- Η ανακάλυψη θα μπορούσε να βοηθήσει στην έρευνα για γενετικές διαταραχές, αλλά εγείρει σοβαρά ηθικά και νομικά ζητήματα
Οι επιστήμονες δημιούργησαν συνθετικά ανθρώπινα έμβρυα χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα με τρόπο πρωτοποριακό, που παρακάμπτει την χρήση ωαρίων ή σπέρματος, σύμφωνα με τον Guardian. Υποστηρίζουν ότι αυτά τα εργαστηριακά έμβρυα, που μοιάζουν με εκείνα που συναντάμε στα πρώτα στάδια της ανθρώπινης ανάπτυξης, θα μπορούσαν να προσφέρουν λύση στο ζήτημα των γενετικών διαταραχών και των επαναλαμβανόμενων αποβολών, που οφείλονται σε βιολογικές αιτίες.
Ωστόσο, η ίδια η έρευνα εγείρει επίσης σοβαρά ηθικά και νομικά ζητήματα, καθώς οι οντότητες που αναπτύσσονται στο εργαστήριο δεν εμπίπτουν στην ισχύουσα νομοθεσία του πολλών ευρωπαϊκών χωρών. Τα εργαστηριακά αυτά «κατασκευάσματα» δεν έχουν καρδιά που χτυπά ή την αρχή ενός εγκεφάλου, αλλά περιλαμβάνουν κύτταρα που τυπικά θα μπορούσαν δυνητικά να συνεχίσουν να σχηματίζουν τον πλακούντα και σταδιακά, το ίδιο το έμβρυο.
Εργαστηριακά έμβρυα που μοιάζουν με ανθρώπινα
Η καθηγήτρια Magdalena Żernicka-Goetz, του Πανεπιστημίου του Cambridge και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, περιέγραψε το έργο σε μια ομιλία της, την Τετάρτη, στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης της Διεθνούς Εταιρείας για την Έρευνα Βλαστοκυττάρων στη Βοστώνη. Όπως ανέφερε, μπορούν να δημιουργηθούν εργαστηριακά έμβρυα που μοιάζουν με ανθρώπινα με τον επαναπρογραμματισμό εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων. Δεν υπάρχει κάποια προοπτική κλινικής χρήσης των συνθετικών εμβρύων, στο κοντινό μέλλον. Θα ήταν παράνομο να τα εμφυτεύσουμε στη μήτρα μίας ασθενούς και δεν είναι ακόμη σαφές, εάν τα συνθετικά αυτά έμβρυα, έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να ωριμάζουν πέρα από τα αρχικά στάδια ανάπτυξης, είπε.
Το κίνητρο για την έρευνα είναι να κατανοήσουν οι επιστήμονες την περίοδο ανάπτυξης του «μαύρου κουτιού», η οποία ονομάζεται έτσι, επειδή επιτρέπεται στους επιστήμονες να καλλιεργούν έμβρυα στο εργαστήριο μόνο μέχρι το νόμιμο όριο των 14 ημερών. Στη συνέχεια, επεμβαίνουν και πάλι στην μετέπειτα πορεία της ανάπτυξης, εξετάζοντας τη διαδικασία της εγκυμοσύνης καθώς και έμβρυα που δωρίστηκαν για έρευνα.
Ο Robin Lovell-Badge, επικεφαλής της βιολογίας βλαστοκυττάρων και της αναπτυξιακής γενετικής στο Ινστιτούτο Francis Crick στο Λονδίνο, δήλωσε ότι με την προσομοίωση της κανονικής ανθρώπινης εμβρυϊκής ανάπτυξης μέσω της χρήσης βλαστοκυττάρων, μπορεί να συγκεντρώσει κανείς πολλές πληροφορίες για το πώς ξεκινάει η ανάπτυξη, τι μπορεί να πάει στραβά, χωρίς, ωστόσο, να χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν πρώιμα έμβρυα στην έρευνα.
Εργαστηριακά έμβρυα στα πρώτα στάδια ανάπτυξης
Πιο πριν, η ομάδα της Żernicka-Goetz και μια άλλη ομάδα στο Ινστιτούτο Weizmann στο Ισραήλ έδειξαν ότι τα βλαστοκύτταρα από ποντίκια θα μπορούσαν να προκληθούν να αυτο-συναρμολογηθούν σε πρώιμα έμβρυα, που θα διαθέτουν εντερικό σωλήνα σε αρχικό στάδιο, την αρχή του σχηματισμού του εγκεφάλου και μια καρδιά που χτυπά. Από τότε, έχει ξεκινήσει ένας αγώνας αυτό το έργο να μετουσιωθεί σε εργαστηριακά έμβρυα, ανθρώπινης υπόστασης, και πολλές ομάδες μπόρεσαν να αναπαράγουν τα πρώτα στάδια ανάπτυξης.
