Οι χώρες της ΕΕ υιοθέτησαν τελικά την οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες κατά τη συνεδρίαση των υπουργών Εργασίας του μπλοκ τη Δευτέρα 11 Μαρτίου, αφού η Εσθονία και η Ελλάδα, που είχαν απέχει στο παρελθόν, ψήφισαν υπέρ “στο πνεύμα του συμβιβασμού“.
Η αλλαγή στάσης της τελευταίας στιγμής από το Ταλίν και την Αθήνα έσπασε τη μειοψηφία αποκλεισμού που είχαν σχηματίσει προηγουμένως με τη Γερμανία και τη Γαλλία και επέτρεψε να περάσει ο φάκελος – που αποσκοπεί στη ρύθμιση της αυξανόμενης οικονομίας της συναυλίας και στην παροχή εργασιακών δικαιωμάτων σε αρκετά εκατομμύρια εργαζόμενους στην ΕΕ.
Σημαντική μέρα
“Αυτή είναι μια σημαντική ημέρα για τους εργαζόμενους στην gig economy“, δήλωσε μετά την ψηφοφορία ο επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων Νικολά Σμιτ, υπεύθυνος για τον φάκελο. Η οδηγία πρέπει τώρα να επικυρωθεί επίσημα από το Συμβούλιο και την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – κάτι που δεν αναμένεται να προκαλέσει προβλήματα. Οι χώρες θα έχουν στη συνέχεια δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τη νομοθεσία στα εθνικά τους συστήματα.
Μέχρι να λάβουν το λόγο οι υπουργοί Ελλάδας και Εσθονίας, ήταν αδύνατο να προβλεφθεί πού θα καταλήξουν οι ψήφοι τους. Και οι δύο χώρες είχαν εκφράσει έντονο σκεπτικισμό για την τελευταία έκδοση του φακέλου, επικαλούμενες νομική αβεβαιότητα και συγκρούσεις με τη δική τους εργατική νομοθεσία. Είχαν απέχει δύο φορές, μαζί με τη Γαλλία και τη Γερμανία, σε ξεχωριστές συνεδριάσεις τον περασμένο μήνα – σχηματίζοντας μια μειοψηφία αποκλεισμού και δημιουργώντας φόβους στις Βρυξέλλες ότι ο φάκελος δεν θα προχωρούσε.
“Στο πνεύμα του συμβιβασμού”
Όμως, “στο πνεύμα του συμβιβασμού“, και γνωρίζοντας ότι η υπουργική σύνοδος, σύμφωνα με τα λόγια της βελγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, ήταν “καθοριστική” για την επίτευξη συμφωνίας, η Εσθονία και η Ελλάδα άλλαξαν την ψήφο τους την τελευταία στιγμή, ανοίγοντας το δρόμο για την τελική έγκριση της οδηγίας. “Σας ευχαριστώ για τις εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής“, δήλωσε ο Βέλγος αναπληρωτής πρωθυπουργός Πιέρ-Υβ Ντερμάν μετά την ψηφοφορία, ενώ οι υπουργοί χειροκροτούσαν και επευφημούσαν.
Με περισσότερα από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, η οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες – η πρώτη πρόταση της ΕΕ για τη ρύθμιση της gig economy – είχε μετατραπεί σε έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους φακέλους της ΕΕ. Οι διαπραγματευτές της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ συμφώνησαν σε μια “νερωμένη” έκδοση της οδηγίας στις αρχές Φεβρουαρίου, η οποία όμως καταψηφίστηκε δύο φορές τον περασμένο μήνα, καθώς το Παρίσι, το Ταλίν, η Αθήνα και το Βερολίνο αντιτάχθηκαν.
Νέος μηχανισμός
Προσθέτοντας μια ακόμη τροπή ενόψει μιας ακόμη αρνητικής ψήφου των πρεσβευτών της ΕΕ την περασμένη Παρασκευή, η Γαλλία έσπειρε αναστάτωση κυκλοφορώντας μια σειρά αλλαγών που ήθελε να κάνει στο κείμενο, δημιουργώντας τελικά μια σημαντική εξαίρεση στην εφαρμογή του βασικού νέου μηχανισμού της οδηγίας, του νομικού τεκμηρίου απασχόλησης.
Αυτός ο νέος μηχανισμός αποσκοπούσε αρχικά στην εναρμόνιση των διαδικασιών επανακατάταξης μέσω των οποίων οι αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες θα μπορούσαν να γίνουν μισθωτοί πλήρους απασχόλησης, με όλα τα συνοδευτικά δικαιώματα, εάν δημιουργούνταν μια σχέση υπαλληλικής σχέσης με την πλατφόρμα.
Απομόνωση
Με βάση την προσωρινή συμφωνία του Φεβρουαρίου, ωστόσο, τα κριτήρια που πρέπει να χρησιμοποιούνται για να υποδηλώνουν την υπαλληλική σχέση διαγράφηκαν από το κείμενο και τα κράτη μέλη υποχρεώθηκαν μόνο να δημιουργήσουν ένα τεκμήριο απασχόλησης στα εθνικά τους συστήματα, ώστε η εφαρμογή του να διευκολύνει τους εργαζόμενους να εξετάζονται για επανακατάταξη σε σχέση με το status quo.
Τη Δευτέρα, η Γερμανία απείχε λόγω εσωτερικής διαμάχης του κυβερνητικού συνασπισμού στο Βερολίνο για το θέμα. Η Γαλλία, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι θα αναβάλει την ψήφο της μέχρι να δοθούν περαιτέρω νομικές διευκρινίσεις από την Επιτροπή – αλλά άλλες δύσπιστες χώρες δεν ακολούθησαν το παράδειγμά της, αφήνοντας τις δύο μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ απομονωμένες.
Όχι σε αλγόριθμο
Ο εγκεκριμένος φάκελος περιέχει επίσης ένα κεφάλαιο σχετικά με την αλγοριθμική διαχείριση στον εργασιακό χώρο, το οποίο κατοχυρώνει την πλήρη απαγόρευση της επεξεργασίας ορισμένων συνόλων δεδομένων, όπως η ψυχολογική κατάσταση, η θρησκευτική πίστη ή η σεξουαλικότητα, αλλά και οι ιδιωτικές συνομιλίες ή οποιαδήποτε πληροφορία εκτός της εργασιακής δραστηριότητας του ατόμου στην πλατφόρμα.
Όσον αφορά τις σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζονται ή λαμβάνονται από έναν αλγόριθμο, όπως η αμοιβή, η αναστολή λογαριασμού ή η απόλυση, το κείμενο υπερβαίνει όντως τα όσα προβλέπει ο νόμος της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων, ο Γενικών Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Η συμφωνία καθιστά ρητά σαφές ότι οι αποφάσεις αυτές πρέπει πάντα να λαμβάνονται από άνθρωπο.
