Μια πρώτη απάντηση στο ζωτικής σημασίας και αναπάντητο ως σήμερα ερώτημα περί ΕΕ -διεύρυνση ή εμβάθυνση- επιχείρησε να δώσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
«Επείγον να κάνουμε ένα βήμα»
Συγκεκριμένα, ο Βέλγος πολιτικός ζήτησε, στη διάρκεια δηλώσεών του, τη δημιουργία μιας «ευρωπαϊκής γεωπολιτικής κοινότητας», λέγοντας ότι «δεκαεννέα χρόνια έχουν περάσει από τη Θεσσαλονίκη, όπου ξεκινήσαμε την προοπτική της διεύρυνσης προς τα Δυτικά Βαλκάνια. Οι διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση καθυστερούν. Για καλούς και κακούς λόγους. Και τώρα έχουμε αιτήματα από την Ουκρανία, τη Δημοκρατία της Μολδαβίας και τη Γεωργία».
Ο Μισέλ υπογράμμισε ότι «είναι επείγον να κάνουμε ένα βήμα. Να δημιουργήσουμε νέα ώθηση για την ενθάρρυνση των μεταρρυθμίσεων και την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», σημειώνοντας ότι «πρέπει να σκεφτούμε πέρα από τη διεύρυνση» και προσθέτοντας ότι «καθώς η ΕΕ αναλαμβάνει μεγαλύτερη γεωπολιτική ηγεσία, οι διεθνείς προσδοκίες από την Ένωσή μας αυξάνονται. Ειδικά από αρκετούς γείτονές μας που θέλουν μια νέα σχέση μαζί μας».
«Πολιτική πραγματικότητα»
«Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι πρέπει να δώσουμε σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο μια πολιτική πραγματικότητα. Και πρέπει να το κάνουμε αμέσως», ανέφερε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ταυτόχρονα, επισήμανε ότι «αυτή η πρωτοβουλία δεν αποσκοπεί σε καμία περίπτωση στο να αντικαταστήσει τη διεύρυνση ή να βρει μια νέα δικαιολογία για αναβλητικότητα. Ούτε αποτελεί εγγύηση ότι όσοι συμμετέχουν θα είναι κάποτε μέλος της ΕΕ. Κάτι τέτοιο θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για την ΕΕ, και για όσους φιλοδοξούν να ενταχθούν σε εμάς. Και θα παρείχε επίσης το πλαίσιο για την πολιτική ενίσχυση των σχέσεων με άλλες χώρες που βρίσκονται κοντά μας. Καλώ για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής γεωπολιτικής κοινότητας».
Εμβάθυνση της επιχειρησιακής συνεργασίας
Συμπλήρωσε ότι στόχος είναι η σύγκλιση και η εμβάθυνση της επιχειρησιακής συνεργασίας για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, αλλά και η προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. «Τα Δυτικά Βαλκάνια, οι χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης μας και άλλες ευρωπαϊκές χώρες με τις οποίες έχουμε στενές σχέσεις είναι αυτές που έρχονται πρώτα στο μυαλό. Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων των συμμετεχουσών χωρών θα αναλάβουν την ηγεσία και θα συναντώνται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο. Η εξωτερική πολιτική θα ήταν σημαντικός τομέας συνεργασίας εντός αυτής της Κοινότητας», είπε.
Αρχής γενομένης από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων
Ο Μισέλ σημείωσε ότι στο πλαίσιο που θέτει «οι υπουργοί Εξωτερικών θα συμμετέχουν στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ σε τακτική βάση. Και άλλοι σχηματισμοί του Συμβουλίου θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα».
«Άρχισα να συμβουλεύομαι τους 27 ηγέτες για αυτό το θέμα. Θα το βάλω στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μας του Ιουνίου. Και θα προτείνω τη διεξαγωγή ενός συνεδρίου γύρω στο καλοκαίρι. Θα συγκεντρώσει τους ηγέτες της ΕΕ και τους ηγέτες των ενδιαφερόμενων χωρών εταίρων, προκειμένου να συζητήσουν τις συγκεκριμένες επιλογές αυτού του νέου κοινού σχεδίου», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «θα οργανώσω, σε συντονισμό με τη γαλλική προεδρία, συνάντηση με τους ηγέτες της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων τον Ιούνιο, στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μας».
Εδώ και πολλά χρόνια, το «βασανιστικό» ερώτημα στην ΕΕ είναι αυτό της εμβάθυνσης -που πρακτικά οδηγεί σε ομοσπονδία- ή της διεύρυνσης εντός του πλαισίου που υφίσταται σήμερα (δηλαδή, ένταξη νέων κρατών). Φαίνεται, ωστόσο, ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επιταχύνει κάποιες διαδικασίες, καθώς η χρήση της «γεωπολιτικής» για να περιγράψει την ιδέα του Μισέλ δείχνει την κατεύθυνση που ο ίδιος, τουλάχιστον, θεωρεί ότι πρέπει να ακολουθήσει η ΕΕ.