Οι πλήρεις λεπτομέρειες της τελευταίας εργαστηριακής εργασίας του Cambridge-Caltech, δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό. Όμως, μιλώντας στο συνέδριο, η ομάδα Żernicka-Goetz περιέγραψε την καλλιέργεια αυτών των εμβρύων στην φάση αμέσως μετά τις 14 ημέρες, που αντιστοιχεί στη φυσική εξέλιξη κι ανάπτυξη ενός φυσικού, ανθρώπινου εμβρύου.
Οι δομές του εργαστηριακού εμβρύου, καθεμία από τις οποίες αναπτύχθηκε από ένα μεμονωμένο εμβρυϊκό βλαστοκύτταρο, έφτασαν στην αρχή ενός αναπτυξιακού ορόσημου γνωστό ως γαστρίωση, όπου το έμβρυο μετατρέπεται από ένα συνεχές κυτταρικό πλέγμα στον σχηματισμό διακριτών κυτταρικών γραμμών και στη διαμόρφωση των βασικών αξόνων του σώματος. Σε αυτό το στάδιο, το έμβρυο δεν έχει ακόμη καρδιά, έντερο ή αρχή εγκεφάλου, αλλά το μοντέλο παρουσίασε αρχέγονα κύτταρα, που είναι τα αρχικά κύτταρα του ωαρίου και του σπέρματος.
Έμβρια με πρόδρομα κύτταρα ζωής
Όπως ανέφερε πριν τη συνομιλία της με την Guardian η ομάδα Żernicka-Goetz, το δικό τους ανθρώπινο αυτό εργαστηριακό έμβρυο είναι το πρώτο έμβρυο τριών γενεών που διαθέτει αμνιακά και γεννητικά κύτταρα, πρόδρομα κύτταρα ωαρίου και σπέρματος. Είναι όμορφο και δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει το πόσο γρήγορα η επιστήμη έχει ξεπεράσει τη νομοθεσία σε αυτόν τον τομέα, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες στο Ηνωμένο Βασίλειο κι αλλού ήδη να κινούνται προς την διαμόρφωση μίας κοινής κατευθυντήριας γραμμής, η οποία θα διέπει την έρευνα πάνω στα συνθετικά έμβρυα. Εφόσον υπάρχει η πρόθεση να υπάρξουν εργαστηριακά έμβρυα πολύ κοντινά στα ανθρώπινα, ο Lovell-Badge υποστήριξε ότι τότε, κατά κάποιο τρόπο, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται κι ανάλογα κι ότι θα πρέπει να υπάρχει η αντίστοιχη νομοθετική κάλυψη, γιατί υπάρχει εύλογη ανησυχία στον κόσμο.
Μπορούν να αναπτυχθούν σε ζωντανά πλάσματα;
Υπάρχει επίσης ένα σημαντικό αναπάντητο ερώτημα σχετικά με το εάν αυτά τα εργαστηριακά έμβρυα, θεωρητικά, έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σε ζωντανά πλάσματα. Τα συνθετικά έμβρυα που αναπτύχθηκαν από κύτταρα ποντικού αναφέρθηκε ότι φαίνονται σχεδόν πανομοιότυπα με τα φυσικά έμβρυα. Αλλά όταν εμφυτεύτηκαν στις μήτρες θηλυκών ποντικών, δεν εξελίχθηκαν σε ζωντανά ζώα. Τον Απρίλιο, ερευνητές στην Κίνα δημιούργησαν συνθετικά έμβρυα από κύτταρα πιθήκων και τα εμφύτευσαν στη μήτρα ενήλικων πιθήκων, μερικά από τα οποία έδειχναν τα αρχικά σημάδια εγκυμοσύνης, αλλά κανένα από τα οποία δεν συνέχισε να αναπτύσσεται μετά από λίγες ημέρες.
Οι επιστήμονες λένε ότι δεν είναι σαφές εάν το εμπόδιο στην πιο προηγμένη ανάπτυξη είναι απλώς τεχνικό θέμα ή έχει μια άλλη πιο θεμελιώδη, βιολογική αιτία. Ο Lovell-Badge απάντησε ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί κι τονίζει ακόμα περισσότερο την ανάγκη για ισχυρότερη νομοθεσία.
- Με πληροφορίες από τον Guardian
