Με αφορμή την ολοκλήρωση των 90 χρόνων (1929-2019) από την κατασκευή του Φράγματος και της τεχνητής Λίμνης του Μαραθώνα, η ΕΥΔΑΠ εκθέτει για πρώτη φορά τεκμήρια από το Ιστορικό της Αρχείο , προσφέροντας στο κοινό δίοδο γνώσης σε αδημοσίευτο υλικό.
Η Έκθεση που στεγάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος) είναι ελεύθερη για το κοινό και θα διαρκέσει έως και τις 29 Μαρτίου 2020.
Το Φράγμα του Μαραθώνα είναι ένα από τα εμβληματικότερα τεχνικά έργα στην Ελλάδα της εποχής του Μεσοπολέμου.
Άποψη του Φράγματος του Μαραθώνα 1930-1931 (Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ)
Η έκθεση της ΕΥΔΑΠ «Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: 90 ΧΡΟΝΙΑ ΦΡΑΓΜΑ ΜΑΡΑΘΩΝΑ» έρχεται να παρουσιάσει στο κοινό, μέσα από πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες, χάρτες, σχέδια, αντικείμενα και φωτογραφικό υλικό, το άγνωστο στους πολλούς ταξίδι του νερού στην Αττική.
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή η Αθήνα δέχτηκε μεγάλο αριθμό προσφύγων. Κατά τη δεκαετία του 1920 υπολογίζεται ότι εισέρευσαν στην Ελλάδα περί το 1.300.000 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και συνεπώς οι ανάγκες για νερό πολλαπλασιάστηκαν δραματικά.
Εν τω μεταξύ, η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα ήταν κάθε άλλο παρά ήρεμη, καταγράφοντας την πτώση της μοναρχίας, την ίδρυση της Β’ Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά και με το ένα πραξικόπημα να ακολουθεί το άλλο.
Στη λήξη αυτής της περιόδου οι ανάγκες για νερό είχαν πενταπλασιαστεί και η ιδέα ενός φράγματος στον Μαραθώνα κατέστη εν τέλει η πλέον ιδεώδης λύση στο επικείμενο πρόβλημα.
Η ιστορία της δημιουργίας του Φράγματος ξεκινά επίσημα το 1924 με την υπογραφή της σύμβασης του έργου μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρίας Ulen και της Τράπεζας Αθηνών.
Στάδιο κατασκευής του Φράγματος Μαραθώνα – 1927 (Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ)
Έτσι, ξεκίνησε η κατασκευή των πρώτων σύγχρονων έργων ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη της έκθεσης μέσα από :
- Φωτογραφικό υλικό (σε έντυπη και ψηφιακή παρουσίαση).
- Αρχιτεκτονικά Σχέδια και Χάρτες (σε έντυπη και ψηφιακή παρουσίαση).
- Έγγραφα τεκμήρια (Συμβάσεις, επιστολές και άλλα επίσημα έγγραφα, βιβλία).
- Αντικείμενα, όπως εργαλεία χρήσης της κατασκευής και της καθημερινής ζωής του Φράγματος του Μαραθώνα στα τέλη της δεκαετίας 1920.
- Τρισδιάστατη αναπαράσταση της κατασκευής του Φράγματος του Μαραθώνα.
- Κινηματογραφική ταινία μικρού μήκους της εποχής με πλάνα από τις φάσεις του εργοταξίου του Φράγματος του Μαραθώνα. Τα πλάνα είχαν γυριστεί με την τεχνική του βωβού κινηματογράφου, έχουν μονταριστεί ειδικά για το σκοπό της έκθεσης και έχουν επενδυθεί ηχητικά.
Ταυτόχρονα στην Έκθεση υπάρχει και ένας εναλλακτικός τρόπος συμμετοχής των παιδιών, με τον οποίο τα παιδιά ανακαλύπτουν και συλλέγουν στοιχεία εστιάζοντας σε ό,τι τους κάνει εντύπωση, ώστε να αφηγηθούν στη συνέχεια τις δικές τους μοναδικές ΦΡΑΓΜΑτικές ιστορίες
Το φράγμα του Μαραθώνα θεωρήθηκε μείζον κατασκευαστικό έργο για την εποχή του, συμβολίζοντας τον εκσυγχρονισμό της χώρας.
Άποψη του Φράγματος και του κτίσματος, αντίγραφου του Θησαυρού των Αθηναίων – περίπου 1931 (Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ)
Λόγω της εγγύτητάς του με την πόλη του Μαραθώνα, προβλήθηκε έντονα η αρχαιολογική αξία της περιοχής, ενώ η σύγχρονη κατασκευή -η μεγαλύτερη των Βαλκανίων στις ημέρες του- σηματοδότησε το συνεχές του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας, αλλά και την ανθρώπινη επιβολή έναντι της φύσης.
Ένα αντίγραφο του Θησαυρού των Αθηναίων στη βάση του φράγματος, συμβολίζει τη σύνδεση αυτή του παρελθόντος με το παρόν, συνοδευόμενο από αναθηματική επιγραφή. Η δε πρόσοψη του φράγματος καθώς και άλλες εμφανείς κατασκευές επενδύθηκαν με πεντελικο μάρμαρο το κατ’ εξοχήν υλικό κατασκευής του Παρθενώνα.
Τα εγκαίνια του φράγματος πραγματοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 1929 με την παρουσία του τότε πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου.
Τα εγκαίνια του Φράγματος του Μαραθώνα, 1929 (Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ)
Την περίοδο 1926-1929 ολοκληρώθηκε η κατασκευή, απασχολώντας γύρω στους 900 εργάτες και το 1929 ο ταμιευτήρας άρχισε να γεμίζει· οι εργασίες ολοκληρώθηκαν πλήρως τον Μάιο του 1931.
Συνεργείο που εργάστηκε στη διάνοιξη της Σήραγγας Μπογιατίου, σε αναμνηστική φωτογραφία (Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ)
Έναν χρόνο μετά τα εγκαίνια, η σήραγγα Μπογιατίου μετέφερε 500 γαλόνια νερό/δευτερόλεπτο, από τον Μαραθώνα στις υδρευτικές εγκαταστάσεις του Γαλατσίου.
Η όλη εγκατάσταση χρησιμοποιούνταν μέχρι και το 1959, οπότε και κρίθηκε σκόπιμη η άντληση νερού από τη λίμνη Υλίκη.
Το πόσιμο νερό που με τόση ευκολία φτάνει σήμερα σε κάθε σπίτι της Αττικής είναι ένα από τα ποιοτικότερα της Ευρώπης.
Στις πηγές υδροληψίας που χρησιμοποιεί η ΕΥΔΑΠ περιλαμβάνονται αυτές του Μαραθώνα, της Υλίκης, του Μόρνου και του Εύηνου.
Με βάση όμως τις σημερινές συνθήκες λειτουργίας, οι κύριες πηγές υδροληψίας της Αττικής είναι ο Μόρνος και ο Εύηνος, ενώ ο Μαραθώνας και η Υλίκη ανήκουν στους βοηθητικούς.
Θα σας προτείναμε να επισκεφθείτε την έκθεση καθώς η «ιστορία» που δείτε να ξετυλίγεται μπροστά σας είναι σίγουρο ότι θα σας εντυπωσιάσει.
Για περισσότερες πληροφορίες ακολουθήστε την ΕΥΔΑΠ στα social media: Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn, YouTube κι επισκεφτείτε το www.eydap.gr
Περισσότερα νέα, ρεπορτάζ και αναλύσεις: ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
