Με άτεχνο τρόπο, η κυβέρηση εξελίσσει τη φιλοαμερικανική στροφή της εξαπολύοντας βαρύτατους χαρακτηρισμούς εναντίον της Μόσχας. Με τη χθεσινη ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών – μία από τις πιό σκληρές που έχει εκδώσει η ελληνική διπλωματία – κατηγορεί τη Μόσχα για:
1.“Απόπειρα εξαγοράς κρατικών αξιωματούχων”
2.“Υπονόμευση της εξωτερικής πολιτικής”
3.“Παρεμβάσεις στο εσωτερικό της χώρας»
4.Μεθόδευση «αφελληνισμού των πατριαρχείων της Μέσης Ανατολής».
Αυτές είναι φράσεις που, όταν χρησιμοποιούνται, αναφέρονται σε χώρα με την οποία είμαστε σε σκληρή αντιπαράθεση και όχι σε χώρα με την οποία μας συνδέουν «παραδοσιακοί δεσμοί».
Γιατί τσακώνεται ο Κοτζιάς
Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει ουσιαστικές στρατηγικές επιλογές, τις οποίες επιδιώκει να τις διαλαλήσει. Γι’ αυτό και ο Κοτζιάς “τσακώνεται” με τον Λαβρόφ.
Οι επιλογές αυτές είναι προφανές ότι εδράζονται σε κρίσιμες “εθνικές αναγκαιότητες” και αντανακλούν επιλογές και απειλές από την Άγκυρα. Πήραν συγκεκριμένη ρότα μετά την επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ όπου και συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Και συστηματοποιήθηκαν στη συνάντησή, στην Ουάσινγκτον, του Νίκου Κοτζιά με τον αμερικανό ομόλογό του, λίγο πριν τη συμφωνία με τα Σκόπια.
Όλα δείχνουν ότι σε εκείνες τις συναντήσεις διευθετήθηκε η “επείγουσα” δρομολόγηση συγκεκριμένων ζητημάτων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στη γραμμή των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ.
Η φιλοαμερικανική στροφή
Τόσο η προσπάθεια για τη συμφωνία με τα Σκόπια, όσο και η διαπραγμάτευση για συνολική επίλυση των ελληνοαλβανικών σχέσεων, είναι κινήσεις που εξασφαλίζουν στις ΗΠΑ ακόμη πιο ισχυρή Ατλαντική παρουσία στα Δυτικά Βαλκάνια, αποκλείουν τη ρωσική παρέμβαση στην περιοχή και τροποποιούν συνολικά τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς.
Η στροφή αυτή αποτυπώνεται και σε άλλες στρατηγικές επιλογές, όπως η αναβάθμιση της συνεργασίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, που μαζί με την Κύπρο δημιουργούν σταδιακά ένα ισχυρό φιλοαμερικανικό άξονα στη Μεσόγειο. Ο άξονας αυτός εξυπηρετεί μεν ουσιώδη αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, αλλά λειτουργεί, εν δυνάμει, ως ανάχωμα στην τουρκική επιθετικότητα και στις οικονομικές επιδιώξεις της Άγκυρας σε ζητήματα όπως οι ΑΟΖ.
Αυτή η φιλοαμερικανική στροφή της κυβέρνησης εκ των πραγμάτων ασκεί πίεση στη Ρωσία και “πικραίνει” τις “παραδοσιακές σχέσεις φιλίας” των δύο χωρών. Η Ελλάδα εμφανίζεται να λειτουργεί ως εκτελεστικός βραχίωνας των αμερικανικών διευθετήσεων στην περιοχή – διευθετήσεων που δημιουργούν μια ασφυκτική ατλαντική ζώνη στα σύνορά της.
Η αποσταθεροποίηση των σχέσεων
Η Μόσχα παρακολουθεί με προσοχή και ανησυχία τις ελληνικές “μετατοπίσεις” στις σχέσεις της με την Αθήνα, που έχουν διαφανεί από καιρό με συγκεκριμένα βήματα και κινήσεις της ελληνικής πλευράς: Η εγκατάλειψη των σχεδίων για συνεργασία στα ενεργειακά, η μη αξιοποίηση του έτους ελληνορωσικής φιλίας για σημαντικές πρωτοβουλίες, η πλήρης ταύτιση της ελληνικής πλευράς με τις βασικές «δυτικές» επιλογές συνέτειναν σε αυτό.
Αλλά και η Ρωσία έκανε κινήσεις που αναβάθμισαν τη δυσαρέσκεια σε ένταση. Οι ελληνορωσικές σχέσεις επηρεάστηκαν κυρίως από τις εκλεκτικές προτιμήσεις της Μόσχας προς την Άγκυρα. Αλλά υπέστησαν γενικότερη αποσταθεροποίηση και από τα ζητήματα που αφορούν την Ορθοδοξία σε διεθνές επίπεδο. Είναι προφανές ότι το Πατριαρχείο Μόσχας, με την υποστήριξη της ρωσικής διπλωματίας, επιχειρεί να απομονώσει το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και να αποκτήσει προσβάσεις και σε επιμέρους ορθόδοξες εκκλησίες.
Την ίδια στιγμή, η Ρωσική διπλωματία προσπαθεί να καλλιεργήσει και σχέσεις με πολιτικούς και επιχειρηματικούς κύκλους στην Ελλάδα που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τις ρωσικές θέσεις απέναντι στην “αμερικανική” εξωτερική πολιτική. Η προσπάθεια αυτή είναι μάλλον βέβαιο ότι ξεπέρασε τις συνήθεις διπλωματικές πρακτικές, γεγονός που οδήγησε στην ελληνική αντίδραση.
Το ταπεραμέντο Κοτζιά
Η αντίδραση αυτή πήρε χρακτηριστικά βίαιης αντιπαράθεσης και λόγω της διπλωματικής απειρίας και του “παλαιοκομμουνιστικού” ταπεραμέντου του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά.
Το ερώτημα που τίθεται δεν αφορά τόσο τις ελληνικές γεωπολιτικές επιλογές – που είναι προφανείς και, υπό τις επικρατούσες συνθήκες στην περιοχή μας, αναπόφευκτες. Αφορά τους γενικότερους σχεδιασμούς της ελληνικής πλευράς.
Γιατί είναι ένα ζήτημα ο ασφαλής προσανατολισμός της ελληνικής διπλωματίας προς τον αμερικανικό παράγοντα (έναντι βέβαια και κάποιων ανταλλαγμάτων που μένει να αποδειχτούν) και είναι άλλο πράγμα η πλήρης ρήξη με τη ρωσική πλευρά.
Η ρήξη αυτή – άτσαλη, κραυγαλέα και με έντονα προσωπικά χαρακτηριστικά – κόβει διπλωματικές γέφυρες. Ο Νίκος Κοτζιάς εγκλωβίζει την ελληνική εξωτερική πολιτική σε μονόδρομους και αδιέξοδα που αποκλείουν την απαραίτητη ευελιξία, που μας είναι απαραίτητη. Γιατί, μην ξεχνάμε, το μόνο ουσιαστικό χαρτί που έχουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο ενδεχόμενος γεοπολιτικός ρόλος μας.
Περισσότερα νέα, ρεπορτάζ και αναλύσεις : [home]
