και το ακροδεξιό MHP) φαίνεται ότι συγκεντρώνουν 312 έδρες έναντι 213 εδρών της συμμαχίας της αντιπολίτευσης. Όπερ σημαίνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να ελέγχει την Εθνοσυνέλευση, ενώ το οριακά φασιστικό (αποτελεί πολιτικό βραχίονα των «Γκρίζων Λύκων») ΜΗΡ αποδεικνύεται «πολύ σκληρό για να πεθάνει», παρά τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων. Μπορεί αυτά τα αποτελέσματα να «καθρεφτιστούν» και στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής; Αν οι ψηφοφόροι επιβεβαιώσουν την τάση, τότε, ναι. Αν, πάλι, θεωρήσουν ότι ελέγχοντας και την Εθνοσυνέλευση, ο Ερντογάν θα είναι ανεξέλεγκτος, τότε μπορεί να στραφούν προς τον Κιλιτσντάρογλου, για να ισορροπήσει κάπως το πράγμα.
Υπήρξε ρωσικός δάκτυλος;
Παρά τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης, δεν υπάρχει ως ώρας καμία απόδειξη ότι η Μόσχα ενεπλάκη στην εκλογική διαδικασία στην Τουρκία. Ωστόσο, οι πολύ στενές σχέσεις Τουρκίας και Ρωσίας, ιδίως τα τελευταία χρόνια, κάνουν τη Μόσχα έναν μείζονα παίκτη στα πολιτικά πράγματα της Άγκυρας, ανεξάρτητα με το ποιος θα είναι ο νέος πρόεδρος της Τουρκίας. Ο Ερντογάν έχει αναπτύξει μια… ενδιαφέρουσα σχέση με τον Πούτιν, ωστόσο, όσο δεν κόβει κάθε σχέση με τη Δύση, η ισορροπία θα είναι πάντα «ισορροπία τρόμου», αλλά και αμοιβαίων συμφερόντων. Υπό αυτή την έννοια, είτε Ερντογάν, είτε Κιλιτσντάρογλου, την επομένη της εκλογής του θα πρέπει να συνομιλήσει με τον Πούτιν για όλα τα ζητήματα που συνδέουν τις δύο χώρες, αλλά και αυτά που τις χωρίζουν.
Τελικά, τι θα γίνει στις 28 Μαΐου
Αν ο πρώτος γύρος των τουρκικών εκλογών απέδειξε κάτι, αυτό είναι ότι στην πλειονότητά τους οι ψηφοφόροι στη χώρα προτιμούν συντηρητικές και «ασφαλείς» επιλογές, στηρίζοντας τον Ερντογάν, έναντι του κατά γενική ομολογία έντιμου, αλλά «άχρωμου» Κιλιτσντάρογλου. Ταυτόχρονα, το κύμα εθνικισμού -που εκφράστηκε, τόσο με τη στήριξη στο ΜΗΡ όσο και στον Ογάν- ευνοεί τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος έχει παίξει αρκετά αυτό το χαρτί, σε συνδυασμό και με έναν υφέρποντα αντιευρωπαϊσμό/αντιδυτικισμό. Αν ο Ερντογάν «αλλάξει ρότα» και στα οικονομικά και παρουσιάσει μια πιο «ορθόδοξη» προσέγγιση στο ζήτημα του πληθωρισμού και της σταθεροποίησης της λίρας, ενδεχομένως θα «κλειδώσει» και τη νέα του θητεία ως πρόεδρος της Τουρκίας.
