Επιπλέον φόρους, πρόστιμα και προσαυξήσεις συνολικής αξίας 28,9 δισ. δολαρίων ΗΠΑ καλείται να πληρώσει στην Αμερικανική φορολογική αρχή IRS ο γίγαντας της πληροφορικής Microsoft για παραβάσεις που διαπιστώθηκαν αναφορικά με εικαζόμενη μεμπτή κοστολόγηση ενδο-ομιλικών συναλλαγών (transfer pricing) του ομίλου.
Όπως γράφουν οι Financial Times, η Microsoft σχεδιάζει να προσφύγει σθεναρά μέσω του συστήματος εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών του IRS ενάντια στις νέες φορολογικές οφειλές που της κοινοποιήθηκαν, καθιστώντας την υπόθεση μια από τις μεγαλύτερες διενέξεις φόρου επιχειρήσεων που καταγράφηκαν ποτέ στις ΗΠΑ. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να διαρκέσει “πολλά έτη” και σε περίπτωση που αποδειχθεί ανεπιτυχής για την Microsoft, η εταιρεία θα προσφύγει στη συνέχεια στα δικαστήρια. Μάλιστα, δεν πρόκειται να δημιουργήσει καν προβλέψεις στις οικονομικές της καταστάσεις για ενδεχόμενη καταβολή των καταλογισθέντων φόρων και προστίμων.
Αμφιλεγόμενη Μεταφορά Κερδών σε Δικαιοδοσίες με Μικρότερους Φόρους
Σύμφωνα με την ίδια την Microsoft, η υπόθεση αφορά σε καταλογισμό επιπλέον φόρων, προστίμων και τόκων για την περίοδο 2004-2013 μετά από έρευνα του IRS για ενδεχόμενες πρακτικές transfer pricing του κολοσσιαίου ομίλου. Μάλιστα, σε εξέλιξη βρίσκεται αντίστοιχος φορολογικός έλεγχός του ομίλου από το IRS για τα έτη 2014-2017. Η Microsoft έχει αποκαλύψει εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία ότι παρήγαγε και διένειμε λογισμικό και λειτουργικά της συστήματα από περιφερειακά κέντρα στη Σιγκαπούρη, στο Δουβλίνο και στο Πουέρτο Ρίκο, εκμεταλλευόμενη ευνοϊκότερα φορολογικά καθεστώτα σε σύγκριση με το Αμερικάνικο.
Η εξέλιξη αποτελεί μία ακόμα περιπλοκή στην αμφισβητούμενη από τις φορολογικές αρχές των ΗΠΑ κοινή πρακτική μεγάλων Αμερικανικών πολυεθνικών εταιρειών στον διεθνή φορολογικό τους σχεδιασμό τους, να κοστολογούν… βολικά – αν και όχι απαραίτητα παράνομα – τις ενδο-ομιλικές τους συναλλαγές (transfer pricing), με τρόπο ο οποίος τούς γλιτώνει τεράστια ποσά φόρων στις ΗΠΑ και σε άλλες μεγάλες φορολογικές δικαιοδοσίες, πρακτικά μεταφέροντας μεγάλο μέρος της παραγόμενης υπεραξίας προϊόντων, υπηρεσιών και πνευματικών δικαιωμάτων (IP) τους σε φορολογικές δικαιοδοσίες που ελαχιστοποιούν τους οφειλόμενους φόρους.
Η πρακτική αυτή είναι γνώριμη σε αμέτρητες μεγάλες επιχειρήσεις των ΗΠΑ με διεθνή δραστηριότητα, οι οποίες δικαιολογούν το φορολογικό τους σχεδιασμό βάσει της λογικής, ότι θα πρέπει να έχουν δικαίωμα να φορολογούν ένα μέρος των κερδών τους σε δικαιοδοσίες στις οποίες παράγουν ή/και συντηρούν μερικά από τα πολυτιμότερα αγαθά και υπηρεσίες τους, στις οποίες αντίστοιχα πραγματοποιούν μεγάλο μέρος των εξόδων παραγωγής τους.
Κίνητρα “Επαναπατρισμού” Πνευματικών Δικαιωμάτων στις ΗΠΑ
Την τελευταία διετία, η Microsoft μετέβαλε εν μέρει την παγκόσμια φορολογική της στρατηγική που τής επέτρεπε να ελαχιστοποιεί τις φορολογικές της υποχρεώσεις στις ΗΠΑ, μεταξύ άλλων λόγω αλλαγών στην Αμερικανική φορολογική νομοθεσία η οποία πλέον ενθαρρύνει τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας των ΗΠΑ να “επαναπατρίσουν” πνευματικά τους δικαιώματα (IP) εκ νέου σε έδαφος των ΗΠΑ. Για παράδειγμα το 2021 η εταιρεία είχε ανακοινώσει την επιστροφή “συγκεκριμένων πνευματικών δικαιωμάτων” από το Πουέρτο Ρίκο στις ΗΠΑ, επιτυγχάνοντας φορολογικό όφελος 3,3 δισ. Δολαρίων ΗΠΑ στο Αμερικανικό έδαφος.
Στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες, οι ενδο-ομιλικές συναλλαγές αποτελούν αντικείμενο ενδελεχούς φορολογικού ελέγχου για ενδεχόμενο transfer pricing, με βασικό εφαρμοζόμενο κριτήριο αυτό των “ίσων αποστάσεων” (arm’s length), σύμφωνα με το οποίο όλες οι συναλλαγές για αγοραπωλησίες αγαθών και υπηρεσιών, δικαιώματα, δάνεια κ.α. μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών του ιδίου ομίλου θα πρέπει να πραγματοποιούνται με εμπορικούς και οικονομικούς όρους αγοράς, δηλαδή με αυτούς που θα ίσχυαν υπό αντίστοιχες συνθήκες για συναλλαγές μεταξύ μη συνδεδεμένων επιχειρήσεων.
Το 2019 η Amazon αθωώθηκε σε δίκη στην οποία αμφισβητούσε καταλογισμό επιπλέον φόρων, προστίμων και τόκων από το IRS λόγω εικαζόμενου transfer pricing σε κοστολογήσεις ενδο-ομιλικών συναλλαγών πνευματικών δικαιωμάτων με εταιρεία του ομίλου στο Λουξεμβούργο το 2005, καθώς με την ισχύουσα τότε νομοθεσία η φορολογική της πρακτική διαπιστώθηκε πως δεν ήταν τελικά παράνομη, αν και με βάση νομοθεσία που τέθηκε σε ισχύ το 2009 θα είχε καταδικαστεί για τις ίδιες ακριβώς φορολογικές επιλογές της.
